«سانت» (sonnet) در شعر فارسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان

چکیده

برخی از شاعران و نظریه­پردازان تجدّد ادبی در ایران اواخر عصر قاجار برای نخستین بار از قالب­هایی برای سرودن شعر استفاده کردند که ریشه در ادبیات اروپا داشت. یکی از این قالب­ها که از قالب­های بسیار مهم و رایج در تقریباً سراسر اروپا در طول چندین قرن به شمار می­آمد، قالب سانت(Sonnet)  بود. این قالب شعری که در فارسی به «غزل» و «غزلواره» ترجمه شده است، از جهت تعداد مصرع­ها اندازه مشخصی داشت و در اصل برای سرودن اشعار عاشقانه به کار می­رفت. بسیاری از شاعران بزرگ اروپا همچون شکسپیر، اسپنسر، بودلر و مالارمه شاهکارهایی در این قالب سروده­اند. سانت از قرن سیزدهم در ایتالیا شروع شد و سپس تقریباً در تمام اروپا مورد استقبال گسترده قرار گرفت، اما شاعران هر سرزمینی تغییراتی در آن ایجاد کردند که همین امر باعث شکل­گیری انواع مختلفی از این قالب شعری شد. با این حال سه نوع آن بیشترین اهمیت را دارند؛ این سه نوع با عناوین: سانت ایتالیایی یا پترارکی، سانت فرانسوی و سانت انگلیسی یا شکسپیری شناخته می­شوند. شاعران مکتب تجدّد در تبریز، همچون تقی رفعت و جعفر خامنه­ای، مهم­ترین شاعران تجدّدخواه دهه نود قرن سیزدهم شمسی بودند که به دلیل آشنایی با ادبیات اروپا برای نخستین بار شعرهایی به زبان فارسی منتشر کردند که در این قالب اروپایی سروده شده بود. هدف از جستار حاضر معرفی و بررسی این قالب شعری و نمونه­های فارسی آن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
.
آرین­پور، یحیی (1354). از صبا تا نیما، جلد دوم، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
ابجدیان، امراله (1387). تاریخ ادبیات انگلیس، جلد سوم، چاپ چهارم، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
بخشی، حسین (1393). «بررسی سه نوع جدید قافیه در شعر مشروطه»، ادبیات پارسی معاصر، سال چهارم، شماره سوم، 14-1.
براون، ادوارد (1386). تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت، جلد 1، محمد عباسی، تهران: نشر علم.
پرین، لورانس (1379). ادبیات انگلیس، شعر، عناصر شعر، حسن سلیمانی، مژگان حسن­زاده، قم: نشر بخشایش.
داد، سیما (1390). فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ پنجم، تهران: مروارید.
شمس لنگرودی، محمد (1384). تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد اول، چاپ چهارم، تهران: مرکز.
صورتگر، لطفعلی (1348). تاریخ ادبیات انگلیس از سده چهارم تا سده هجدهم میلادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
نشریه آزادیستان، شماره دوم، 15 سرطان 1299.
نشریه تجدّد، فوق­العاده نوروزی 1297 شمسی.
Abrams, M. H (2006). A Glossary Of Literary Terms, eighth  edition, Tehran: Jungle Publications.
Dympna Callaghan (2007). Shakespeares Sonnets, Blackwell publishing: Oxford.
Stephen, Martin (1984). An Introductory Guide To English Literature, Hong Kong: Longman York Press.
The Oxford Companion to English Literature, volume 2, (2000). Edited by Margaret Drabble, Sixth edition, New York: Oxford University Press.