خوانشی نشانه‌شناختی از پیرنگ داستان کودکانۀ «مداد بنفش»: با رویکرد نوشتار زنانه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

کارشناسی‌ارشد، ادبیات کودک و نوجوان، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.30465/copl.2021.6828

چکیده

سیکسو(Cixous) مانند لکان، زبان را قضیب­محور می­داند؛ ازهمین­رو با دعوت به «نوشتار زنانه» قصد واسازی زبان را دارد. سیکسو با الهام از دریدا منکر تمامیت زبان و خواهان نفیِ دال­های دارای مدلولِ ثابت و روشن است؛ بر همین اساس مهمترین ویژگی نوشتار زنانه را ابهام و استعارات کثیرالمعنا می­داند. با توجه به اینکه «نوشتار زنانه» رویکردی پساساختگرا است و هدف پساساختگرایی، دگرخوانی متن، لذا مقالۀ حاضر در پی آن است که با رهیافتی نشانه­شناختی و در چهارچوب فمنیسمِ سیکسویی، دگرخوانشی از داستان «مداد بنفش» ارائه دهد. در همین راستا، در عناصر اصلی داستان مذکور (در شخصیت­ها، کنش­ها، روابط علّی حوادث) دال­های سیال و چندمدلولی را کشف و وفقِ پارادایم­های نظریۀ «نوشتار زنانه» تعبیر می­کند. پژوهش حاضر به روش تحلیلی­توصیفی نشان می­دهد که: اولا، نوشتار زنانه صرفاً قائم به سبک و صورت نوشتار (روساخت داستان) نیست؛ بلکه از طریق شخصیتی سیکسویی و روابط علّیِ حوادث می­تواند نمودِ پیرنگی (در ژرف­ساخت داستان) داشته باشد؛ ثانیا، راه برون­رفت از سرکوب جنسیتی، از زبان می­گذرد. پژوهش­هایی که تا کنون وفق رویکرد سیکسویی انجام شده­اند، اغلب سبک بیان و شگردهای شاعرانه­سازی فُرم را مورد توجه قرار داده­اند. نوآوری پژوهش حاضر این است که اولا، نوشتار زنانه را نه صرفا در سطح سبک و سیاقِ بیان، بلکه در سطح پیرنگ و درون­مایه مطالعه می­کند. ثانیا، با استفاده از رویکرد پساساختاریِ «نوشتار زنانه»، خوانش مسلطِ مردسالارانۀ متن را واسازی می­کند. ثالثا، برای نخستین­بار از رویکرد نوشتار زنانۀ سیکسو برای خوانش ادبیات داستانی کودک بهره می­جوید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A SEMIOTIC READING OF THE PLOT OF "PURPLE PENCIL" CHILDREN'S STORY: WITH A FEMININE WRITING APPROACH

نویسنده [English]

  • amirhosien zanjanbar
چکیده [English]

Cixous, like Lacan, sees language as theorem. Therefore, by inviting "feminine writing", he intends to deconstruct the language. Inspired by Derrida, Cixous rejects signals with fixed and clear meanings. Accordingly, the most important feature of women's writing is ambiguity and ambiguous metaphors. The present article seeks to examine how feminine writing is formed in the plot of "Purple Pencil". In this regard, in the main elements of the story (in characters, actions, causal relationships), he discovers and interprets fluid and multimodal signs, according to the paradigms of the theory of "feminine writing", in a descriptive analytical method. The results show that: First, feminine writing is not merely based on the style and form of writing (story superstructure), but through a Cixous character, and the causal relationships of the events of the story, can have a plural appearance (deep in the story construction); Second, the way out of gender repression is through language. The research that has been done so far, according to the Cixous Yi approach, has often paid attention to the style of expression and the poetic techniques of form. The innovation of the present study is that, firstly, it expands women's writing, from the level of style and manner of expression, to the level of plot and theme. Second, it examines, for the first time, the Cixous approach to women's writing in the context of children's fiction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • feminine writing
  • Cixous
  • child story
  • feminism
  • semiology
  • literary criticism
بیگدلو، غزاله (1391). مداد بنفش. تصویرگر: پگاه کاظمی. تهران: علمی­فرهنگی.
حبیب، ریفی (1396). نقد ادبی مدرن و نظریه. ترجمۀ سهراب طاووسی. تهران: نگاه معاصر.
زنجانبر، امیرحسین و علی عباسی (1399). سبک­شناسی دگردیسی جسمانه در داستان­های کودک: بر پایۀ نظام گفتمان تنشی. جستارهای زبانی. د11. ش4. پیاپی 58. صص 74- 49.
زنجانبر، امیرحسین (1400). «مقایسۀ هویت­یابی در سه داستان کودک با موضوع مشترک مدادرنگی از منظر نشانه­­شناسی فرهنگی». نقد ادبی. د 14 (ش 53). صص 73- 116.
زنجانبر، امیرحسین و ایوب مرادی (1400). معناکاوی فمنیستی داستان کودکانۀ «خط سیاه تنها»، از منظر گفتمان انقلاب زبان شاعرانه. پژوهشنامه زنان. د 12 (ش 35).
سیکسو، الن (1398). سه گام بر نردبان نوشتار. ترجمۀ ماهان تیرماهی. تهران: ناهید.
صدقی، حامد؛ سیدعدنان اشکوری؛ علی­اصغر حبیبی، مجتبی بهروزی (1395). خوانش ساختارشکنی تقابل­های دوگانه در رمان یومیات مطلقه: براساس دیدگاه­های هلن سیکسو. لسان مبین. د7 (ش 24). صص 37-58.
صولتی، حسین و گارینه کشیشیان (1399). برجسته­سازی زبان زنانه در مجموعه داستان رؤیای مادرم اثر آلیس مونرو. زن و فرهنگ. د 12 (ش 45). صص 75- 85.
فرحبخش، علیرضا و شبنم بزرگی (1391). زن سیکسویی در مداوای بی­بی هالدر اثر جومپا لاهیری. نقد زبان و ادبیات خارجی. (ش 8). صص 139- 161.
کلیگز، مری (1399). درسنامۀ نظریۀ ادبی. ترجمۀ جلال سخنور، الاهه دهنوری و سعید سبزیان. تهران: اختران.
موسوی­پور، سیده­سارا (1398). تحلیل شخصیت لیا در رمان «رهش» رضا امیرخانی: بر اساس رویکرد فمینیستی. رخسار صبح. ش 9. صص 46- 60.
نجومیان، امیرعلی (1394). نشانه در آستانه. تهران: فرهنگ نشر نو.