بررسی و تحلیل بازتاب اندیشه‌های اگزیستانسیالیستی، در آثار ادبی و فرهنگی مصطفی رحیمی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی

2 عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا

3 عضو هیات علمی ، گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بو علی سینا همدان

10.30465/copl.2022.37746.3612

چکیده

اگزیستانسیالیسم یکی از مکتب‌های فکری تأثیرگذار بر اندیشه‌های حاکم بر ادبیات داستانی دهه‌های 40 و 50 ایران بوده‌است. شرایط سیاسی و اجتماعی جامعه در آن دوران و احساس نیاز به ایجاد تغییر و به‌کارگیری اندیشه‌های نو و هم‌چنین ماهیت مکتب اگزیستانسیالیسم و ارتباط ویژه‌ی آن با ادبیات، موجبات گرایش روشنفکران و نویسندگان به این فلسفه را فراهم کرد و در پی آن آثاری با ماهیتی اگزیستانسیالیستی یا تأثیر‌پذیرفته از آن نوشته و عرضه شد. این جستار برای نشان دادن چگونگی تأثیر‌پذیری آثار دوره‌ی یادشده از اندیشه‌های اگزیستانسیالیستی، برخی از آثار مصطفی رحیمی(1305 – 1381 ش)، نویسنده و مترجم آثار سارتر در ایران، را مورد بررسی قرارداد.‌ تأکید رحیمی بر به‌کارگیری مکرر و هدف‌مند مؤلفه‌های اصلی فلسفه‌ی اگزیستانسیالیسم چون: تقدم وجود، آزادی، انتخاب، مسئولیت، وانهادگی، پوچی، دلهره و اصالت شخصی یا اخلاق اگزیستانسیالیستی و توجه به ادبیات متعهد، در آثار منتخب این پژوهش، تأثیرپذیری او از این مکتب را به خوبی نشان داد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و حوزه‌ی مطالعه در آن رمان «اتهام»، نمایشنامه‌های «تیاله» و «آناهیتا» و مقاله‌ای از مجموعه مقالات «دیدگاه‌ها» از آثار مصطفی رحیمی ‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation and analysis of the reflection of existentialist ideas in the literary and cultural works of Mostafa Rahimi

نویسندگان [English]

  • entesar parastegari 1
  • maryam Hosseini 2
  • ali mohammadi 3
1 Department of Persian Language and Literature, AlZahra University, Faculty of Literature and Humanities
2 Faculty member Alzahra University, Persian Language and literature Department
3
چکیده [English]

Existentialism has been one of the influential schools of thought on the ideas that dominate the fictional literature of Iran in the 1340s and 1350s.

The political and social conditions of the society at that time and the feeling of the need to change and apply new ideas as well as the nature of the school of existentialism and its special connection with literature, caused the tendency of intellectuals and writers to this philosophy.

This article examined some of the works of Mostafa Rahimi (1305-1381), author and translator of Sartre's works in Iran, to show how the works of the mentioned period were influenced by existentialist ideas.

Rahimi emphasizes on the frequent and purposeful use of the main components of the philosophy of existentialism such as: primacy of existence, freedom, choice, responsibility, abandonment, emptiness, apprehension and personal originality or existentialist ethics and attention to committed literature in the selected works of this study.



The method of this research is descriptive-analytical and the field of study in that novel is "Accusation", plays "Tiala" and "Anahita" and an article from the collection of articles "Perspectives" by Mostafa Rahimi.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Existentialism
  • Mostafa Rahimi
  • novel
  • drama

مراجع

  1. فهرست منابع:

    1. ابراهیمی‌دینانی/آرزو و جلالی پندری/ یدالله(1389)، «بررسی و تحلیل ‌افکار و آثار مصطفی رحیمی»، پرنیان سخن، مجموعه مقالات پنجمین همایش‌ پژوهش‌های ادبی، صص 698 تا 714.
    2. امن‌خانی، عیسی(1392).اگزیستانسیالیسم و ادبیات معاصر ایران، تهران: علمی.
    3. حسینی، مریم(1396).مکتب‌های ادبی جهان، تهران: فاطمی.
    4. سارتر، ژان‌پل(1391).اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه‌‌یمصطفی رحیمی، چاپ چهاردهم، تهران: نیلوفر.
    5. همان(1400). هستی و نیستی، برگردان مهستی بحرینی چاپ چهارم، تهران: نیلوفر.
    6. شیری، قهرمان(1387) مکتب‌های داستان نویسی در ایران، تهران: چشمه.
    7. راسخی‌لنگرودی، احمد(1398).سارتر در ایران، چاپ دوم، تهران: اختران.
    8. رحیمی، مصطفی(1350).یأس فلسفی، چاپ سوم، تهران: نیل.
    9. همان(1351). نیم نگاه، چاپ ششم، تهران: کتاب زمان.
    10. همان(1352).دیدگاه‌ها، تهران: امیرکبیر.
    11. همان(1353).ویژه‌ی ژان پل سارتر، تهران: کتاب زمان.
    12. همان(1354). الف،آناهیتا، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
    13. همان(1354). ب،تیاله، چاپ دوم، تهران: آگاه.
    14. همان(1357). نگاه، چاپ پنجم: کتاب زمان.
    15. همان(1358).اتهام، چاپ دوم، تهران: رز.
    16. همان(1369).تراژدی قدرت در شاهنامه، تهران: نیلوفر.
    17. همان(1371).سیاوش بر آتش، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    18. همان(1394).در جست‌وجوی بشریت بی‌نقاب، تهران: نیلوفر.
    19. فرخی، حسین(1386). نمایش‌نامه نویسی در ایران از آغاز تا1370، جلد اول، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر.
    20. فردوسی، ابوالقاسم(1386).شاهنامه، به کوشش جلال خالقی‌مطلق، دفتردوم، مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
    21. فلین، توماس(1394). اگزیستانسیالیسم، ترجمۀ حسین کیانی، چاپ دوم، تهران: بصیرت.
    22. کمالی، محمدجواد(1392).تاریخ ترجمه ادبی از فرانسه به فارسی، مشهد، سخن گستر.
    23. میرعابدینی، حسن(1396).صد سال داستان نویسی در ایران، چاپ ششم، تهران، چشمه
    24. میشلمن، استفن(1398).فرهنگ اگزیستانسیالیسم، ترجمه‌ارسطومیرانی، چاپ دوم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
    25. نوابی، داود(1388).تاریخچه‌ ترجمه فرانسه به فارسی در ایران از آغاز تا کنون، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
    26. هاشمی، محمد منصور(1391). «مصطفی رحیمی: تعهد به تحول»، بخارا، شماره 91، از صص 115 تا 143.
ادبیات پارسی معاصر
دوره 11، شماره 2
بهمن 1400
صفحه 63-87

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار