تحلیل وضعیت داستانگزاری ودرون‌مایه‌های آن درسفرنامه‌های خارجی عصرقاجار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

2 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

3 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان.

4 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

چکیده

     عصرقاجار یکی از دوره­های طلایی سفرنامه­نویسی دربارۀ ایران است. سفرنامه­نویسان این دوره که اغلب از کشورهای اروپایی بوده­اند، اطلاعات ارزشمندی در خصوص فرهنگ، تاریخ ادبیات و دیگر موضوعات ادبی،کتابخانه­ها و مراکزعلمی و هنری آن دوره، ارائه کرده­اند. یکی از مباحث مورد توجه آنان تبیین وضعیت داستانگزاری در ایران عصر قاجار است. نویسندگان غیر ایرانی سفرنامه­ها، به دقت نظر و بی­طرفی و شرح دقیق وقایع مشهورند، مسأله این است که سیمای داستانگزاری عصر قاجار در آثار آنان چگونه تجلی یافته است؟ به این منظور برخی از مشهورترین این سفرنامه­ها بررسی و تحلیل شد. دستاوردهای تحقیق نشان         می­دهد که آنان در این سفرنامه‌ها، از اصناف و طبقات راویان، روش‌های نقل و روایت داستان، درونمایه­ها و کارکرد داستان­ها نیز سخن گفته‌اند. درون­مایۀ داستان­ها بیشتر موضوعات متنوع حماسی(ملی و مذهبی)، عاشقانه، اساطیری و نیز اخلاق و طنز و فکاهی است. مکان داستانگزاری منحصر به قهوه­خانه نیست؛ بلکه در دربار، شهرهای کوچک و بزرگ، روستاها و حتی در بین ایلات و طوایف اجرا می­شده است. داستانگزاران از سه شیوه برای نقل و روایت داستان (داستانگزاری) استفاده می­کرده­اند: نمایش خنیاگرانه، پرده خوانی و افسانه­گویی عام پسندانه.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
  • . . 3
  • mohammadreza hasani jalilian 4
1 .
2 .
3 .
4 department
چکیده [English]

.

آرین پور، یحیی(1376). از صبا تا نیما، چاپ ششم، تهران­: انتشارات زوار.
انه، کلود(1368). اوراق ایرانی (خاطرات سفرکلودانه)، ترجمه ایرج پروشانی، تهران: معین.
اورسل،ارنست(1382).سفرنامه قفقاز و ایران،ترجمه علی اصغر سعیدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
بایندر، هنری (1370). کردستان، بین‌النهرین و ایران، ترجمه کرامت الله افسر، تهران: فرهنگ سرا.
براون، ادوارد (1384).یک سال در میان ایرانیان، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران: اختران.
بروگش،هنریش (1368).سفری به دربارسلطان صاحب قران،ترجمه مهندس کردبچه، تهران: اطلاعات.
بنجامین، اس. اچ. و. (1369). ایران و ایرانیان، ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران: علمی.
پازوکی، شهاب (1389). نمایش در ایران، تهران: گروه هنر دانشکده هنر و رسانه.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368). سفرنامه ایران و ایرانیان، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
جزینی،محمدجواد (1385و 1386). کتاب ماه کودک و نوجوان،شماره112-114، 62-67.
جکسون، اباهام والنتاین ویلیامز (1387). ایران درگذشته و حال، ترجمه منوچهر امیری و فریدون بدره­ای، تهران: علمی و فرهنگی.
دالمانی، هانری رنه (1378). از خراسان تا بختیاری، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران: طاووس.
دروویل، گاسپار (1389). سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محبی، تهران: نیک فرجام.
دستگردی، وحید (1376). کلیات نظامی گنجوی، تهران: نگاه و علم.
دوسرسی، کنت (1362). ایران در سفارت فوق‌العاده، ترجمه احسان اشراقی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
دوکوتزبویه، موریس (1365). مسافرت به ایران، ترجمه محمود هدایت، تهران: جاویدان.
دیولا فوا، ژانس (1383). سفرنامه، ترجمه همایون فره وشی، تهران: چاپ پیک ایران.
رایس، کلارا، کولیور(1383). زنان ایرانی و راه و رسم زندگی آنان، ترجمه اسدالله آزاد، تهران: کتابدار.
رستگار فسایی، منصور (1390). انواع نثر فارسی، تهران: سمت.
سایکس، سرپرسی(1363). سفرنامه یازده هزارمیل درایران، ترجمه حسین سعادت نوری، تهران: ابن سینا.
شهیدی، عنایت‌الله(1380). پژوهشی درتعزیه وتعزیه خوانی، تهران: دفترپژوهش های فرهنگی کمیسیون ملی یونسکو.
شیل، لیدی (1368). خاطرات، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران: نشرنو.
فریزر، جیمزبیلی (1364). سفر نامه زمستانی، ترجمه منوچهر امیری، تهران: توس.
فوریه، ژوانس (1385) سه سال درایران، ترجمه عباس اقبال آشتیانی، تهران: علم.
فیودورکوف، بارون (1372). سفرنامه، ترجمه اسکندرذبیحان، تهران: فکر روز.
کارلاسرنا، ژان (1363) سفرنامه، ترجمه غلامرضا سمیعی، تهران: نشر نو.
کرزن، جورج(1380). ایران و قضیه ایران، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، تهران: علمی و فرهنگی.
گروترد، بل(1363) تصویرهایی از ایران، ترجمه بزرگمهر ریاحی، تهران: خوارزمی.
گوبینو، کنت(1383).سه سال در آسیا، ترجمه هوشنگ مهدوی، تهران:قطره
میر صادقی، جمال (1390).ادبیات داستانی، تهران: سخن
ناظر زاده کرمانی، فرهاد (1368).نمادگرایی در ادبیات نمایشی، تهران: برگ
وامبری، آرمینوس(1381).سیاحت درویش دروغین، ترجمه محمدحسین آریا، تهران: علمی و فرهنگی.
ویشارد، جان (1363).بیست سال در ایران، ترجمه علی پیرنیا، تهران: نوین.
ویلسن،سرآرنولد (1363). سفرنامه یا تاریخ سیاسی و اقتصادی جنوب غربی ایران، ترجمه محمدحسین سعادت نوری، تهران: توحید.
یاوری، هادی(1389).«دربار ناصری، محمل گذار از روزگار قصه بلند سنتی (رمانس) به عصر رمان»، مجله پژوهش‌های ادبی، شماره 27، صص 151-