مجموعه‌داستان «پلوخورش» هوشنگ مرادی کرمانی در ترازوی فبک

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی ، گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه رازی ، کرمانشاه ، ایران

10.30465/copl.2021.6823

چکیده

فلسفه برای کودکان (فبک)، برنامه‌ای نوین در عرصۀ تعلیم و تربیت است که متیو لیپمن(Matthew Lipman) آمریکایی آن را ابداع کرد و هدفش آموزش مهارت اندیشه‌ورزی در کودکان است. این برنامه مفاهیم متنوع فلسفی را در قالب روایت به کودکان ارائه می‌دهد. در این جستار که با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته‌، غنای ادبی، فلسفی و روانشناختی داستان‌های «دوربین شکاری»، «زیر نور شمع»، «هنرمند»، «پیشکش» و «پلوخورش» از مجموعه‌داستان «پلوخورش» هوشنگ مرادی کرمانی، بر اساس برنامۀ فبک بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش گواه ظرفیت بالای داستان‌ها در ساحت‌های سه‌گانه است. شخصیّت‌های اصلی داستان‌ها، شخصیّت‌هایی پویا هستند و خواننده به‌خوبی با آنان همذات‌پنداری می‌کند. پیرنگ داستان‌های «دوربین شکاری» و «زیر نور شمع» غیرتلقینی است و در پایان داستان گره‌گشایی صورت نمی‌گیرد؛ اما در داستان‌های «هنرمند»، «پیشکش» و «پلوخورش» پیرنگ داستان تلقینی و پایان آن‌ها همراه با گره‌گشایی‌ است. به‌جز داستان «هنرمند»، باورپذیری در بقیۀ داستان‌ها مطلوب است. همۀ داستان‌ها مضامین و درونمایه‌های فلسفی ارزشمندی دارند. درونمایه، ‌جز در داستان «دوربین شکاری»، در دیگر داستان‌ها به‌نحوی تلقینی ارائه شده‌ که در تضاد با اهداف برنامۀ فبک است. در هر پنج داستان گفت‌وگوهایی وجود دارد که برخی از آن‌ها چالشی‌اند؛ اما برای هم‌سو شدن با اهداف برنامۀ فبک، نیازمند تغییراتی است. زبان نگارش داستان‌ها امروزی و روان است و تنها داستان «هنرمند» زبانی کهنه و دیریاب دارد. از نظر تناسب مفاهیم با سطح درک مخاطب، داستان‌های «زیر نور شمع»، «پیشکش» و «هنرمند» صحنه‌هایی خشونت‌آمیز دارند که نیازمند بازنویسی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Polo-Khoresh Story Collection by Houshang Moradi Kermnai on the Scales of P4C

نویسندگان [English]

  • Farshad Eskandari Sharafi 1
  • khalil baygzade 2
1 M.A. of Persian Language and Literature, Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Accociate professor ofpersian language and literature , persian language and literature departement, faculty of literature and human sciences . razi university,kermanshah, iran
چکیده [English]

Invented by American Matthew Lipman, Philosophy for Children (P4C) is an innovative program in education and training which aims to teach thinking skills to children. This program presents various philosophical contents to children through stories. The current study, which is a kind of descriptive-analytical one using library sources, aims to figure out literal, philosophical and psychological richness of the stories in Polo-Koresh collection by Houshang Moradi Kermani in the framework of P4C. The stories are “Dournin-e-Shekari[1]”, “zir-e-noure Sham[2]”, “Honarmand[3]”, “Pishkesh[4]”, and “Polo-Koresh[5]”. The findings reveal that these stories have high capacities in the triple areas. Main characters are dynamic and readers can have identification with them. The theme of “Dournin-e-Shekari”, “zir-e-noure Sham” is non-indoctrinating and no case is cracked at the end. However, “Honarmand”, “Pishkesh”, and “Polo-Koresh” are indoctrinating and crack the case at the end. Except for “Honarmand”, credibility is optimal in all stories. All of them have valuable philosophical themes and contents. Except for “Dournin-e-Shekari”, the theme is somewhat indoctrinating in other stories which is in contrast with P4C goals. All stories contain some dialogues which are challenging, although they need be changed to be in line with P4C goals. Narrating language is fluent enough, except for “Honarmand”. In terms of the relevance of the concepts to the audience’s level of understanding, “zir-e-noure Sham”, “Honarmand”, and “Pishkesh” contain some violent scenes needed be rewritten.
 
 
 
 
 
 



 


 


 


 


 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Philosophy for Children (P4C)
  • literal Richness
  • Philosophical Richness
  • Psychological Richness
  • Polo-Khoresh Story Collection by Houshang Moradi Kermnai
کتاب‌نامه
باقری نوع‌پرست، خسرو (1394). فبک در ترازو: نگاهی انتقادی از منظر فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
راجی، ملیحه (1395). کندوکاوی در مبانی و خاستگاه‌های نظری- تربیتی فلسفه برای کودکان. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رشتچی، مژگان (1389). «ادبیّات داستانی کودکان و نقش آن در رشد تفکّر». تفکّر و کودک. سال اول. شماره دوم. صص 23- 37.
رشتچی، مژگان (1394). اصول تسهیل‌گری و ویژگی‌های تسهیل‌گر حلقۀ کندوکاو. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شیخ‌رضایی، حسن (1394). علم‌ورزی در حلقۀ کندوکاو. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فیشر، رابرت (1392). داستان‌هایی برای فکر کردن. ترجمه سیّد جلیل شاهری لنگرودی. چاپ چهارم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گودرزی دهریزی، محمد (1388).ادبیات کودکان و نوجوانان ایران. چاپ اول. تهران: قو/ چاپار.
لچر، دنیس بی، تد نیکولز و جوآن سی. می (1392). ارتباط با کودکان از طریق داستان. ترجمه منیژه بهبودی و سیّد جلیل شاهری لنگرودی. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
لیپمن، متیو، آن مارگارت شارپ و فردریک اس. اسکانیان (1395). فلسفه در کلاس درس. ترجمه محمدزهیر باقری نوع‌پرست. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مجید حبیب عراقی، لیلا (1394). داستانی برای کندوکاو. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مرادی کرمانی، هوشنگ (1397). پلوخورش. چاپ سیزدهم. تهران: معین.
مرعشی، سیدمنصور و قائدی، یحیی (1394). مبانی و کارکردهای حلقۀ کندوکاو، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میرصادقی، جمال (1392). عناصر داستان. چاپ هشتم. تهران: سخن.
ناجی، سعید (1393). کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان: گفت‌وگو با پیشگامان انقلابی نو در تعلیم و تربیت. جلد دوم. چاپ دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ناجی، سعید (1395).معیار فبک برای داستان: نقد و بررسی داستان‌های مورد استفاده برای آموزش تفکر در ایران. چاپ اول. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ناجی، سعید و مجید حبیبی عراقی، لیلا (1397). «نگاهی دوباره به ویژگی فلسفی و ادبی داستان‌ها در برنامۀ فبک».تفکر و کودک. سال نهم. شماره اول. صص 1- 30.
هدایتی، مهرنوش (1394). مبانی روان‌شناسی رشدِ شناختی در برنامۀ فلسفه برای کودکان، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.