بررسی تصویر زن در کتاب‌های فارسی راهنمایی و دبیرستان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد جنوب

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب (نویسندة‌ مسئول)

چکیده

امروزه آموزش و پرورش، به‌منزلة یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی ـ تربیتی، نقش بسیار برجسته و بی‌بدیلی در امر فراگیری، بهبود، و ارتقای شاخص‌های اخلاقی، فرهنگی، و تربیتی دارد. این نهاد، با تهیۀ محتوا، روش، و ابزار مناسب، می‌‌تواند باعث تکامل و تعالی جامعه و متضمن آینده‌ای روشن و امید‌بخش باشد. در پژوهش پیش رو، با هدف بررسی سیمای زن در کتاب‌های فارسی دوره‌های راهنمایی و دبیرستان، پارامترهایی نظیر تصویرها، صفات، ویژگی‌ها، نقش و جایگاه، حضور و تأثیر، و شاخصه‌های متمایز از زن در کتاب‌های این دوره بررسی و تحلیل شده است. حضور فیزیکی زنان و دختران در کتاب‌های فارسی این دوره‌ها بسیار کم‌تر از حضور مردان و پسران است؛ به‌طوری‌ که کم‌تر از 017/0 تصاویر و نقوش این کتاب‌ها مربوط به زنان و دختران است. از آن‌جایی‌که بخش ناچیزی از محتوای کتاب‌های فارسی به زنان و نقش‌های اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی آنان اختصاص یافته است صفاتی که معرف زنان است، به‌طور قابل توجهی، کم‌تر از مردان است. صفات مرتبط با مردان بیش‌تر در حوزه‌های شناختی و بعضاً در حوزه‌های اجتماعی و اخلاقی‌ است؛ مانند دانایی، سخت‌کوشی، کنجکاوی، شجاعت، و جوان‌مردی. در‌حالی‌ که بیش‌تر صفات زنان در حوزه‌های اجتماعی و اخلاقی قرار دارد؛ مانند مهربانی، پاکیزگی، و فداکاری. به‌طور ‌کلی نتایج تحقیق نشان داد که کتاب‌های فارسی مقاطع راهنمایی و دبیرستان حاوی کلیشه‌های جنسیتی بوده و نتوانسته‌اند نقش اجتماعی زنان و مردان را از طریق محتوا انتقال دهند؛ از این‌رو باید اذعان کرد که این کتاب‌ها نیازمند اصلاحات و تحولاتی‌اند که همۀ افراد را، صرف نظر از جنس، دربرگیرد. سیمای زنان و مردان را در شرایط گوناگون خانوادگی، شغلی، علمی،‌ سیاسی، و ادبی و به‌گونه‌ای متناسب و متوازن ترسیم کند و زمینۀ وسیعی از توانایی‌های انسانی را در اختیار هر دو جنس بگذارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Women Representation in Persian High School and Primary School Books

نویسندگان [English]

  • Soheyla Musawi Sirjani 1
  • Tayebeh Rahmani 2
1 Associate Professor, Persian Language and Literature, Azad Islamic University, South Tehran Campus
2 MA Persian Language and Literature, Azad Islamic University, South Tehran Campus
چکیده [English]

Today education as one of the most important educational institutions has a very
prominent role as the alternative for improving of the cultural and moral education.
This stitution can provide content with appropriate method can cause evolution of
society and warranty a bright future hopefully. The research ahead, with the purpose of
studying the image of women in the persian book of the junior high school and high
school, parameters like: pictures, attributes, features, the role and position, presence
and influence criteria distinct from the woman in the books of this round of the perusal
and analysis. In these eras physical presence of women and girls in persian books is so
weak in comparison with men and boys. so that less than 17% of images and paintings
of these books are about women and girls.
In result some adjectives that intriduce women remarkably is less than men. Most
of the related adjectives with men is in recognizing fields and some of them is in social
and moral fields such as: wisdom and hard working curiosity and braving and
mainliness and exc. While most of the adjectives that discribs women is in social and
moral fields such as kindness, cleanness sacrifice and exc. Totally the results of
researches shows that the persion books in junior high school and high school levels
containes sexual cliches and they aren't able to show the social role in women and men
through content. There for must notice that these books needs to amendments and
improvements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • women
  • the role and position
  • presence and influence of the Persian books of the junior high schools and high schools