مضامین زیست محیطی در اشعار گیلکی بر اساس رویکرد نقد بومگرا

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد ایران شناسی از دانشگاه گیلان

2 استادیار زبان شناسی گروه ربان و ادبیات پژوهشکده‌ی گیلان شناسی دانشگاه گیلان

چکیده

شعر بدون تصویرگری از اجزای طبیعت، مجموعه­ای بی­جان و بی­اثر است. در اشعار گیلکی مضامینی نظیر: قدرت و نقش طبیعت، رابطه­ی انسان با محیط زیست خود، فراورده­ها و تولیدات طبیعی، اخلاق زیست محیطی و مانند آن امکان وقوع می­یابند. پژوهش حاضر، با هدف مطالعه‌ی  اشعار گیلکی شاعران گیلکی‌سرای امروز، به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که «درون مایه و مضمون اصلی اشعار گیلکی زیست­محیطی شاعران گیلکی­سرا  بر اساس نحوه­ی نگرش­شان به طبیعت در راستای رابطه­ی ادبیات و محیط زیست چیست؟»، از این­رو، این نوشتار بر آن است تا با بررسی اشعار گیلکی زیست­بومی، به چگونگی استفاده از عناصر و تصاویر طبیعی در راستای تجلّی رابطه­ی انسان و طبیعت بپردازد. پیکره­ی داده‌های پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای از میان اشعار گیلکیِ دو دهه­ی اخیر گردآوری شده و سپس در ارتباط‌‌ با موضوع مورد بحث، بر اساس نقد بوم­گرا به توصیف و تحلیل درآمده‌ است. نگارندگان در این نوشتار نشان‌ می‌دهند که درون مایه­ی اصلی این اشعار زیست محیطی، مبتنی بر توصیف طبیعت و عناصر آن و تأثیرش بر کار و زندگی مردم، دغدغه­ها­ی حفظ محیط زیست طبیعی و شهری و مبارزه با آلودگی، صید و شکار ناآگاهانه و بی رویه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • masoomeh kianpour 1
  • . . 2
1 master student/ University of Guilan
2 .
چکیده [English]

.

بری، پیتر (1392). «نقد بوم­گرا یا مطالعات سبز»، درباره‌ نقد بوم­گرا، ترجمه‌ی عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی، گردآوری زهرا پارساپور، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بشرا، محمد (1389). هوزار، رشت: دهسرا.
پارساپور، زهرا (1392). الف: درباره‌ نقد بوم گرا، ترجمه‌ی عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی، تهران: نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پارساپور، زهرا (1391). ب: «نقد بوم گرا، رویکردی نو در نقد ادبی»، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی نقد ادبی، س 5، ش 19، پاییز.
پارساپور، زهرا (1391). ج: «بررسی ارتباط انسان با طبیعت در شعر»، مجله‌ی« ادب فارسی»، دوره‌ی2، ش1، بهار و تابستان.
چراغی، رحیم (1393). شاعران هساشعر (گزیده­ی شعر 112 شاعر شمالی)، رشت: گیلگان.
حبیبی نسامی، مرتضی (1393). «بررسی بوم گرایانة با شبیرو، اثر محمود دولت آبادی»، مجله ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س4، ش 4، زمستان.
دهقان‌زاده، سجاد، مهرنوش فکری(1394). «سیمای دوگانه‌ی خدای اِنکی(اِآ) در اساطیر بین النهرین»، مجله‌ی پژوهش‌های ادیانی، س 3، ش 6، پاییز و زمستان.
ریگبی، کیت (1392). «نقد بوم­گرا»، درباره نقد بوم­گرا، ترجمه‌ی عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی، گردآوری زهرا پارساپور، تهران، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زپف، هوبرت (1392). «وضعیت نقد بوم گرا و نقش ادبیات به عنوان بوم­شناسی فرهنگی»، درباره‌ نقد بوم­گرا، ترجمه‌ی عبدالله نوروزی و حسین فتحعلی، گردآوری زهرا پارساپور، تهران، نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زیاری، مانی (1394). «نقد آثار داستانی بیژن نجدی از منظر بوم­گرایی»، پایان‌نامه‌ی کارشناسی­ارشد ایران‌شناسی، دانشگاه گیلان.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1370). صور خیال در شعر فارسی، تهران: موسسه­ی انتشارات آگاه.
شیون فومنی (1387). خیاله گرد گیج، تهران: نشر ثالث.
فدایی، حسین (1393). می شانه اورسفتاندره، مشهد: نشر شاملو.
قزوانچاهی، عباس (1386). ری را ( نیما و شعر امروز)، تهران: انتشارات معین.
ملکی قاضیانی، محمدابراهیم (1392). آمولای، مشهد: شاملو.
نبوی، سیدعبدالحسین، مرضیه شهریاری (1393). «دین، اخلاق و محیط زیست»، فصل­نامه­ی انسان و محیط زیست، دوره­­ی 12، ش 29، پیاپی 40، تابستان.
نیازی، نوذر (1394). «خوانشی بو­م­گرایانه از داستان کوتاه درخت گلابی نوشتة گلی ترقی»، مجله­ی ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س 5، ش 3، پاییز.
یحیی­زاده، سیامک (1396). واورسن تراژدی، رشت: فرهنگ ایلیا.
 
- Branch, Michael P. and Scott Slovic (1993-2003). The Isle Reader: Ecocriticism, University of Georgia Press.
-Buell, Lawrence (2001). Writing for an Endangered World: Literature, Culture, and Environment in the U.S. And Beyond, Belknap Press of Harvard University Press.
-Callenbach, Ernest.(1975). Ecotopia, California: heydeybooks
-Glotfelty, Cheryl & Harold Fromm. (1995). The Ecocriticism Reader: Landmarks in Literary Ecology. Athens and London: The University of Georgia Press.
- Heise, Ursula K. (2006). "The Hitchhiker's Guide to Ecocriticism". PMLA 121.2.PP.503-516.
- Kensky, Tikva Frymer (1988). “The Atrahasis Epic and its significance for our understanding of Genesis 1-9”, The Flood Myth, ed. Alan Dundes, USA: University of California Press,pp. 1-74.
- Marcus, D. (1987-1995). “Enki”,Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade, vol.5, Macmillan Publishing Company, pp. 106-107.
- McIntosh, J. (2005). Ancient Mesopotamia   : New Perspectives, Santa Barbara: ABC-CLIO.
- Slovic, Scott (2000). “Ecocriticism: Containing Multitude, Practising Doctrine”, The Green Studies Reader: From Romanticism to Ecocriticism, Ed.