سرمایه، منش و میدان تولید ادبی در شعر سلمان هراتی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

10.30465/copl.2022.39013.3664

چکیده

جامعه‌شناسی ادبیات که به بررسی تولید و پیامدهای اجتماعی ادبیات می‌پردازد، به‌عنوان یک دانش میان‌رشته‌ای از یک‌سو، به ادبیات، زبان‌شناسی و فلسفه مرتبط است و از سوی دیگر به علوم اجتماعی و تاریخی. از آنجا که پس از پیروزی انقلاب در شعر اجتماعی جرقه‌هایی حاصل شد و شعر اجتماعی انقلاب به‌عنوان جریانی قدرتمند و تثبیت‌شده شکل گرفت، این پژوهش می‌کوشد تا با نظریۀ منش و میدان بوردیو و با روش تحلیلِ کیفی ـ توصیفی، سه مؤلفۀ اصلی منش، میدان و سرمایه را در اشعار سلمان هراتی بررسی کند. بر اساس نتایج این تحقیق، شعر هراتی به‌عنوان کنش شاعر، حاصل ارتباط منش و موضع او در میدان‌های سیاسی، اجتماعی و ادبی است. او به‌عنوان شاعر انقلابی در برخی اشعارش انتقاد و اعتراض به‌وضعیت نابسامان جامعه، فاصلۀ طبقاتی موجود در آن‌زمان و غرب‌گرایی دارد. دراین میان کنش‌های شعری با مضمون حبّ‌ودوستی نسبت به امامان، رهبر معظم، شهیدان و ... برجسته‌تر به‌کار گرفته‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Capital, character and field of literary production in Salman Herati's poetry

نویسندگان [English]

  • SHAHRAM AHMADI 1
  • Fatemeh sadat Mirzade 2
1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, University of Mazandaran
2 Master of Persian Language and Literature, University of Mazandaran
چکیده [English]

The sociology of literature, which studies the production and social consequences of literature, as an interdisciplinary science, is related to literature, linguistics, and philosophy on the one hand, and to the social and historical sciences on the other. . Since after the victory of the revolution, sparks were created in social poetry and the social poetry of the revolution was formed as a powerful and well-established current, this study tries to use Bourdieu's theory of character and field and qualitative-descriptive analysis method. To examine the three main components of character, field and capital in Salman Herati's poems. According to the results of this research, Herati poetry as a poet's action is the result of the relationship between his character and position in the political, social and literary fields. As a revolutionary poet, in some of his poems he criticizes and protests against the unhealthy state of society, the class distance existing at that time, and Westernism. In the meantime, poetic acts with the theme of love and affection towards the Imams, the Supreme Leader, the martyrs, etc. have been used more prominently.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology of Literature
  • Character
  • Field
  • Capital
  • Action
  • Herati
الهی قلعه، فرزانه (1394). «تحلیل اشعار هوشنگ ابتهاج بر اساس نظریة منش و میدان پیر بوردیو»، مرتضی محسنی، پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران.
بونوتیز، پاتریس (1389).درس­هایی از جامعه­شناسی پیر بوردیو، ترجمۀ جهانگیری و حسن­پور. تهران: نشر آگه.
بوردیو، پیر (1380).نظریۀ کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمۀ مرتضی مردی­ها، چاپ هفتم، تهران: نشر نقش و نگار.
پرستش، شهرام (1393).روایت نابودی ناب ـ تحلیل بوردیویی بوف کور در میدان ادبی ایران، چاپ دوم، تهران: ثالث.
پرستش، شهرام و احمد رضایی و امین کرمی (1385). «بررسی رابطه سبک زندگی و اسلوب نوشتاری صادق هدایت در میدان تولید ادبی ایران»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره 2، شماره 7، صص: 115- 137.
پژمانفر، صبا و احمد ذاکری و سید حسین نبوی (1399). «تحلیل بوردیویی میدان تولید ادبی شاهنامه و عادت‌وارۀ فردوسی»، پژوهش‌نامۀ ادب حماسی، سال شانزدهم، شمارۀ اول، پیاپی 29، صص 101- 124.
جمشیدی­ها، غلام­رضا و پرستش، شهرام (1386). «دیالکتیک منش و میدان در نظریة عمل پیر بوردیو»،جامعه­شناسی هنر و ادبیات، شمارة 30 دسترسی در بهار 1386، نشانی:
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=70169
جنکینز، ریچارد (1385).پیر بوردیو، ترجمۀ حسن چاوشیان و لیلا جوافشانی، تهران: نی.
خادمی کولایی، مهدی (1385).پژوهشی در زندگی و شعر سلمان هراتی (آشنای شالیزار)، ساری: نشر شلفین.
خادمیان، طلیعه (1387).سبک زندگی و مصرف فرهنگی(مطالعه ای در حوزه جامعهشناسی فرهنگی و دیباچهای بر سبک زندگی ایرانیان)، تهران: موسسه فرهنگی–هنری جهان کتاب.
ریتزر، جورج (1393).نظریة جامعه­شناسی، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نی.
سنگری، محمدرضا (1385).نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، تهران: پالیزبان.
مجله­ی گلبرگ (1384). «شاعر آسمان سبز (درگذشت شاعر انقلابی، سلمان هراتی)»، شماره 68، آبان 1384.
گرنفل، مایکل (1393).مفاهیم کلیدی پیر بوردیو، ترجمۀ محمّدمهدی لبیبی، با مقدّمه­ای از محمد عبداللهی، چاپ دوم. تهران: نشر نقد افکار.
هراتی، سلمان (1380).مجموعۀ کامل شعرهای سلمان هراتی، تهران: دفتر شعر جوان.