خوانش بوم‌فمینیستی مجموعه‌داستان‌های سنگ‌های شیطان اثر منیرو روانی‌پور برپایة رویکرد تعامل فرهنگی نمادین

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاداسلامی، تربت حیدریه، ایران

2 دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی ،دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار،ایران

3 استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاداسلامی، تربت حیدریه، ایران

10.30465/copl.2024.47849.4108

چکیده

در میان داستان‌نویسان معاصر، منیرو روانی‌پور در آثار خود از طبیعت و ارتباط مستقیم و غیرمستقیم عناصر آن با زندگی آدمی به ویژه جنس زن سخن به میان آورده است. ازاین رو، طبیعت یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های این نویسنده به شمار می‌رود. جنبش‌های فمینیستی بسیاری در دوران معاصر، بر نقش مخرّب مردان در زیست‌بوم تأکید می‌ورزند. این جنبش‌های فمینیستی با اشاره به ستم تاریخی مردان علیه زنان، بر این موضوع تأکید می‌کنند که تبعیض‌های جنسیتی نه تنها به منافع زنان آسیب رسانده، بلکه طبیعت را با خطر نابودی کامل مواجه کرده است. در پژوهش حاضر، با استناد به منابع کتابخانه‌ای، روش تحلیل کیفی داده‌ها و روش استدلال استقراییِ مجموعه داستان‌های سنگ‌های شیطان اثر منیرو روانی‌پور با نظرداشت چارچوب‌های نظریۀ بوم‌فمینیسم کاویده می‌شود تا در نهایت، نقش زنان در سامان دادن به طبیعت و ارتباط‌ با مظاهر آن آشکار شود و نیز، به کارکرد مخرّب مردان در این زمینه پرداخته شود. دراین پژوهش، از میان رویکردهای این نظریه، به مبانی تعامل فرهنگی/ نمادین اشاره شده است که بیان می‌دارد زنان و طبیعت از دید مفهومی، نمادین و فرهنگی به هم مرتبط هستند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شخصیت‌های زن در رمان سنگ‌های شیطان، در شاخصه‌های باروری، زایش و تغذیه‌رسانی با طبیعت اشتراک دارند. همچنین، نگاه نمادین به این عناصر در لایه‌های زیرین اندیشه‌های منیروروانی‌پور دیده می‌شود. علاوه بر این، مواردی چون زنده‌انگاری عناصر طبیعت از دید زنان، گرایش زنان به سحر و جادو، بازنمایی و ایجاد دوگانه‌های انسان/ طبیعت و نیز زن/ مرد، تعابیر و خوانش ویژۀ زنانه از تغییرات زیست‌محیطی، آثار سوء فاصله‌گرفتن آدمی از طبیعت در مجموعۀ داستانی سنگ‌های شیطان بازتاب داشته‌اند که در همۀ موارد با مبانی نظریۀ بوم‌فمینیسم همخوانی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Eco-feminist reading of the collection of Stories of the Devil's Stones by Moniro Ravanipour based on the cultural/symbolic interaction approach

نویسندگان [English]

  • Behnaz Zarmehri 1
  • Mehyar Alavi Moghaddam 2
  • Mahmoud Firouzimoghaddam 3
1 Ph.D. student of Persian language and literature, Torbat Heydarieh branch, Islamic Azad University, Torbat Heydarieh, Iran
2 Associate professor of Persian language and literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran
3 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Torbet Heydarieh Branch, Islamic Azad University, Torbet Heydarieh, IranTorbat-e-heydariye, Iran
چکیده [English]

Among the contemporary story writers, Moniro Ravanipour has talked about nature and the direct and indirect relationship of its elements with human life, especially the female sex. Therefore, nature is considered one of the foundations of this author's stories. On the other hand, many feminist movements in the contemporary era emphasize the destructive role of men in the ecosystem. Referring to the historical oppression of men against women, these feminist movements emphasize that gender discrimination has not only harmed the interests of women, but has also threatened nature with complete destruction. In the present research, citing library sources, the method of qualitative data analysis and the method of inductive reasoning of the collection of stories of the devil's stones by Moniro Ravanipour are analyzed with the framework of the theory of eco-feminism in mind. Finally, the role of women in arranging the nature and the relationship with its manifestations should be revealed, and also, the destructive function of men in this field should be discussed. In this research, among the approaches of this theory, the basics of cultural/symbolic interaction have been mentioned, which states that women and nature are conceptually, symbolically and culturally related. The results of the research show that the female characters in the novel The Devil's Stones share the characteristics of fertility, childbirth and nutrition with nature. Also, the symbolic view of these elements can be seen in the lower layers of Moniro Ravanipour’s thoughts. In addition, things such as the vividness of the elements of nature from the perspective of women, the tendency of women to magic, the representation and creation of dualities of man/nature as well as woman/man, women's special interpretations and readings of environmental changes, the effects of distance The taking of man from nature has been reflected in the collection of Satan's Stones, which in all cases is consistent with the principles of eco-feminism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moniro Ravanipour
  • Devil'
  • s Stones
  • woman
  • eco-feminism
  • cultural and symbolic interaction
اعزازی، شهلا، (1385)، فمنیسم و دیدگاه­ها: مجموعه­مقالات، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
پارساپور، زهرا، (1392)، نقد بوم­گرا، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارسی­نژاد، کامران، (1382)، «فمینیسم ادبی در غرب»، مجلۀ ادبیات داستانی، شمارۀ 68، اردیبهشت، صص 9-5.
رحمانیان، زینب، (1398)، «بررسی مردم­شناسانۀ عناصر جادوگری در رمان اهل غرق اثر منیرو روانی­پور»، مجلۀ پژوهشنامۀ ادبیات داستانی دانشگاه رازی، سال 8، شمارۀ 27، صص 107-87.
رحمانیان، زینب و عادل­زاده، پروانه و پاشایی­فخری، کامران، (1399)، «مردم­شناسی دینی در آثار منیرو روانی­پور و شهرنوش پارسی­پور»، مجلۀ سبک­شناسی نظم و نثر فارسی، سال 13، شمارۀ 48، صص 192-177.
رضایی، نرگس، (1395)، «بررسی و تحلیل حضور عناصر فولکلوریک در داستان­های منیرو روانی­پور (اهل غرق، سیریاسیریا، سنگ­های شیطان و کنیزو)»، مجلۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 40، صص 135-105.
روانی­پور، منیرو، (1369)، سنگ­های شیطان، چاپ دوم، تهران: مرکز.
گیدنز، آنتونی، (1373)، جامعه­شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری­کاشانی، تهران: نشر نی.
مرادی، روزبه و زندی، بهمن و غیاثیان، مریم­سادات، (1397)، «روایت­های بوم­گرایانه از جهان­بینی­های زنانه با تأکید بر آثار داستانی منیرو روانی­پور و زویا پیرزاد»، پژوهش­نامۀ زنان، سال 9، شمارۀ 4، صص 129-101.
واتکنیز، سوزان آلیس، (1388)، فمینیسم؛ قدم اول، ترجمۀ زیبا جلالی­نیا، تهران: شیرازه.
هنشال، ژنت، (1385)، نقش­های جنسیتی و دغدغه­های زیست­محیطی، ترجمۀ سونیا غفاری، روزنامۀ سرمایه، شمارۀ 265، ص 8 در: D’Eaubonne, F, (1974), Le féminisme ou la mort, Paris: Horay.
Murphy, P, (1991), “Ground, pivot, motion: ecofeminist theory, dialogics, and literary practice”, Hypatia, 6(1), p.p146-161.
Ruether, R.R, (1975), New Woman, New Earth: Sexist Ideologies and Human Liberation, NewYork: Seabury Press.
Salleh, A, (1997), Ecofeminism as Politics: Nature, Marx, and the Postmodern, London: Zed Books.
Shlain, L, (1998), The Alphabet versus the Goddess: The conflict between word and image, NewYork: Viking/ Penguin.