نقد مجموعۀ خون آشام با رویکرد تاریخ گرایی نو

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علّامه طباطبائی

2 دانشگاه محقّق اردبیلی

10.30465/copl.2022.36972.3570

چکیده

هرچند ادبیات، برخاسته از داشته‌ها و آرمان‌های یک ملت است، به برداشت صرف در آن‌ اکتفا نمی‌شود و گام‌های خلاقانه در این زمینه به آفرینش دنیای جدید می‌انجامد؛ این‌چنین است که هر اثر ادبی علاوه بر تأثیرپذیری از بستر فرهنگی و تاریخی خویش، توانایی تأثیرگذاری بر آن را پیدا می‌کند و رویکرد «تاریخ‌گرایی نو» درصدد بیان این مطلب و تأکید بر «تاریخیّت متن و متنیّت تاریخ» شکل می‌گیرد. مجموعۀ خون‌آشام در جایگاه اولین تجربۀ ژانر وحشت در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان ایران، با به حرکت درآوردن شخصیت‌های خیالی در صحنۀ دنیای واقعی، مخاطب را نظاره‌گر واقعیت زندگی و گفتمان‌های موجود در آن می‌کند تا با افزایش سطح آگاهی او از محیط دنیای اطراف، وی را مهیای مواجهه با خطرات و تهدیداتی کند که در بدو ورود به آن، انتظارش را می‌کشد. بر این اساس با رویکرد «تاریخ‌گرایی نو»، مجموعۀ خون‌آشام ظرفیت‌های درخور‌توجه بسیاری برای بازخوانی دارد. این پژوهش به روش تحلیل کیفی و با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه-ای مبتنی بر استقراء تام، معانی پنهان یا خاموش یا صداهای ضعیف متن را آشکار می‌کند و با برجسته‌سازی گفتمان‌های موجود، از روابط قدرت در آن پرده برمی‌دارد و نشان می‌دهد که چگونه متن از گفتمان‌های عصر خود تأثیر می‌پذیرد و متقابلاً در خلق گفتمان‌های نو مؤثر واقع می‌شود؛ در نتیجه پژوهش بیان می‌کند که تقدیرگرایی و مردسالاری و توزیع نابرابرانۀ جنسیتی قدرت در خانواده از گفتمان‌های غالب و گفتمان «عشق»، به‌ویژه عشق به خاک و وطن نیز از گفتمان‌های محوری این اثر به‌شمار می‌آیند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A criticism study of khon asham Story collection with the "new historicism" approach

نویسندگان [English]

  • Shirzad Tayefi 1
  • Samaneh Mansouri Alhashem 2
1 Allameh Tabataba'i University
2 University of Mohaghegh Ardabili
چکیده [English]

Although literature originates from the contents and ideals of a nation, but it is not limited to its mere use, and creative actions in this field lead to the creation of a new world. Thus, in addition to being influenced by its cultural and historical context, each literary work also can the ability to influence it. New History is an approach that aims to convey this idea and Emphasis on "Text is considered as history and history is considered as text". As the first experience of the horror genre in the field of Iranian children and teenager literature, the khon asham story collection, by moving imaginary characters on the real world stage, makes the audience watch the real life and its existing discourses in order to increase their level of awareness of the surroundings, It prepares them for face the dangers and threats that awaits them when they first enter. Thus, using a "new historicist" approach, the khon asham story collection has a lot of remarkable capacity for review. This research seeks to explain by qualitative analysis method and using library studies based on complete induction, can reveal hidden or silent meanings or weak voices of the text in order to reveal the power relations in the text by highlighting the existing discourses and show that how the text of the discourses of its time is influential and reciprocally effective in creating new discourses. As a result, the study states that destiny and patriarchy and the unequal gender distribution of power in the family are the dominant discourses and the discourse of "love", especially love of land and homeland are also among the main discourses of this work.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Horror genre
  • Children and teenagers literature
  • New historicism
  • Khon asham
  • Siamak Golshiri
اسلامی ندوشن، محمدعلی(1370).جام جهان‌بین (درزمینۀ نقد ادبی و ادبیات تطبیقی). تهران: جامی.
باتینگ، فرد(1389).گوتیک. ترجمۀ علیرضا پلاسید. تهران: افراز.
برتنس، هانس(1387).مبانی نظریۀ ادبی. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
بشلر، ژان(1372).ایدئولوژی چیست؟ نقدی بر ایدئولوژی غربی.ترجمۀ علی اسدی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
بیرلین، ج. اف(1389).اسطوره­های موازی. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: مرکز.
پاینده، حسین(1388).نقد ادبی و دموکراسی.چ دوم. تهران: نیلوفر.
جعفری جزی، مسعود(1378).سیر رمانتیسم در اروپا. چ اول. تهران: مرکز.
خوشروزاده، جعفر(1385). «میشل فوکو و انقلاب اسلامی رهیافتی پسامدرنیستی از منظر تحلیل گفتمان». فصلنامۀ علمی- پژوهشی متین، ش 31 و 32، صص86-89.
ذوالفقاری، حسن(1394).باورهای عامیانۀ مردم ایران. تهران: چشمه.
رجب‌زاده، احمد(1378). تحلیل اجتماعی نام‌گذاری: بررسی موردی اراک، همدان، بوشهر. تهران: روش.
روشه، گی(1368).تغییرات اجتماعی. ترجمۀ منصور وثوقی. تهران: نی.
زندی، بهمن و احمدی، بهزاد(1395). «نام­شناسی اجتماعی- شناختی؛ حوزۀ نوین مطالعات میان‌رشته‌ای». فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دورۀ نهم، ش 1، صص 99-127.
ژیران، فلیکس(1387)، اساطیر یونان. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل­پور. تهران: کاروان.
ستاری، جلال(1386)، سیمای زن در فرهنگ ایران، تهران: مرکز.
طلایی، حسن(1374).باستان­شناسی و هنر ایران در هزارۀاول قبل از میلاد. تهران: سمت.
طوسی، ابوجعفر بن محمد بن حسن(1387). اخلاق ناصری.چ ششم. تهران: خوارزمی.
طهوری، مهدی(1383)، «حذف عشق از ادبیات کودک»، کتاب ماه کودک و نوجوان، ش 12(پیاپی 84)، صص 138-139.
کلیگز، مری(1394).درسنامۀ نظریۀ ادبی.ترجمۀ جلال سخنور، الهه دهنوی و سعید سبزیان.تهران: اختران.
گلشیری، سیامک(1397). خون­آشام/1(تهران، کوچۀ اشباه)، جلد اول، چاپ دهم، تهران: افق.
­­ــــــــــــــــ(1398). خون­آشام/ 2(ملاقات با خون­آشام)، جلد دوم، چاپ نهم، تهران: افق.
ــــــــــــــــ(1396). خون­آشام/ 3(شبح مرگ)، جلد سوم، چاپ ششم، تهران: افق.
ــــــــــــــــ(1398). خون­آشام/ 4(جنگل ابر)، جلد چهارم، چاپ ششم، تهران: افق.
ــــــــــــــــ(1396). خون­آشام/ 5(شب شکار)، جلد پنجم، چاپ چهارم، تهران: افق.
مکاریک، ایرناریما، (1385).دانش­نامۀ نظریه­های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
میرزابابازاده، بهنام و خجسته­پور، آدینه(1394). «خوانش متفاوت متون کلاسیک فارسی در پرتو تاریخ­گرایی نو». متن­پژوهی ادبی، ش 63، صص161-180.
میلز، چارلزرایت(1381).نقدی بر جامعه‌شناسی آمریکایی: بینش جامعه‌شناسی. ترجمۀ عبدالمعبود انصاری. تهران: شرکت سهامی انتشار.
نجفی، رضا(1387). «عشق همه‌چیز را دگرگون می­کند: بررسی ادبیات گوتیک و ریشه­های آن». مجلۀ آزما، ش 62، صص 33- 36.
یونگ، کارل‌گوستاو(1390).به‌سوی شناخت ناخودآگاه انسان و سمبل‌هایش. ترجمۀ حسن اکبریان طبری. چ چهارم. تهران: دایره.