راوی نوجوان و شگردهای اعتمادپذیرکردن رویدادها در رمان دشتبان (با تکیه بر تفکّر و جهان‌بینی نوجوان)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کردستان

چکیده

رمان دشتبان از جمله رمان­های موفّق دفاع مقدّس است که احمد دهقان آن را از زبان راوی اوّل شخص گزارش می­کند. آنچه تشخّص خاصی به سبک روایتی این داستان داده است، نحوۀ گزارش راوی از رویدادها و وقایع است که دهقان با برجسته ساختن راوی نوجوان، سعی داشته است فضا، مکان، وضع و حال مردم جنگ زده را نشان دهد و در این راه تمام تلاش خود را در اقناع روایت شنو به شیوه­های مختلف بکار بسته است. در این  مقاله به شیوۀ توصیفی - تحلیلی به روش­های اعتمادپذیرکردن روایت در این رمان و ارتباط آن با راوی اول شخص درون داستانی (راوی نوجوان) پرداخته شده است. راوی به شیوه­های مختلفی سعی در اقناع روایت شنو و اعتمادپذیر کردن رویدادها داشته است. این شیوه­ها عبارتند از: توصیف­های ریزبینانه از وقایع و رویدادها، تشکیک در روایت، ذکر و توصیف مکان و درگیر کردن روایت شنو با رخداد داستانی. ضمن اینکه نشان دادن لحن در نوشتار نیز از مشخّصه­های اصلی این روایت است که دهقان با تأکید بر راوی نوجوان و درون داستانی آن را نشان داده است. بی توجّهی نویسنده به جهان معرفتی نوجوان و برخی از ویژگی­های گریزناپذیر آن­ها، باعث شده است که باورپذیری گزارش­ها از زبان یک راوی نوجوان تا حدودی سخت باشد چرا که اقتضائات خاص نوجوان در بیان رخدادها، نادیده گرفته شده است. از یک سو، نویسنده تلاش کرده است که به شیوه­های مختلف، رویدادهای داستانی را باورپذیر و قابل اعتماد کند و از سوی دیگر با انتخاب راوی نوجوان، تا حدود زیادی از این هدف و خواسته دور شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
.
منابع
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان، چ2. اصفهان: فردا.
پاینده، حسین (1389). داستان­های کوتاه در ایران (داستان­های رئالیستی و ناتورالیستی)، تهران: نیلوفر.
دهقان، احمد (1390). دشتبان، تهران: نیستان.
ریمون- کنان، شلومیت (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حرّی، چ1. تهران: نیلوفر.
فاولر، راجر (1390). زبان­شناسی و رمان، ترجمۀ محمّد غفّاری، تهران: نی.
فلودرنیک، مونیکا (1399). درآمدی بر روایت­شناسی، ترجمۀ هیوا حسن­پور، اصفهان: خاموش.