بازآفرینی هنری و شناخت شهودی در اشعار سهراب سپهری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه مازندران، بابلسر

2 عضو هیات علمی دانشگاه مازندران

3 عضو هیات علمی دانشگاه

10.30465/copl.2024.46632.4065

چکیده

در چشم‌انداز معرفت‌شناختی سهراب سپهری، دیدگاه شهودی در تعامل با هنر، نقشی بنیادی در توسعه گستره شناخت و کشف حقیقت و زوایای هستی دارد. این شاعر هنرمند با گذار از تنگناهای ناگزیر و تحمیلی واقعیت متعارف و نگاه معمول، امور و پدیده‌های هستی را باری دیگر با نگاهی ژرف و هنرمندانه بازآفرینی کرده است. او برای توصیف و تفسیر امور ناشناخته و ناشناختنی، انتقال محتوای ادراکی و تجربیات زیستی، عواطف شاعرانه و دیگر مشاهدات خود در جهت گسترش مرزهای شناخت و کشف حقیقت از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های هنر استفاده کرده است. منظور از بازآفرینی هنری، این است که هنرمند در تحولی ناب از درک و شیوه نگرش، با گذار از شناخت نمادین که فقط رویه‌ها و وجه محدودی از موضوع شناخت را به دست می‌دهد، به شناختی شهودی نایل گردد و واقعیات اصیل را با حذف مفاهیم قراردادی و از میان برداشتن واسطه‌ها، از نو بیافریند. سپهری با رویکردها و شیوه‌های مختلفی از جمله: 1-تجسّم‌بخشی و تجربی نمودن احوال، یافته‌ها و محتوای ادراکی؛ 2-تغییر در پیوندگاه و افق دید؛ 3-استفاده از مفاهیم و اصطلاحات علوم مختلف؛ 4-اندیشه و دیدگاه فلسفی، از شناخت نمادین عبور کرده و با تفسیر هنری زیست‌جهانش به توسعه مرزهای معرفت و شناخت همت گماشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Artistic reproduction and intuitive knowledge in Sohrab Sepehri's poems

نویسندگان [English]

  • Anahita Pourmand 1
  • masoud ruhani 2
  • ALIAKBAR BAGHERIKHALILI 3
1 Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, Mazandaran University, Babolsar
2 univercity of mazandaran
3 Mazandaran University
چکیده [English]

In the epistemological perspective of Sohrab Sepehri, the intuitive view in interaction with art plays a fundamental role in developing the scope of knowledge and discovering the truth and angles of existence. This artist-poet has once again recreated the affairs and phenomena of existence with a deep and artistic look by passing from the inevitable and imposed constraints of the conventional reality and the usual view. He has used the capabilities and capacities of art to describe and interpret the unknown and unknowable things, convey the perceptual content and life experiences, poetic emotions and other observations in order to expand the boundaries of knowledge and discover the truth. The meaning of artistic re-creation is that the artist, in a pure transformation of understanding and attitude, by transitioning from symbolic knowledge that only shows the procedures and a limited aspect of the subject of knowledge, achieves intuitive knowledge and removes the original facts. Recreate contractual concepts and remove intermediaries. Sepehri with different approaches and methods, including: 1- visualization and experimentalization of situations, findings and perceptual content; 2- Change in the junction and horizon of vision; 3- Using the concepts and terms of different sciences; 4- Philosophical thought and perspective has gone beyond symbolic knowledge and with the artistic interpretation of his life-world, he has devoted himself to the development of the boundaries of knowledge and understanding

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sohrab Sepehri
  • artistic reproduction
  • intuitive knowledge
  • epistemology
  • Poetry
  •  

    • اقتداری، سپیده/ مازیار، امیر (1395)، «هنر به منزله بازنمایی نزد هانس گئورگ گادامر»، کیمیای هنر، فصلنامه علمی-پژوهشی، پژوهشکده هنر، دوره 5، شماره 21، زمستان 1395.
    • باوندیان، علیرضا (1389)، «نقش خیال در فرایند آفرینش هنری»، اندیشه­های نوین تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی دانشگاه الزهرا، دوره 6، شماره1، بهار 1389، صص 73- 94.
    • برت، آر. ال (1395)، تخیل، ترجمه مسعود جعفری، چاپ پنجم، تهران: نشر مرکز.
    • پالمر، ریچارد ا (1398)، علم هرمنوتیک، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی، چاپ یازدهم، تهران: هرمس.
    • تولستوی، ل (1364)، هنر چیست؟، ترجمه کاوه دهگان، چاپ هفتم، انتشارات امیرکبیر، تهران.
    • جینز، جولیان (1397)، خاستگاه آگاهی در فروپاشی ذهن دو جایگاهی، ترجمه دکتر خسرو پارسا، دکتر شیوا دولت آبادی، دکتر رضا نیلی پور و دیگران، چاپ دهم، تهران: آگه.
    • حیدری، علی/ دانیاری، کیانوش (1397)، «تحلیل اشعار سهراب سپهری از منظر هستی­شناسی هایدگر»، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 26، شماره 84، بهار و تابستان 1397، صص 97- 113.
    • دسپانیا، برنارد (1398)، فیزیک و فلسفه، ترجمه رسول رکنی­زاده، تهران: ققنوس.
    • دهخدا، علی­اکبر (1377)، لغت­نامه دهخدا، جلد دهم (شمس­آباد- علی)، چاپ دوم دوره جدید، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    • رویایی، طلایه (1385)، «شهود در درک و آفرینش اثر هنری»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 25، بهار 1385، صص79- 86.
    • ریکور، پل (1378)، زندگی در دنیای متن، (شش گفتگو، یک بحث)، ترجمه بابک احمدی، چاپ دوم، تهران: مرکز.
    • زهره­وند، سعید/ مسعودی، مرضیه (1393)، «شهود زیبایی شناسانه و زیبایی­شناسی شهودی در شعر سهراب سپهری»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شماره سوم، پاییز 1393، صص 63- 96.
    • سام­خانیانی، علی­اکبر (1392)، «رویکرد پدیدارشناختی در شعر سهراب سپهری»، پژوهش­نامه ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال یازدهم، شماره بیستم، بهار و تابستان 1392، صص:121- 142.
    • سپهری، سهراب (1391)، هشت کتاب، تهران: ذهن آویز.
    • سجّادی، سیّد جعفر (1389)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ نهم، تهران: طهوری.
    • علیزاده، ناصر/ باقی­نژاد، عباس (1389)، «شهود، نماد و شعر سهراب سپهری»، بوستان ادب، دوره دوم، شماره سوم، پاییز 1389، صص202-221.
    • شپرد، آن (1396)، مبانی فلسفی هنر، ترجمه علی رامین، چاپ یازدهم، تهران: علمی فرهنگی.
    • کاشی­گر، لطیف (1394)، فرهنگ فیزیک، دوره سه جلدی، تهران: فرهنگ معاصر.
    • کربن، هانری (1395)، تخیل خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمه انشالله رحمتی، چاپ سوم، تهران: جامی.
    • گلشنی، مهدی (1385)، تحلیلی از دید­گاههای فلسفی فیزیک­دانان معاصر، چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • مشاعی، سارا/ منتظری، لیلا (1400)، «مطالعه تطبیقی آرای ژیل دلوز و نلسون گودمن در نقاشی و ادبیات مدرن با تمرکز بر مفهوم گریز از بازنمایی»، پژوهش­های فلسفی، دانشگاه تبریز، سال 15، شماره 35، تابستان 1400، صص 421- 428.

     

    • نرماشیری، اسماعیل (1390)، «نگاه تحلیلی- فلسفی به منظومه صدای پای آب سهراب سپهری»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم، پاییز و زمستان 1390، صص133- 149.
    • هاوکس، ترنس (1395)، استعاره، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ ششم، تهران: مرکز.
    • هیئت مؤلفین و ویراستاران انتشارات مک گروهیل (1385)، فرهنگ ریاضیات مک گروهیل، ترجمه: سیامک کاظمی، چاپ پنجم، تهران: دانشیار.

    یونگ، کارل گوستاو (1396)، روح و زندگی، ترجمه لطیف صدقیانی، تهران: جامی