بررسی و تحلیل تحولات ساختاری و محتوایی رمان‌های عامه‌پسند در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)قزوین. قزوین. ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

10.30465/copl.2021.6827

چکیده

انقلاب اسلامی ایران، تأثیرگذارترین عامل دگرگونی تاریخی- فرهنگی، اجتماعی ایران معاصر است که همراه با تحولات بنیادین در حوزه‌های فکری، اجتماعی، سیاسی و...،نظام ادبی کشور را نیز به­سرعت متحول ساخت. یکی از این حوزه‌های نظام ادبی، رمان است. رمان‌های عامه‌پسند به دلیل مخاطب فراوان، تأثیرات فرهنگی، اجتماعی و تاریخیِ قابل­توجهبر فرهنگ یک ملّت دارند. رمان‌های عامه‌پسند همانند دیگر نظام‌های ادبی، تحت­تأثیر دگرگونی‌های تاریخی- فرهنگی، اجتماعی بوده‌، همواره در حال تحول و تغییر هستند. پژوهش پیش رو می­کوشد با روش تحلیل محتوا، برخی از این تحولات را در ساختار و محتوا با تکیه بر رمان­های منتخب، بررسی کند. در این جستار مختصات و تحولات رمان­های برگزیده در دهه­های 60 تا 90بررسی شده­است و فرایند پژوهش بیانگر آن است که تغییر در شیوۀ روایت، شخصیت­پردازی، مضمون و بویژه نوع نگاه به زن، از جمله تحولاتی است که در این رمان­ها روی داده­است و این رمان­ها در سیر تحول طبیعی خود در برخی ویژگی­ها، خود را به رمان­های نخبه­گرا نزدیک کرده و می­کنند؛ اما همواره در بسیاری از ویژگی­های دیگر تمایز خود را با آنها حفظ کرده­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of the Structural and ContentChanges of Popular Novels in IranBased on Selected Novels

نویسندگان [English]

  • yoosef RASOOLI 1
  • Hamid Taheri 2
1 PhD Student, Imam Khomeini International University,qazvin, iran
2 Associate Professor of Imam Khomeini International University
چکیده [English]

The Islamic Revolution of Iran is the most influential factor in the historical-cultural transformation of contemporary Iran, which, along with fundamental changes in the intellectual, social, political, etc., also rapidly transformed the country's literary system. One of these areas of the literary system is the novel. Popular novels have significant cultural, social, and historical implications for a nation's culture due to their large audience. Popular (yellow) novels, like other literary systems, have been influenced by historical-cultural changes and are constantly evolving. The present study tries to investigate some of the developments of these novels in structure and content by descriptive-analytical method, relying on selected novels. To examine these developments, the decade has been the criterion and the coordinates of these novels in different decades have been studied. Changes in the way of narration, characterization, theme and especially the way of looking at women are among the developments that this research has achieved in these novels.The research process shows that the change in the way of narration, characterization, theme and especially the way of looking at women are among the changes that have taken place in these novels and these novels in their natural evolution in some features approach elitist novels but; They have always distinguished themselves from them in many other respects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:popular novels
  • Islamic Revolution
  • Changes
اسماعیل زاده، زهرا. (1397). آخرین روز زمستان. تهران: برکه خورشید.
اعتمادی، رجبعلی. (1360). اتوبوس آبی. 2ج. تهران: سهند.
آژند، یعقوب. (1374). «انواع رمان». ادبیات داستانی، ش36. صص60-63.
براهنی، رضا.(1375). بحران نقد ادبی و رسالۀ حافظ، چ1. تهران: ویستار.
بصیری، مریم. (1391). دخیل عشق. چ21. تهران: سورۀ مهر.
ثامنی، نسرین. (1364). شیفتگان محبت. تهران: کتاب آفرین.
ثامنی، نسرین. (1373). تندیس عشق. چ 2. تهران: اردیبهشت.
رحیمی، فهیمه. (1381). پریا. تهران: چکاوک.
سمیعی گیلانی، احمد. (1384). «خدمات ادبیات داستانی به زبان فارسی». نامۀ فرهنگستان، س7، ش2. صص 73‌ـ‌78.
صفایی، علی و مظفری، کبری. (1388). «بررسی توصیفی، تحلیلی و انتقادی رمان­های عامه­پسند ایران». ادب پژوهی، ش 10. صص 109 – 136.
صفوی، نازی. (1378). دالان بهشت. تهران: ققنوس.
صنیعی، پرینوش. (1383). پدر آن دیگری. تهران: روزبهان.
صابری، فاطمه­نسا و دیگران. (1397). «خوانش لکانی رمان عامه­پسند پریچهر». نقد و نظریۀ ادبی،س3، ش6، صص121-141.
فرهنگی، علی اکبر و میرفخرایی، تژا. (1384). «تصویر زن در رمان‌های عامه‌پسند ایرانی». جامعه‌شناسی، ش 1. صص 63- 92.
کریم‌پور، حسن. (1379). باغ مارشال. 2ج. تهران: اوحدی.
محجوب، محمّد جعفر و ذوالفقاری، حسن. (1386).ادبیات عامیانه ایران. چ3. تهران: چشمه.
مرعشی، نسیم. (1393). پاییز فصل آخر سال است. تهران: چشمه.
میرصادقی، جمال. (1360). عناصر داستان. چ5. تهران: نشر سخن.
همان. (1390).راهنمای رمان‌نویسی.تهران: سخن.
میرصادقی،جمال و میرصادقی، میمنت. (1377). واژه­نامه هنر داستان­نویسی. تهران: مهناز.
میرصادقی، جمال. (1382). ادبیات داستانی. چ4. تهران: علمی.
میرعابدینی، حسن. (1386). صد سال داستان‌نویسی. چهار جلد در دو مجلد، چ4. تهران: چشمه.
همان. (1391).سیر تحوّل ادبیات داستانی و نمایشی. چ1. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
همان. (1383).رمان‌های معاصر فارسی. چ1، ج3. تهران: نیلوفر.
میرفخرایی، تژا. (1384). «رمان‌های عامه‌پسند ایرانی؛ سازگاری زن». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 4، صص 197-222.