وحدت راوی‌ها در رمان منِ او و خلق مضمون عرفانی (با تکیه بر مؤلّفه‌های پسامدرن)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری زبان و ادبیات فارسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانشجوی دکتری ادبیات عرفانی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

<p>.</p>...

چکیده

دربارۀ پست­مدرنیسم نمی­توان تعریف جامع و مشخّصی ارائه داد. امّا با تمام اختلاف نظرها در این زمینه، ویژگی­های مشترکی هست که بر اساس آن­ها، می­توان اثر پست­مدرن را از غیرِ آن تا حدّی شناسایی و مرزبندی کرد. رمان «منِ او» نوشتۀ رضا امیرخانی از رمان­های برجستۀ فارسی است که شگردهای روایی پیچیده و منحصر به فردی دارد. از ویژگی­های این رمان، حضور پررنگ و برجستۀ مؤلّفه­های پست­مدرن است. شناخت و بررسی این مؤلّفه­ها به درک بهتر و خوانش دقیق­تر داستان کمک می­کند. همچنین، سبب می­شود که لایه­های پنهان متن آشکار شوند. در این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از مطالعۀ کتابخانه­ای به بررسی رمان «منِ او» از رضا امیرخانی از منظر پسامدرن و اصول حاکم بر آن پرداخته شده است تا نشان داده شود که در نهایت این اصول در خدمت کدام معنا، مضمون و یا هدفی به خدمت گرفته شده­اند. نتایج حاکی از آن است که استفاده از شگردهای فراداستان، بینامتنیت، پایان چندگانه، تداخل سبک­های ادبی و فرم بدیع و نو از مؤلّفه­های پست مدرن در این اثر ادبی است که تمام این موارد در نهایت با اتّحاد برقرار کردن بین راوی­ها در سطوح مختلف، معنا و مضمونی عرفانی خلق کرده­اند. راوی، در این داستان بسیار پیچیده است. درواقع، می­توان گفت که داستان منِ او، داستان شخصیتِ یک راوی پست­مدرن است که مرز میان سنّت و مدرنیته و گذشته و حال را برداشته است و تمام هستی­ها و باورها را به رسمیت می­شناسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
1 .
2 .
اصلان پور، سمیرا (1381). از من به او؛ نقد داستان از به، تهران: ادبیات داستانی، شمارۀ 60، صص 40-39.
امیرخانی، رضا (1396). منِ او، تهران: افق.
بی­نیاز، فتح­الله (1388). درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی. تهران: افرا.
پاینده، حسین (1389). وجودشناسی پسامدرن در داستانی از یک نویسندۀ ایرانی». فصلنامۀ زبان و ادب فارسی. شمارۀ 44. صص 42-29.
پاینده، حسین (1390). داستان کوتاه در ایران، ج 3. تهران: نیلوفر.
پاینده، حسین (1394). نظریه‏های رمان، چ سوم، تهران: نیلوفر.
تابعی، احمد (1384). رابطۀ میان ایدۀ پسامدرن و عدم تعیّن. تهران: نی.
حجازی و دیگران (1393). نگرشی روان شناختی به رمان منِ او، کرمان: ادبیات پایداری، شمارۀ 11، صص 76-53.
حجازی، بهجت السادات (1394). نشانه­های رئالیسم جادویی در رمان منِ او، کرمان: نثرپژوهی ادب فارسی، شمارۀ 38، صص 104-81.
حسن‌، ایهاب و دیگران (1387). ادبیات پسامدرن: به‌ سوی مفهوم پسامدرن، تدوین و ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران‌: مرکز.
خجسته، فرامرز و سمیّه رضایی (1394). انسان در داستان پست­مدرن (مطالعۀ موردی: داستان­های ابوتراب خسروی). پژوهش­های نقد ادبی و سبک­شناسی، شماره21، صص 50-33.
سادات غنی، گلرخ و دیگران (1394). تحلیل زیبایی شناختی چند عنصر داستانی در سه رمان رضا امیرخانی (ارمیا، من او، بیوتن)، تهران: پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 37، صص 88-55.
شایگان­فر، حمیدرضا (1390). نقد ادبی. چاپ چهارم، تهران: دستان.
شکردست، فاطمه و دیگران (1393). رویکردی در تحلیل و نقد رمان­های انقلاب اسلامی با تأکید بر نقد رمان­های رضا امیرخانی، تهران: پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 33، صص 212-183.
گودرزی، محمدرضا (1379). یک واقعه و چند روایت، تهران: کتاب ماه، شمارۀ 36، صص 54-52.
لاج، دیوید (1394). رمان پسامدرنیستی، نظریه‏های رمان از رئالیسم تا پسامدرنیسم، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: نیلوفر، صص 200-143.
لاج، دیوید و همکاران (1389). نظریه­های رمان، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: نیلوفر.
مک­هیل، برایان (1392). داستان پسامدرنیستی. ترجمۀ علی معصومی. تهران: ققنوس.
مولوی، جلال الدّین محمّد (1391). مثنوی معنوی، تهران: مجید.
نجومیان، امیرعلی (1385). درآمدی بر پست­مدرنیسم در ادبیات، اهواز: رسش.
وارد، گلن (1389). پست­مدرنیسم. ترجمۀ قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی، تهران: ماهی.
وو، پاتریشیا (1393). مدرنیسم و پسامدرنیسم: تعریفی جدید از خودآگاهی ادبی، مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: نیلوفر، صص 240-169.
Diamond, Lawrence. & Quinby, Lawrence (2013). Feminism and Foucault, Boston: Northeastern University Press.
Hutcheon, Linda (2002). The politics of postmodernism, London and New York: Routledge.
Waugh, Patricia (1996). Metafiction. London: Routledge