بررسی نظریۀ قلمروزدایی و بازقلمروسازی وستفالی در داستان‌های اقلیم شمال (مطالعۀ موردی: داستان مرقد آقا و داستان گیله‌مرد)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

3 دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند

10.30465/copl.2024.48409.4132

چکیده

وابستگی به سنت و رهایی از آن و اتصال به مدرنیته فصل تمایز متون ادبی در دوران جدید است و متون به اعتبار درهم شکستن مرزهای سنت و وابستگی به آن تعریف و از هم متمایز می‌شوند. در دوران مدرن وابستگی متون ادبی به عنصر مکان و جغرافیا یکی از وجوه تمایز این آثار با آثار کلاسیک است. با شکل‌گیری تعاریفی تازه از مکان، نویسندگان با نگاه‌هایی متعدد و چندوجهی بر ارزش و کیفیت مکان‌ها افزودند و مکان‌ها چندلایه شدند. در پژوهش پیش‌رو داستان گیله‌مرد از بزرگ‌علوی و داستان مرقدآقا از نیمایوشیج به شیوۀ توصیفی تحلیلی و از منظر نقد جغرافیا بررسی و روشن شده‌است که نیما و بزرگ‌علوی با تأکید بر جغرافیایی واحد قصد به چالش کشاندن قلمروهای کهن و ایجاد قلمروهایی تازه داشته‌اند. بزرگ‌علوی کوشیده‌است با بازفعال‌سازی نهضت جنگل و واگویۀ صدای این جریان که از دل جغرافیا و محیط سر برآورده‌است، مدرنیته را در برابر سنت به صورت شکست‌خورده وصف کند و با قلمروزدایی تفکر مدرن که می‌کوشید همۀ فضاها را به فضایی واحد بدل سازد به مبارزه برخیزد. در داستان فوق، سوژه‌های تفکر مدرن که نمایندگان قلمروزدایی و بازقلمروسازی هستند در کشاکش با قلمروگرایی بومیان به صورت شکست‌خورده مصوّر می‌شوند. نیمایوشیج نیز در داستان فوق سنت‌گرایان را به مثابۀ قلمروگرایانی می‌داند که در برابر دیگری قلمروزدا قد علم کرده‌اند. این دیگری از دل فرهنگ خودی برخاسته‌است؛ اما به دنبال تخطی از قلمرو پیشینیان است و علی‌رغم آنکه در راه بازقلمروسازی جان می‌دهد، نمی‌تواند تغییری در سوژه‌ها ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Westphalian theory of deterritorialization and reterritorialization in the stories of the northern region (Case study: the story of the shrine of Agha and the story of Gilehmard)

نویسندگان [English]

  • Abdolhakim hamechizfahmroodi 1
  • seyed mahdi rahimi 2
  • ebrahim mohammadi 3
  • hamed noruzi 2
1 Ph.D. student of Persian language and literature of Birjand University
2 Associate Professor of the Department of Persian Language and Literature, Birjand University
3 Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Birjand University
چکیده [English]

Abstract

Dependence on tradition and liberation from it and connection to modernity is the distinguishing chapter of literary texts in the new era, and texts are defined and distinguished by the credit of breaking the boundaries of tradition and dependence on it. In the modern era, the dependence of literary texts on the element of place and geography is one of the aspects of distinguishing these works from classical works. With the formation of new definitions of the place, the authors added to the value and quality of the places with multiple and multifaceted views, and the places became multi-layered. In the upcoming research, the story of Gilehmard from Bozorge Alavi and the story of Marghade Agha from Nimayoshij have been investigated and clarified in a descriptive, analytical way and from the perspective of geography criticism, that Nima and Bozor Alavi intended to challenge the old territories and create new territories by emphasizing the single geography. By reactivating the forest movement and voicing the voice of this movement that arose from the heart of geography and the environment, Bozor Alavi has tried to describe modernity as a failure against tradition and fight against the deterritorialization of modern thought that tries to turn all spaces into a single space. In the above story, the subjects of modern thought who are the representatives of deterritorialization and reterritorialization are portrayed as defeated in the struggle with the territorialism of the natives. Nimayoshij also considers the traditionalists as territorialists in the story, who have risen up against the other deterritorialists. This other has arisen from the heart of Khudi culture; But it seeks to violate the territory of the predecessors, and despite the fact that it dies in the way of reterritorialization, it cannot change the subjects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nima Youshij
  • Bozorge Alavi
  • Criticism of Westphalia
  • geographical criticism
  • deterritorialization
  • Re-territorialization