درگاه‌های ورود به جهان‌های ممکن در داستان مدرن ملکوت

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بجنورد، بجنورد، ایران

3 کارشناس ارشد ادبیات روایی دانشگاه کوثر بجنورد

10.30465/copl.2021.6832

چکیده

جهان‌های ممکن مبحثی بینارشته­ای است که بهره‌گیری از آن به­عنوان یک الگوی شناختی کارآمد در جهت معنا‌دهی به آثار داستانی دیریاب کارکردهای فراوانی دارد؛ خصوصاً داستان‌های مدرنی که در آن‌ها شاهد از‌ هم گسیختگی و فروپاشی طرح روایی داستان‌ها و همچنین چندپارگی ذهنی شخصیت‌های داستانی هستیم. به همین منظور نگارندگان در پژوهش حاضر با استفاده از شیوۀ تحلیل محتوا و به روش کتابخانه­ای به دنبال پاسخ به این سؤالات هستند که در داستان ملکوت انواع جهان‌ها و درگاه‌های ورود به آن‌ها چگونه شکل می‌گیرند و چه کارکردهایی دارند؟ داستان ملکوت هر چند به ظاهر دچار آشفتگی است؛ اما جهان­سازی‌هایی که در نتیجۀ عناصر مختلف متنی ایجاد می‌شوند، سبب می‌شود تا آشفتگی و بی‌معنایی که در روساخت آن دیده می‌شود، ملغی گردد و انسجام و درهم تنیدگی بیشتری حاصل شود. نکتۀ قابل توجه این است که چنین جهان‌های ممکنی توسط راوی تصویرساز و یا روایت‌شنوی تداعی‌گر که درک و دریافت‌هایی متفاوت از متن خواهد داشت، ایجاد می­شود. علاوه بر این آنچه که در داستان‌های مدرنی همچون ملکوت امکان ورود از جهان واقعی داستان را به جهان‌های ممکن فراهم می‌سازد، شخصیت‌هایی هستند که دچار نوعی استحالۀ ذهنی و روحی شده­اند و گستردگی زمانی و مکانی برای آنان حاصل می‌شود. بدین طریق از بعد زمان و مکان، فراتر می‌روند و با نوعی فضای فرازمانی و فرامکانی مواجه می‌شوند. در نتیجۀ چنین مواردی است که آمادگی لازم برای ورود به دیگر جهان‌ها فراهم می‌شود. به­واسطۀ کشف جهان‌های ممکن و درگاه‌های داستان ملکوت ابهام‌زدایی صورت می‌بندند و همۀ این جهان‌های به ظاهر سیال و منفک از یکدیگر به یک نقطۀ اتصال یعنی ملکوتی شدن خواهند رسید

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The gateways to possible worlds in the modern story of the "MALAKUT"

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Kanani 1
  • Omid vahdanifar 2
  • fereshteh sadeghi 3
1 The Assistant Professor of Persian and Language and Literature, “Kosar University of Bojnord”, Bojnord, Iran.
2 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Boroojerd University, Boroojerd, Iran.
3 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, kosar University, Bojnord, Iran
چکیده [English]

Possible worlds is an interdisciplinary subject that can be used as an effective cognitive model to make sense of long-distance fiction; Especially modern stories in which we see the disintegration and collapse of the narrative plot of the stories as well as the mental fragmentation of the fictional characters. To this end, the authors in the present study, using the method of content analysis in a library method, seek to answer the questions of how the types of worlds and the gateways to them are formed in the Malakout story and what functions they will have? The story of the Malakout, though seemingly chaotic, but the globalizations created by the various textual elements cause the chaos and nonsense seen in its superstructure to be abolished and greater coherence and entanglement achieved. It is noteworthy that such possible worlds are created by ourselves as an illustrator and producer narrator or an associative narrator who will have different perceptions of the text. In addition to what makes it possible for modern stories such as the Malakout to enter the possible worlds from the real world of the story, there are characters who have undergone a kind of mental and spiritual transformation and are given a wide range of time and space. In this way, they go beyond the dimension of time and space, which has a real plan, and encounter a kind of extra-temporal and trans-spatial space. It is as a result of such cases that the necessary preparation for entering other worlds is provided. By discovering possible worlds and gateways to the story of the Malakout, ambiguity becomes possible, and all of these seemingly fluid and separate worlds will reach a point of connection, that of becoming a kingdom.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Possible worlds
  • portals
  • modern story
  • MALAKUT
  • Bahram Sadeghi
قرآن کریم. (1388). ترجمه حسین انصاریان. تهران: انتشارات آیین دانش.
اسداللهی‌تجرق، ‌الله‌شکر. (1379). متن و فرامتن در ادبیات. زبان و ادب فارسی. ش177. صص1-32.
باقی‌زاده، رضا. (1391). «جن؛ حقیقت و ویژگی­ها». فصلنامه علمی پژوهشی کلام اسلامی. دره 21. ش 81. شماره پیاپی 81. صص 125-149.
بامشکی، سمیرا. (1395). «جهان‌های موازی و معنی‌شناسی روایت». فصلنامۀ­ نقد ادبی. س9. ش34. صص91-118.
بامشکی، سمیرا. (1400). «معنی­شناسی روایت، منطق موجهات و جهان­های ممکن داستانی». جستارهای زبانی. دوره 12. ش 1. پیاپی61. صص 145-185.
برسلر، چارلز. (1386). درآمدی بر نظریه ها و روش‌های نقد ادبی. ترجمۀ مصطفی عابدینی فرد. تهران: نشر نیلوفر.
بیات، حسین. (1384). «زمان در داستان‌های جریان سیال ذهن». فصلنامۀ پژوهش­های ادبی. دورۀ 2. ش6. صص 7-32.
پاینده، حسین. (1391). داستان کوتاه در ایران (داستان­های مدرن). جلد2. تهران: نشر نیلوفر.
پرینس، جرالد. (1395). روایت­شناسی (شکل و کارکرد روایت). ترجمۀ محمد شهبا. تهران: انتشارات مینوی خرد.
چهارمحالی، محمد. (1393). «ملکوت نقطۀ عطف رئالیسم جادویی در ایران». ادبیات پارسی معاصر. س4. ش4. صص71-94.
حاج ابوکهگی، زینب. شیبانی اقدم، اشرف و گذشتی، محمدعلی. (1398). «دنیاهای محتمل در ساختار روایی مثنوی معنوی (داستان‌دژهوش‌ربا)». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. س15. ش57. صص95-122.
حر‌عاملی‌، محمد­بن­حسن، (1033-1104ق). وسائل الشیعه. اصفهان. مؤسسۀ تحقیقات و نشر معارف اهل‌البیت (ع).
حرّی، ابوالفظل. (1391). روایت شناسی: راهنمای درک و تحلیل ادبیات داستانی (مجموعه پانزده جستار). تهران: انتشارات لقاءالنور.
سجادی، سید ضیاءالدین. (12392). مقدمه­ای بر مبانی عرفان و تصوف. تهران: نشر سمت.
شیری، قهرمان. (1386). مکتب­های داستان­نویسی در ایران. تهران: نشر چشمه.
صادقی، بهرام. (1379). ملکوت. تهران: نشر کتاب زمان.
صافیان، محمدجواد. امینی، عبدالله. (1388). «زمان و مکان در فلسفۀ لایب­نیتس». خردنامه. دورۀ 4. ش56. صص33-44.
طهماسبی، ستار. (1396). «مبانی متافیزیکی فیزیک کوانتوم دیوید بوهم (با محوریت ایدۀ نوین جهان هولوگرافیک)». دوفصلنامه علمی- پژوهشی تأملات فلسفی. س7. ش 18. صص 125-155.
غلامپور آهنگرکولایی، لیلا. طاووسی، محمود و اوجاق‌علیزاده، شهین. (1397). «منطق‌الطیر و موضوع در سفر زمان یا سفر در جهان‌های موازی در فیزیک کوانتوم». دو فصلنامه علمی پژوهشی ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. س10. ش18. صص111-132.
غیاثی، محمدتقی. (1386). تأویل ملکوت. تهران: انتشارات نیلوفر.
فریدونی، سمیه. (1388). «کاربرد ایدۀ جهان­های ممکن در منطق و ادبیات داستانی». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکدۀ علوم انسانی.
مجلسی، محمدباقر، 1387. بحارالانوار. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مک‌هیل، برایان. (1392). داستان پسامدرنیستی. ترجمۀ علی معصومی. تهران: نشر ققنوس.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. (1384)؛ مفاتیح الغیب. ترجمۀ محمد خواجوی. تهران: انتشارات مولی.
هاوکینگ، استیون ویلیام. (1389). جهان در پوست گردو. ترجمۀ محمدرضا محجوب. تهران: حریر.
هرمن، دیوید. (1393). عناصر بنیادین در نظریه­های روایت. ترجمۀ حسین صافی. تهران: نشر نی