کران‌بندی اصطلاح روایت جمعی: مطالعة نقش عامل روایی در انگاشت‌های اشتراکی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، ایران.

10.30465/copl.2023.45901.4018

چکیده

با وجود اقبال جهانی به شیوة روایت جمعی که پس از پدیدة چرخش روایی سیری پرشتاب یافته است، این گونة روایت در ایران به لحاظ تبیین نظری چندان مورد توجه قرار نگرفته‌است. خصوصاً در حوزة ادبیات علی‌رغم تعدّد نمونه‌های داستانی، مطالعات منسجم در حوزة این شکل روایی انگشت‌شمارند. این پژوهش بر اساس روش پساسنَت‌گرایانه در روایت‌شناسی قصد دارد با رویکردی التقاطی در وهلة نخست، با بهره‌گیری از دیدگاه فلسفة ذهن و عمل، چیستی و حدود این شیوه را بازنمایاند و پس از آن تلاش می‌کند ضمن نشان دادن اَشکال متفاوت این شیوة روایی، ملاک‌هایی برای فاصله‌گذاری میان گونه‌های روایت معرّفی کند. نتیجة حاصل شده این است که تفاوت‌اوّلیة شکل‌های روایت جمعی در گرو کانون روایتگری است؛ کانون روایتگری می‌تواند خط فارق انواع روایت‌هایی که جمعی خوانده می‌شوند در مقابل روایت‌های دارای عامل روایت جمعی (به صورت مشخّص، ما-روایت‌ها) باشد. در نگاهِ‌ثانویه، گونه‌هایی که این پژوهش بر آن متمرکز هستند یعنی ما-روایت‌ها بر اساس دیدگاه روایی از یک‌دیگر متمایز می‌شوند. دیدگاه روایی معیّن‌کننده حدود دسترسی/عدم‌دسترسی به ذهن شخصیّت‌ها است و در نتیجه سطح وحدت صداهای تشکیل‌دهنده در روایت ما را تعیین می‌کند. در نهایت سعی شده است با طبقه‌بندی پیشنهادی برای سطوح مختلف ما-روایت بر اساس میزان برجسته‌سازی شخصیّت‌های تشکیل‌دهندة ما-راوی، افق روشنی از بافتار روایت جمعی با عامل روایی ضمیر اوّل‌شخص جمع نشان داده ‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Demarcation the Term Collective Narrative: Investigating the Role of Narrative Agent in the Shared Concepts

نویسندگان [English]

  • Nastaran Shahbazi 1
  • Hossein Bayat 1
  • Mohamad Parsanasab 1
  • Naser gholi Sarli 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Persian literature department, literature and Humanities Science faculty, Kharazmi university, Iran
چکیده [English]

Despite the global popularity of collective narrative mode, which has gained momentum after the phenomenon of narrative turn, this type of narrative has not received much attention in Iran in terms of theoretical exposition. Especially in the field of literature, despite the abundance of narrative examples, there are only a few cohesive studies on this narrative form. This research, based on a poststructuralist approach in narrative studies, aims to initially define the nature and boundaries of this mode through a cognitive perspective, utilizing the philosophy of mind and action. Furthermore, it seeks to demonstrate the different manifestations of this narrative mode and introduce criteria for distinguishing between narrative genres. The main finding is that the primary difference in collective narrative forms lies in the narrative focal point; the narrative focal point can be the distinguishing factor between narratives that are read collectively versus narratives that have a collective narrative agent (explicitly referred to as "we-narratives"). In a secondary perspective, the focus of this research, namely "we-narratives," is differentiated based on a narrative perspective. The narrative perspective determines the boundaries of access to/privacy of characters' minds and consequently determines the level of unity among the narrative voices in our narrative. Finally, an attempt has been made to provide a proposed classification for different levels of "we-narratives" based on the degree of foregrounding of the constitutive characters of the "we-narrator," in order to shed light on the distinctive structure of collective narrative with a first-person plural narrative agent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Collective Narrative
  • We-Narrative
  • Collective Narrative Agent
  • Focalization
  • Collective Subject
منابع
 
اسکولز، رابرت. (۱۳۹۸). عناصر داستان. ترجمة فرزانه طاهری، چاپ هفتم، تهران: مرکز
اشوایکارت، دیوید پ. و اشمیت، هانس برنهارت. (۱۳۹۵). قصدیت جمعی. ترجمة مریم خدادادی. تهران: ققنوس
انوری، حسن و احمدی‌گیوی، حسن. (۱۳۸۶). دستور زبان فارسی ۲، چاپ بیست‌وپنجم، تهران: فاطمی
امیری، نادر (۱۴۰۰). حافظة اجتماعی و روایت داستانی. تهران: نگاه معاصر
الهی، اصغر (۱۳۵۸). بازی. چاپ دوم. تهران: نگاه
بیکسلر، ریچارد (۱۴۰۰). اندیشة یونگ ترجمة حسین پاینده. تهران: مروارید
پارسی‌پور، شهرنوش (۱۳۸۲). گرما، در سال صفر. تهران: نشر شیرین
تقوی، محمد (۱۳۹۰). نیل. تهران: چشمه
جاهدجاه، عباس و لیلا رضایی (۱۳۹۲). «بررسی نظری و کاربردی روایت اوّل‌شخص جمع». جستارهای ادبی. ش۱۸۲. صص47ـ74.
چنگیزی، علی (۱۳۹۱). کاج‌های مورب. تهران: چشمه
دقیقیان، شیرین‌دخت (۱۳۹۷). شخصیّت‌پردازی در ادبیات داستانی. تهران: مروارید
راسلی، آلیشیا (۱۳۹۴) جادوی زاویه‌دید ترجمة محسن سلیمانی. تهران: سورة مهر
ژنت، ژرار (۱۳۹۸). گفتمان روایت. ترجمة معصومه زواریان. تهران: سمت
سشورات، ایبراهام. (۱۳۹۶). عاملیت مشترک. ترجمة مریم خدادادی. تهران: ققنوس
سناپور، حسین (۱۳۹۰). با گارد باز. چاپ چهارم. تهران: چشمه
هرمن، دیوید (۱۳۹۶). «رویکرد‌های زبان‌شناختی به روایت» در دانشنامة نظریه‌های روایت. ترجمه و گردآوری محمد راغب. تهران: نیلوفر
یونگ، کارل گوستاو (۱۴۰۰). انسان و سمبول‌هایش ترجمة محمود سلطانیه. چاپ سیزدهم. تهران:  جامی