رابطة کارکردهای زبانی با تیپ‌های شخصیتی داستان‌های سیدمحمدعلی جمال‌زاده

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور (نویسندة مسئول)

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده

زبان با دین، مذهب، جنسیت، سن، شغل، محیط، شرایط اجتماعی، و تحصیلات گویندگان پیوند دارد و همین موارد از عوامل ایجاد تیپ‌های شخصیتی در افراد است.
هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد زبان در تیپ‌های شخصیتی داستان‌های کوتاه یکی بود یکی نبود، شاهکار، تلخ و شیرین، کهنه و نو، غیر از خدا هیچ‌کس نبود، آسمان و ریسمان، قصههای کوتاه برای بچههای ریشدار، و قصة ما به سر رسید سید محمدعلی جمال‌زاده است. در این راستا نخست تیپ‌های شخصیتی داستان و ویژگی‌های خَلقی و خُلقی هریک از تیپ‌ها مشخص شده است، سپس با توجه به هدف اصلی مؤلفْ داستان‌ها، شرایط اجتماعی، متغیرها و مؤلفه‌های موجود، و رابطة کارکردهای زبانی با تیپ‌های مورد نظر بررسی شده است؛ به‌ویژه زبان، واژه‌ها، و عبارات متناسب با تیپ‌ها از لحاظ طبقة اجتماعی، شغل، تحصیلات، دین و مذهب، جنسیت، تابو، محیط، و مناسبات قدرت شرح داده شده است. پژوهش به شیوة توصیفی است و داده‌ها با استفاده از روش تحلیل محتوا با ابزار کتاب‌خانه بررسی شده است. نتیجه نشان می‌دهد که جمال‌زاده به عوامل غیر زبانی مؤثر در زبان شخصیت‌ها با آگاهی و هدف توجه داشته و توانسته است با به‌کارگیری درست متغیرها به القای بهتر مفاهیم اجتماعی در داستان‌ها کمک کند.
در کل در یکی بود یکی نبود، با توجه به تعداد شخصیت‌ها، از متغیرها بیش‌تر استفاده کرده است و دو متغیر دین و مذهب و شغل بیش‌ترین تأثیر را در زبان شخصیت‌ها داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between Language Performances and Characteristics Types in Jamalzadeh Stories

نویسندگان [English]

  • Ali Mohammad Poshtdar 1
  • Keiyomars Garoosi 2
1 Associate Professor Persian Language and Literature, Payam Noor University
2 M.A. in Persian Language and Literature
چکیده [English]

Every language is in relation with various factors such as speakers' religion, sex, age, job, environment, social conditions, education and the like, and the same factors are among those which produce characteristics types. The present research aims to study language performance in Seyed Mohammad Ali Jamalzadeh's short stories characteristics types. To this end, at first, the characteristics types of the story and popular and behavioural features of each type have been characterized; then, by considering the author’s main aim, the stories and social conditions and also the existing variables, the relationship between language and the certain types was considered and, in particular, language, words, and expressions suitable to various types and their social class, occupation, education, religion, sex as well as taboos, environment, and power relations have been studied.
The results show that Jamalzadeh has taken knowingly and purposefully into account non-linguistic factors influencing characters. Employing various factors in a correct manner, he has managed to help better communication of social concepts in his stories.
In sum, in his book Yiki Bud Yiki Nabud (Once Upon a Time) by considering the number of characters, he has made more uses of variables and based on two variables, religion and job, he has made the most impacts on the characters' language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • short story
  • characteristics types
  • performance
  • Jamalzadeh