گونه‌شناسی نوشتارهای مطبوعاتی زنان در دوره مشروطه

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مطالعۀ گونه شناسانۀ مطبوعات زنان از حیث دست یابی به سنت نوشتاری زنانه در تاریخ ادبیات فارسی، حایز اهمیت است. مطبوعات ویژۀ زنان که برای اولین بار در سال 1289 ه.ش  توسط ایشان منتشر می­شود، از یک سو در بر دارندۀ مسایل و دغدغه­های زنان در اوان انقلاب مشروطه و از سوی دیگر منعکس کنندۀ تغییرات ادبی در همین دوران است. زنان برای اولین بار نوشته­های خود را در گونه­هایی مانند داستان کوتاه، مقالۀ اجتماعی و ترجمه، در مطبوعات منتشر کرده­اند. گونه­هایی مانند شعر و نامه نیز که پیش از این رواج داشته است در این دوره از حیث محتوا و کارکرد تغییر کرده است. این تحقیق با استفاده از نظریۀ گونه­شناسی(ژانر) و با روش استقراء کامل به شش گونه اصلی در نوشتارهای مطبوعاتی زنان دست یافته است. مطالبۀ حقوق اجتماعی زنان مانند لزوم تحصیل، حق انتخاب همسر، اجازۀ کار، حق رای و حق حضانت فرزند؛ محتوای مشترک در تمامی این گونه­هاست. مخاطب اصلی تمام گونه­ها زنان هستند، چنانکه کارکرد این گونه­ها تحت عنوان کلی تعلیم و انتقاد اجتماعی جای می­گیرد.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
  • . . 2
1 .
2 .
منابع
آفاری،ژانت(1385).انقلابمشروطهایران.ترجمۀرضارضایی. تهران: بیستون.
اتابکان،صنوبر(1301).عالمنسوان،ش5/ 23 .
اعتصامی،پروین(1303). عالمنسوان.ش5/ 19.
ایران،نزهت(1300).یکدخترایرانی.عالمنسوان،ش5/12-8.
ایران،نزهت(1299).عالمنسوان، ش2/ 10.
ایران‌پور،پروین(1310).عالمنسوان، ش1/ 34.
باغداردلگشا،علی(1394).بررسیمطالباتاجتماعیزناندرمطبوعاتدورة قاجار.پایان‌نامةکارشناسیارشد،دانشگاهفردوسیمشهد. مشهد، ایران.
ببران،صدیقه(1381).نشریاتویژۀزنان.تهران: روشنگران.
بی‌نام(1291). شکوفه،ش8/ 3.
بی‌نام (1302).عالمنسوان، ش2/26 .
بی نام(1300).عالمنسوان،ش5/40.
بی نام(1289).دانش، ش1/2.
بی نام( 1303) جمعیتنسوانوطن‌خواه،ش9/9-7.
بی نام(1301). محفلدوشیزگان.زبانزنان، ش4/22-25.
بی نام(1291).شکوفه ، ش4/1.
بی نام(1299) .عالم نسوان، ش1/34.
بی نام(1306) .عالم نسوان ، ش4/1.
پروین،ناصرالدین(1377).تاریخروزنامه‌نگاریایرانیانودیگرپارسی‌نویسان.جاول.تهران: مرکزنشردانشگاهی.
پرینس،جرالد (1391).روایت‌شناسیشکلوکارکردروایت.ترجمةمحمدشهبا.تهران: مینویخرد
جلالی ، م(1302). عالم نسوان، ش3/37
چنگیزی،دلشادخانم(1301).جوابپیرهن‌فروش.عالمنسوان،ش 4/ 34.
چنگیزی،دلشادخانم (1303).هوچی.عالمنسوان، ش4/22-19.
حجازی،بنفشه(1396).تاریخشعروادبزنانایرانزمینازآغازتا 1320 شمسی.تهران:قصیده‌سرا.
خسروپناه،محمدحسین(1382).هدف‌هاومبارزةزنایرانیازانقلابمشروطهتاپهلوی.تهران: پیام.
دنبل اسپاهی ، مهربانو(1299).عالم نسوان ، ش1/ 6.
دولت‌آبادی،صدیقه(1298).داستانرقت‌انگیز.زبانزنان،ش12/ 6تا 29.
دولت آبادی ، صدیقه(1299).زبان زنان ،ش12/ 3.
دولت آبادی، صدیقه (1299) . زبان زنان ، ش26/ 3.
دیهیم، فطانه (1301). عالم نسوان ، ش3/ 10.
رضوانیان،قدسیه وملک، سروناز (1392).تأثیرجنسیتبرزبانزنانمعاصر.شعرپژوهی،ش3، 70-45.
رضوی،فاطمه(1393).زنانه‌نویسیدرعهدقاجار (سبک‌شناسیخاطراتمنسوببهتاج‌السلطنه).پایان‌نامةکارشناسیارشد.دانشگاهفردوسیمشهد. مشهد، ایران.
رفعت زاده ، مریم (1300).جهان زنان،ش5/9.
زرقانی،سیدمهدی وصباغ،محمودرضا (1395).نظریةژانر.تهران: هرمس.
شاهرخ،منیژه(1303).کیمیا.عالمنسوان. ش2/33-6.
شیخ‌الاسلامی،پری(1351).زنانروزنامه‌نگارایران.تهران: چاپ‌خانةمازگرافیک.
صدرهاشمی،محمد(1364).تاریخجرایدومجلاتایران.اصفهان: نتشاراتکمال.
عاملیرضاییمریم(1389).سفردانهبهگل (سیرتحولجایگاهزندرنثرقاجار 1210 تا 1340). تهران: تاریخایران.
عابدیان،حسن(1392).تاریخادبیاتداستانی.تهران: سخن.
عاملیرضایی،مریم (1389).سیرتحولمضامینمادرانهدرچندشاعرزنازمشروطهتاامروز.پژوهشزبانوادبیاتفارسی،  ش17/180-151.
عزیزی،فاطمه(1389).بازنماییزندرنشریاتزن‌نگاردرفاصلةسال‌های 1289 َتا 1320.پایان‌نامةکارشناسیارشددانشگاهعلامهطباطبایی. تهران، ایران.
کراچی،روح‌انگیز(1381).اندیشه‌نگارانزندرشعرمشروطه.تهران: دانشگاه‌الزهرا.
کراچی،روح‌انگیز (1394).چگونگینقشعاملجنسیتدرگزینشنوعحماسیوغنایی.کهن‌نامۀادبفارسی،ش2 /188-161.
کراچی،روح‌انگیز(1380).اندیشه‌نگارانزندرشعرمشروطه.تهران: انتشاراتدانشگاهالزهرا.
کسمایی،شمس(1301).عالمنسوان،ش2/ 30.
معارف‌خواه (1289).شکوفه،ش3/15.
مکاریک، ایرنا ریما (1393) .دانشنامه نظریه های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد شهبا، تهران: آگه.
میردامادی ، فروزان(1311) .عالم نسوان ،ش3/37.
نورایی،م. ن(1303).باثمربی‌ثمر.جمعیتنسوانوطن‌خواه،ش5/18-14.
وحیدیانکامیار،تقی(1380).وزنوقافیۀشعرفارسی.تهران: مرکزنشردانشگاهی.
وطن‌دوست،غلامرضا(1385). زنایرانیدرمطبوعاتمشروطه،تهران:انتشاراتمؤسسهتحقیقاتوعلومانسانی.