مقایسۀ"سؤال و جواب" در غزل سنتی و معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه کاشان. کاشان. ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه کاشان. کاشان. ایران.

10.30465/copl.2022.41020.3747

چکیده

سؤال و جواب به‌عنوان یکی از رایج‌ترین انواع مناظره، گفتگوی بین دو نفر را با ابیاتی که با فعل «گفت» و مشتقات آن آغاز می‌شود، تبیین می‌کند. این‌گونه مناظره‌ها با خودستایی، تفاخر، سرزنش رقیب و مجاب‌کردن حریف همراه است و معمولاً به پیروزی یکی از طرفین مناظره منجر می‌شود. شاعران معاصر نیز در اشعار عاشقانه و اجتماعی خود به فراوانی از شیوۀ سؤال و جواب استفاده کرده‌اند و بیش از تفاخر و رقابت به مکالمه و تعامل و ایجاد فضایی چندصدا و گفتگومند پرداخته‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی با پاسخ به این پرسش‌ها که سؤال و جواب در غزل‌های سنّتی و معاصر چه تفاوت‌هایی با هم دارند و عوامل ایجادکنندۀ این تفاوت‌ها چیست؟، استدلال می‌کند شعر معاصر به دلیل دگرگونی‌های حاصل از شرایط سیاسی و اجتماعی و درنتیجۀ تغییر جهان‌بینی و خطّ مشی شاعران، به سمت گفتگو حرکت می‌کند و هدف سؤال و جواب در غزل معاصر، روشن‌کردن موضوع و رسیدن به نقطۀ اشتراک است نه تخریب و پیروزی بر طرف مقابل و معمولاً بدون قضاوت پایان می‌یابد و نتیجه‌گیری بر عهدۀ خواننده گذاشته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of "Give and Take" in classic and contemporary sonnets

نویسندگان [English]

  • fateme sadat taheri 1
  • Marzieh Hemmati 2
1 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Kashan. Iran
2 .PhD student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Kashan. Kashan. Iran
چکیده [English]

Give and take, as one of the most common types of debate, explains the dialogue between two people with verses that begin with the verb "said" and its derivatives. Such debates are accompanied by boasting, self-satisfaction, blaming the opponent and convincing the opponent, and usually lead to the victory of one of the parties to the debate. Contemporary poets have used the question and answer method in their romantic and social poems, and more than pride and competition, they have talked and interacted and created a multi-voiced and conversational atmosphere. The present study uses a descriptive-analytical method to answer the questions that what are the differences between questions and answers in traditional and contemporary sonnets and what are the factors that cause these differences ?, argues that contemporary poetry because The changes resulting from the political and social conditions, and as a result of the change in the views and ideologies of the poets, move towards dialogue, and the purpose of the question and answer in contemporary sonnet is to clarify the subject and reach a common ground, not destruction and victory. On the other hand, it usually ends without judgment and the conclusion is left to the reader.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Give and Take
  • Debate
  • Classic Sonnets
  • contemporary Sonnets
1)ابتهاج،هوشنگ(1378). راهی و آهی، تهران: سخن.
2)امین پور، قیصر(1389). مجموعه کامل اشعار، تهران: مروارید.
3)بشردوست، مجتبی. (1379). در جستجوی نشابور، تهران: ثالث.
4)بوهم،دیوید(1381) دربارۀ دیالوگ، ترجمۀ محمدعلی حسین نژاد، تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.
5)بهبهانی، سیمین (1384) مجموعه اشعار، تهران: نگاه.
6)بهمنی، محمدعلی (1392) مجموعه اشعار بهمنی، چاپ دوم، تهران: نگاه.
بیابانکی، سعید(1387) باغ دوردست، تهران: موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران.
7)پورجوادی، نصرالله(1385) زبان حال در عرفان و ادبیات فارسی، تهران، هرمس
9)پورنامداریان، تقی(1374) سفر در مه، جلد اول، تهران: چشم و چراغ.
10)حافظ، شمس الدین محمد(1385) دیوان غزلیات، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفی­علیشاه.
11)حسن لی، کاووس، (1386) گونه های نوآوری در شعر معاصر ایران، چ 2، تهران: ثالث
12)خواجوی کرمانی، کمال­الدین(1370) دیوان اشعار، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
13)رادویانی، عمر(1374) ترجمان­البلاغه، به تصحیح احمد آتش، چاپ سوم، تهران: اساطیر.
14)رزمجو، حسین(1385)انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
15)روزبه، محمدرضا، (1392). «نوآوری­های شفیعی کدکنی در عرصۀ مناظره­سرایی»، جستارهای ادبی، دوره۴۶، ش.۴. ۱۱۱- ۱۳۴.
16)زرقانی، سیدمهدی(1383). چشم انداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.
17)زرین کوب، عبدالحسین(1388). آشنایی با نقد ادبی، تهران: سخن.
۱۸) زهری، محمد(1381) برای هر ستاره، تهران: توس.
۱۹) شاملو، احمد(1400)مجموعه اشعار، تهران: نگاه
۲۰)شفیعی کدکنی، محمدرضا(1376). آینه­ای برای صداها، تهران: سخن.
۲۱)صدر، رؤیا(1381). بیست سال با طنز، تهران: هرمس.
۲۲)طهماسبی، فرهاد(1395). جامعه شناسی غزل فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
۲۳)فرجیان، مرتضی و نجف­زاده بارفروش، محمدباقر(1370). طنزسرایان ایران از مشروطه تا انقلاب، تهران: بنیاد.
۲۴)عبدالملکیان، محمدرضا(1368) ریشه در ابر، مجموعه شعر، چ دوم، تهران: برگ.
۲۵)فروزانفر، بدیع الزمان(1383) تاریخ ادبیات ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۲۶)قزوه، علیرضا. (1383). کسی هنوز عیار تو را نسنجیده است. شیراز: داستان­سرا.
۲۷)کزّازی، میرجلال­الدین. (1373). زیباشناسی سخن پارسی، تهران: نشر مرکز.
۲۸)مشیری، فریدون.(1384). زیبای جاودانه، چاپ هفتم، تهران: سخن.
۲۹)موسوی، حافظ.(1387) زن، تاریکی، کلمات. چ سوم، تهران: آهنگ دیگر.
۳۰)مولوی، جلال الدین محمد.(1385). غزلیات شمس، تهران: امیرکبیر.
۳۲)نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف.(1390). خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران: زوّار
۳۳) نیستانی، محمدرضا(1391) اصول و مبانی دیالوگ، اصفهان: آموخته.
۳۴)همایی، جلال­الدین(1389). فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: اهورا
۳۵)هنرمندی، حسن(1348) هراس، دفتر اول، دوم، تهران: کتابفروشی زوار