بازنمایی واقعیت در شعر دو شاعر حزبی فارسی و کُردی (اسماعیل شاهرودی و عبدالله گوران)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه کردستان

2 استادیار گروه زبان و ادبیات کُردی دانشگاه کردستان

3 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

10.30465/copl.2021.6829

چکیده

شعر حزبی معاصر به عنوان یکی از پرچمداران ادبیات متعهد است که در بسیاری از کشورهای جهان همسو با اندیشه‌های مارکسیستی در صدد بازتعریف و برساخت مفاهیمی بنیادین هم‌چون تاریخ، آگاهی، برابری و واقعیت برآمده؛ بر مبنای مفاهیم مذکور مبارزه‌ای صریح یا نمادین علیه قدرت­های تمامیت­خواه حاکم بر جامعۀ سامان بخشیده است. در فرهنگ و زبان فارسی و کُردی نیز رواج باورهای مارکسیستی منجر به طرح موضوعات مشابه، ولی شیوه‌های بازنمایی متمایز شده است. تبیین تطبیقی دلالت‌های ایدئولوژیک مذکور می‌‌تواند به نشانه‌گشایی معرفتی-زیبایی‌شناختی شعر شاعران کمک کند. در این پژوهش، شعر دو نمایندۀ شاخص شعر حزبی متعهد فارسی و کُردی یعنی اسماعیل شاهرودی و عبدالله گوران به شیوۀ توصیفی-تحلیلی با قصد بازنمایی واقعیت در آن­ها دلالت‌یابی و تفسیر شده است. نتیجه نشان می‌دهد که وجود تعهد ایدئولوژیک به مثابۀ امرِ پیشینی سبب شده است که به رغم تفاوت در بافت اقلیمی و اجتماعی، موضوعات بازنمایی دو شاعر مشترک اما شیوه‌های بازنمایی آنها متفاوت باشد. به طوری که می‌توان وجه تمایز بازنمایی واقعیت در شعر دو شاعر را در قالب زمینه‌مندی یا زمینه‌زدایی از موضوع بازنمایی برشمرد. بدین‌صورت که شاهرودی نه از تجربه زیستۀ دقیق خود یا جامعه ایرانی می­گوید و نه اصطلاحات و مفاهیم چپ را به شکل عریان و صریح وارد متن می‌کند. در مقابل، بیانِ گوران مبتنی بر زمینه‌مندی است. او هم به تجربۀ زیستۀ اقلیمی و اجتماعی ملّت کُرد ارجاع می‌دهد و هم اصطلاحات و مفاهیم چپ را به مثابۀ زمینۀ معرفتی وارد شعر می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Representation of Reality in the Poems of two Persian and Kurdish Party Poets (Ismail Shahroudi and Abdullah Goran)

نویسندگان [English]

  • omid aziz mostafa 1
  • Behrooz Chamanara 2
  • parsa yaghoobi janbeh saraei 3
2 Department of Kurdish Language and Literature , University of Kurdistan
3 -
چکیده [English]

Abstract
 
The contemporary party poetry as a leader of the committed literary has intended to redefine and reconstruct fundamental concepts such as the history, consciousness, equality and reality under the umbrella of the thoughts of Marxism in order to reorder its dissident against the authoritarianism.  The spread of Marxist beliefs in Persian and Kurdish societies has led to the appearance of comparable topics while they were differed in representation method. Comparative explanation of ideological implications can help to epistemologically-aesthetically decipher of the poets works. Relying on an analytical-descriptive methodology, this study aims to explain and illustrate the reconstructed reality in the poems of Ismail Shahroudi and Abdullah Goran as the two prominent representatives of the political committed literary. Results show that despite the climatic and social differences, the presence of an ideological commitment as a prior order has led to the resemblance of the subjects of representation while they are differed in their representation method. Thus, the difference of representation of the reality in the works of the two can be considered in their contextualization or de-contextualizing of the representative subject. Shahroudi neither expresses his own lived experience or the experience of the Iranian society nor shows the signs of leftist idioms and concepts in his poems. In contrast, Goran’s expression is based on contextualization. He simultaneously refers to the lived climatic-social experience of the Kurds and the as the epistemological context puts the idioms and concepts of leftism in his poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • keywords: Party poetry
  • Persian
  • Kurdish
  • Representation of Reality
  • Ismail Shahroudi
  • Abdullah Goran
الیوت، گریگوری (١٣٩۵). «ایدئولوژی»، در فرهنگ اندیشه انتقادی، از روشنگری تا پسامدرنیت، مایکل پین(سرویراستار)، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
ایگلتون، تری (1393). مارکسیسم و نقد ادبی، ترجمۀ اکبر معصوم‌بیگی، چاپ سوم، مشهد: بوتیمار.
بر، ویوین (1398). برساخت­گرایی اجتماعی، ترجمه اشکان صالحی، تهران: نی.
برتنس، یوهانس ویلم (1382). نظریۀ ادبی، ترجمۀ فرزان سجودی، تهران: آهنگ دیگر.
پرهام، سیروس (1360). رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات، تهران: نگاه.
توفیق، عباس (1978). نقد الشعر العربی الحدیث فی العراق، الطبعة الاولى، بغداد: دار الحریه.
جاسم عزیز، محمود (١٩٩٥). تحقیق در مورد زندگی و شعر گوران، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صلاح الدین حکومت اقلیم کردستان.
درستى، احمد (1381). شعرسیاسى در دوره پهلوى دوم، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
ساچکوف، بوریس (۱۳۶۲). تاریخ رئالیسم، ترجمه محمّدتقی فرامرزی، تندر.
سرل، جان ( ۱۳۹6). ساخت واقعیت اجتماعی، ترجمه میثم محمد امینی، چاپ دوم، تهران: فرهنگ نشر نو.
شاهروردی، اسماعیل (1390). مجموعه اشعار اسماعیل شاهرودی، تهران: نگاه.
رافائل، ماکس (1357). نگاهی به تاریخ ادبیات ادبیّات جهان :تاریخ رئالیسم، ترجمه‌ محمدتقی فرامرزی، تهران: شباهنگ.
رضوان نیان، فاطمه (١٣٩٧). بازنمایی نظریات مارکس در ادبیات معاصر فارسی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
زرگر، افشین (1386). مدل‌های دولت‌-ملت سازی: از مدل‌های اروپایی تا مدل‌های اوراسیایی، مجله علوم سیاسی، شماره 7، صص: 97-160.
فه‌لاح، کاکه ‌)1978م). کاروانی شیعری نویی کوردی، به‌رگی یه‌که‌م، بغداد: چاپکراوه‌کانی کوری زانیاری کورد.
عبدالله، نوخشه ‌)2007م). رولی ژنان له‌ ژیانی کوملایه‌تیی ‌و سیاسی باشوری کورستان1918-1945، چاپی یه‌که‌م، سلیمانی: چاپخانه‌ی روون.
صدر، حسن (1357). حقوق زن در اسلام و اروپا، چاپ هفتم، تهران: بدرقه جاویدان.
طباطبایی، محمد حسین (1364). اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا.
کریمی فیروزجایی، علی و بلقیس روشن و آزاده ملک نیازی(١٣٩۶). «تحلیل شیوه های تولید نشانه های دیداری در شعر معاصر»، فصلنامه تخصص سبک شناسی نظم ونثر فارسی(بهار ادب)، سال10، شماره 3، صص. 233-249.
کار، ای، اچ (1396). تاریخ چیست؟ ترجمه حسن کامشاد، تهران: خوارزمی.
گلدمن، لوسین (1371). جامعه شناسی ادبیات، ترجمه‌ محمد جعفر پوینده، چاپ اول، تهران: هوش و ابتکار.
گۆران، عه‌بدوڵا )1393). دیوانی گوران، سه‌رجه‌م شیعره‌کانی، چاپی پینجه‌م، تهران: پانیز.
لنگرودی، شمس (1381). تاریخ تحلیلی شعرنو، ج1، تهران: مرکز.
مارکس، کارل و انگلس، فریدریک (1386). "مانیفست کمونیست"، ترجمه حسن مرتضوی، در: پانیچ لئو و لیز، کالین، مانیفست پس از 150 سال، تهران: آگه.
همتی، امیر حسین و لیلا خلیلی صرافی (١٣٩٨). «سبک شناسی اشعار اسماعیل شاهرودی»، مجله سبک شناسی و تحلیل نظم و نثر فارسی، سال۱۲، شماره۱، شماره پیاپی۴۳، صص 279-297.