نقد فمنیستی بوم‌گرای رمان جای خالی سلوچ

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان وادبیات انگلیسی دانشگاه گلستان

چکیده

نگرش فمنیستی بوم­گرا می­کوشد طرح ساختارمندی از رابطۀ دیالکتیکی زن و طبیعت، به دست دهد. این نگرش هنوز در سرزمین ما چندان شناخته شده نیست، اما زمینه­های پیدایش چنین مطالعاتی در آثار ادبی ما مشهود است. رمان جای خالی سلوچ، نوشتۀ محمود دولت­آبادی، چون غالب آثار او، پیوندی عمیق میان انسان و طبیعت را به تصویر می­کشد. بیشتر منتقدان و پژوهشگران به زمینه­های اجتماعی و سیاسی این رمان پرداخته­اند؛ اما اگر با نگاه فمنیستی بوم­گرا به داستان نگریسته شود، پیوند زن و طبیعت که یادآور بسیاری از اسطوره­هاست، در این داستان به وضوح دیده می­شود. شخصیت اصلی و محوری این داستان، زنی به نام مرگان است که پیوندش با زمین و طبیعت، از یکسو یادآور بسیاری از شخصیت­های اساطیری است و از دیگر سو، یگانگی او با طبیعت در جامعۀ روستایی، یادآور این همانی زن و طبیعت در خاطرۀ جمعی ما از زندگی بدوی و آغازین بشر است؛ در این پژوهش، کوشش شده که با نگاه فمنیستی بوم­گرا ریشه­های پیوند زن و طبیعت در تصاویر و توصیف­های این داستان کاویده شود.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
.
آبوت، پاملا و کلر والاس(1385). جامعه­شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.
آموزگار، ژاله(1386). تاریخ اساطیری ایران، چاپ نهم، تهران: سمت.
احمدی، بابک(1388). معمای مدرنیته، چاپ پنجم: مرکز.
ایولین، رید(1388). فمنیسم و مردم شناسی، ترجمه افشنگ مقصودی، چاپ دوم، تهران: گل آذین.
بری، پیتر(1392). «نقد بوم­گرا یا مطالعات سبز»، ترجمه عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی، دربارۀ نقد بوم­گرا (مجموعه مقالات)، مقدمه و ویرایش وگردآوری زهرا پارساپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، صص 39-15.
بویل، لارنس(1392). «اصطلاحات نقد بوم­گرا»، ترجمۀ عبدالله نوروزی و حسن فتحعلی، دربارۀ نقد بوم گرا (مجموعه مقالات) مقدمه و ویرایش و گردآوری زهرا پارساپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، صص 238-215.
بهار، مهرداد(1386). از اسطوره تا تاریخ، چاپ پنجم، تهران: چشمه.
پارسا­پور، زهرا(1391). «نقد بوم­گرا رویکردی نو در نقد ادبی»، نقد ادبی، شماره 19، صص 26-7.
پارساپور، زهرا(1392). نقدبوم­گرا(ادبیات و محیط زیست) تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا(1395). ادبیات سبز، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا و همکاران (1396). «خوانش اکوفمنیستی رمان اندوه جنگ با تکیه بر رابطه فرهنگی نمادین» دوره 8، پژوهش­نامه زنان، صص20-1.
پاسنو، دایانا(1386). فمنیسم؛راه یابی و راه، ترجمه محمد رضا مجیدی،چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر.
تایسن، لویس(1392). نظریه­های نقد ادبی معاصر، ترجمه مازیار حسین زاده و فاطمه حسینی،چاپ دوم، تهران: نگاه امروز.
دوبووار، سیمون(1382). جنس دوم، ترجمه قاسم صنعوی، ج1، چاپ پنجم، تهران: توس.
دولت­آبادی، محمود(1389). جای خالی سلوچ، چاپ پانزدهم(چاپ دوم جیبی)، تهران: چشمه.
دولت­آبادی، محمود(1389). کلیدر، ج اول و دوم، چاپ بیست و یکم(چاپ دوم جیبی)، تهران: فرهنگ معاصر.
رضی، هاشم(1389). سوشیانت، تهران: انتشارات بهجت.
ریگبی، کیت(1392). «نقدبوم گرا»، ترجمه عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی، دربارۀ نقد بوم گرا(مجموعه مقالات)، مقدمه ویرایش و گردآوری زهرا پارساپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، صص 86-43.
شاکری، عبدالرسول و علی عباسی (1389). «تأثیر تصویر های نمادین بر پیرنگ رمان جای خالی سلوچ»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، شماره 59، صص 52-43.
شمعی، میلاد و مینو بی­طرفان(1389). «تحلیل تطبیقی جای خالی سلوچ دولت آبادی با رمان مادر پرل باک»، ادب پژوهی، شماره 14، صص 92 -67.
شهپرراد، کتایون(1382). رمان، درخت هزار ریشه، ترجمۀ آذین حسین­زاده، تهران: انتشارات معین- انجمن ایرانشناسی فرانسه.
شیری، قهرمان(1387). «دلالت­های ضمنی در جای خالی سلوچ و کلیدر»، مجله دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز، شماره 207، صص 102-75 .
علایی، مشیت(1369). «اسطورۀ زن: تحلیل رمان طوبی و معنای شب شهرنوش پارسی­پور»، کلک، شماره 1، صص 71-63.
محمدی­اصل، عباس(1388). زنان و محیط زیست، تهران: شیرازه.
مهدوی، فهیمه و مهناز اسفندیاری(1392). «بررسی شخصیت مرگان در رمان جای خالی سلوچ با روش کاربردشناسی شناختی»، کتاب ماه ادبیات، شمارۀ 75، صص 62-56.
میرعابدینی، حسن(1387). صد سال داستان نویسی،ج3و4، چاپ پنجم، تهران: چشمه.
نظامی، الیاس بن یوسف(1378). خسر و شیرین، تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
نواب­پور، رضا(1369). «در جست و جوی هویت گمشده(نقد کتاب جای خالی سلوچ)»، ترجمه محمد افتخاری، کلک، شماره 11و 12، 235- 230.
واصفی، صبا و حسن ذوالفقاری(1388). «خشونت علیه زنان در آثار محمود دولت آبادی»، زن در توسعه و سیاست، شماره 24، صص 86-67.
Bacon, Francis. (1966). The Masculine Birth of Time”. In Benjamin Farrington.  The Philosophy of Francis Bacon. Chicago, USA.
Gaard,‌ Greta, ed.‌ ( 2000). Living ‌Inter Ecofeminism:‌ Women, ‌Animals ,‌Nature. ‌Philadelphia: Temple, UP, 1993.1-12. Garrard, Greg. Ecocriticism. ‌London:‌Routledge, ‌2004.
Gaard  G.  (ed.). (1993). Ecofeminism.  Women,  Animals,  Nature.  Temple University Press, Philadelphia.
Gebara, Ivone. (2003). Jesus from an Ecofeminist Perspective. In Longing for Running Water:  Ecofeminism and Liberation, 173-192. Minneapolis, MN: Fortress Press.
Hay, Peter. ( 2002). Main Currents in Western Environmental Thought . University of New South Wales P.
Keller, Catherine. ( 1996).  Apocalypse Now and Then: A FeministGuide to the End of the World. Boston: Beacon Press.
Kolodny, Annette. (1975). The Lay of the Land: Metaphor as Experience and History inAmerican life and Fetters. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Roach, Catherine. (1991). Loving Your Mother: On the Woman-Nature Relation. Hypatia.
Taylor, B. (2005). The Encyclopedia of Religion and Nature. Thoemmes Continuum.
Warren, Karen, J. & Jim Cheney. (l993). Ecological Feminism and Ecosystem Ecology. Hypanthia, 6(1):179-97.