نشانه‌شناسی اجتماعی برساخت سوژه در رمان «هستی» از فرهاد حسن‌زاده

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات فارسی (ادبیات غنایی) دانشگاه شیراز

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

10.30465/copl.2021.6147

چکیده

رمان‌نویسی عرصۀ اعمال نفوذ و قدرت دیدگاه‌ها و گفتمان‌هایی است که بیشتر آن‌ها توسط نویسنده در متن اعمال می‌شوند. به‌همین دلیل آنچه در رمان‌های نوجوان از مفهوم نوجوانی شکل می‌گیرد، نه حقیقت نوجوان که تنها برساخته‌ای از آن در دل فرهنگ و اجتماع هر دوره است. آنچه در این میان با توجه ‌به اهمیت مخاطب نوجوان ضرورت دارد، بررسی سوژه‌های پرداخته‌شده در این رمان‌هاست؛ سوژه‌های نوجوانی که می‌توان آن‌ها را نمونه‌های برساختۀ نوجوانی از دل فرهنگ و جامعۀ هر دورۀ زمانی خاص به‌شمار آورد. در این پژوهش نیز به بررسی برساخت سوژه در رابطۀ قدرت و گفتمان‌های مسلط و مقاومت در برابر آن پرداخته‌ شده است. برای این منظور، براساس روش نشانه‌شناسی اجتماعی، نشانه‌ها در بافت اجتماعی (کنش‌های گفتاری، ارتباطی‌رفتاری و بدن) و بافت متنی (نشانه‌های زبانی، زیبایی‌شناختی)، به‌طور جداگانه بررسی شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد قدرت در این رمان، کنشی تعاملی است که منجر به شکل‌گیری سوژۀ زن مقاومت‌پیشه، در گذر از نوجوانی به جوانی می‌شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social semiotic of subject construction in “Hasti” novel of Farhad Hasanzadeh

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Jokari 1
  • Saeed Hesampour 2
1 Shiraz University
2 Perofessor of Persian Literature of Shiraz University
چکیده [English]

Novels are the sphere of influence and power of perspectives and discourses that most of which are applied by the author in the context of the novels. For that reason, what emerges from the concept of adolescence in young adults’ novels is not the adolescent reality itself, but only the construction of culture and society of any period; meanwhile what is necessary is the subjects of this novels, adolescent subjects that can be considered as exemplars of adolescence construction from the culture and society of any particular time period.In this study we analyze the construction of subject in relation with power, dominant discourse and resistance in confront of that. For this reason, based on social semiotics, signs in social context (Speech acts, communicational and body) and textual context (linguistics, authenticity and intertextuality) analyzed. Result have shown that, power in this novel is interactional that leads to resistor woman of subject in transition from teenager juvenile to adulthood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Semiotics
  • "Power"
  • "Subject"
  • "Discourse"
  • "Hasti Novel"

مراجع

آقاپور، فرزانه و سعید حسام‌پور (1395). «بررسی عنصرهای کارناوالی رمان‌های نوجوان ایرانی براساس نظریه‌ی میخائیل باختین»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی، سال ششم، شمارۀ ا، ص1تا23.
البرزی، محبوبه و نادیا احمدی (1394). «تحلیل مؤلفه‌های تصویر بدن در دو رمان هستی و دو خرمای نارس»، مجموعه مقالات همایش رمان نوجوان مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، ص170تا185.
چندلر، دانیل (1387). مبانی نشانه‌شناسی، ترجمه مهدی پارسا، چاپ سوم، تهران: سوره مهر.
حسن‌زاده، فرهاد (1396). هستی. چاپ پنجم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
زینی‌وند، تورج و سمیه صولتی (96). «نشانه‌شناسی اجتماعی داستان کوتاه القمیص‌المسروق کنفانی با تکیه بر سازه‌های گفتمانی هلیدی»، مجله زبان و ادبیات عربی، پیاپی 16، ص127تا160.
ساسانی، فرهاد (1389). معناکاوی: به‌سوی نشانه‌شناسی اجتماعی، چاپ اول، تهران: علم.
صفوی، کوروش (1383). درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سوره مهر.
عاملی رضایی، مریم (1396). «تحلیل مناسبات قدرت و حقیقت از دیدگاه فوکو در داستان شیر و گاو کلیله و دمنه». فصل‌نامه پژوهش‌های ادبی، سال 14، شماره 58، ص81تا104.
فرهنگی، سهیلا و معصومه باستانی خشک بیجاری (93). «نشانه‌شناسی اجتماعی رمان بیوتن»، فصلنامه نقد ادبی، پیاپی 25، ص121تا152.
لوبروتون، داوید (1396). جامعه‌شناسی بدن، ترجمه ناصر فکوهی، چاپ سوم، تهران: ثالث.
الله‌بخشی، علیرضا و سندس کردآبادی (98). «نشانه‌شناسی اجتماعی رمان الحرب فی بر مصر»، پژوهشنامه نقد ادب عربی، سال نهم، شماره18، ص57تا88.
میلز، سارا (1392). میشل فوکو، ترجمه مرتضی نوری، چاپ دوم، تهران: مرکز.
ون لیوون، تئو (1395). آشنایی با نشانه‌شناسی اجتماعی، ترجمه محسن نوبخت، تهران: علمی.
هلیدی، مایکل و رقیه حسن (1395). زبان، بافت و متن (جنبه‌هایی از زبان در چشم‌اندازی اجتماعی‌نشانه‌شناختی)، ترجمه مجتبی منشی‌زاده و طاهره ایشانی، چاپ دوم، تهران: علمی.
Searle, R.John (1979). Expression and meaning: studies in the theory of the speech act, Cambridge: Cambridge University press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار