تحلیل جلوه‌های بروز خودآگاهی زنانه در شخصیت محوری «رمان عادت می‌کنیم»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی،دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

خودآگاهی زنانه تمرکز بر خود به عنوان یک زن است. در روان‌شناسی اجتماعی،  خودآگاهی صفت پایدار شخصیتی است که برای کنترل جنبه‌های مختلف خود؛ از جمله جنسیت لازم است. از آنجا که رمان اجتماعی معاصر فارسی با ظهور نسل جدید نویسندگان زن، به ترسیم بحران‌های هویتی زنان می‌پردازد، مطالعه روان‌شناختی مفاهیم هویت سازی مانند خودآگاهی ضروری به نظر می‌رسد. زویا پیرزاد در رمان «عادت می کنیم» پروژۀ زنانه نویسی خود را که با سه کتاب آغاز کرده بود، به پایان می برد و با آفرینش شخصیتی مانند «آرزو» ضمن گذر از تعریف کلیشه‌ای از زن، تکمیل خودآگاهی زنانه را در شخصیت اصلی رمان به نمایش می گذارد. در این رمان، پیرزاد با تحلیل سه مفهوم خودتامل‌گری، خودبهسازی و خودشکوفایی در متن رمان و جنبه‌های مختلف داستانی آن، ضمن نمایش بروز جلوه‌های خودآگاهی زنانه در شخصیت‌پردازی داستان،  تاثیر شناخت صحیح از خود در ساخت هویت مطلوب زنان را در عصر جدید نشان می دهد و همین طور بر  کسب استقلال زنانه و فاصله گرفتن از هنجارهای ناکارآمد سنتی صحه می گذارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
چکیده [English]

.

1-     ام.لیپز، هیلاری (1393)روان‌شناسی زن از نگاهی نو،ترجمه فاطمه باقریان،تهران:انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
2-     ایروانی، محمود و فاطمه باقریان (1383) شناخت اجتماعی(روان‌شناسی اجتماعی)،تهران:ساوالان
3-     بارون، رابرت و نایلا برنسکامب (1388)روان‌شناسی اجتماعی{ویراست یازدهم}، ترجمه یوسف کریمی، تهران:روان
4-     پیرزاد، زویا (1386) عادت می‌کنیم، تهران: چاپ شانزدهم، مرکز
5-     تمنایی‌فر، محمدرضا(1389) رابطه هوش‌هیجانی، عزت نفس و خودپنداره با پیشرفت تحصیلی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 56، صص99-113.
6-     حسین خانزاده، عباسعلی(1394) نقش ظرفیت خودمهارگری و خود نظم بخشی در تبیین شاد زیستی دانشجویان، مطالعات روان‌شناختی؛ دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، دوره 11، شماره 4، زمستان 1394.
7-     حیدری، فاطمه و سهیلا بهرامیان (1389) زنان سلطه و تسلیم در آثار زویا پیرزاد، فصلنامه اندیشه‌های ادبی، سال دوم از دوره جدید، زمستان 1389، شماره 6: صص 125-146.
8-     جوانمرد، غلامحسین(1394) تاریخچه و مکاتب روان‌شناسی، تهران: دانشگاه پیام نور
9-     چدی، درک(1392) نظریه‌های روان‌شناسی اجتماعی، ترجمه زهره خلیلی، تهران: انتشارات آوای نور،
10-  ریتزر، جورج (1373) نظریه‌های جامعه شناسی، ترجمه احمدرضا غروی‌زاد، تهران: چاپ اول، موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی(ماجد)
11-  سالاری، قاسم و فروزان نجفی (1392) هفتمین همایش پژوهش های زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه هرمزگان
12-  سواری، کریم و سمیه منشداری (1395) اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی در کاهش اعتیاد به اینترنت، احساس تنهایی و افزایش خودکارآمدی، فصلنامه مطالعات روان‌شناسی بالینی، سال ششم، شماره بیست و دوم، بهار 1395: صص 163 – 179.
13-  شولتز، دوان.پی(1393) نظریه‌های شخصیت(ویراست دهم)، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: نشر ویرایش
14-  عظیمی، زهرا و جمال الدین مرتضوی (1394) بررسی دغدغه ها و مشکلات زنان در آثار «چراغ ها را من خاموش می کنم و عادت می کنیم زویا پیرزاد، فصلنامه مطالعات نقد ادبی، سال دهم، شماره نهم، صص 133- 137
15-  فرانزوی، استیون(1386) روان‌شناسی اجتماعی؛ ترجمه و تلخیص مهرداد فیروزبخت و منصور قنادان، تهران: چاپ سوم،  خدمات فرهنگی رسا
16-  گیدنز، انتونی (1388) جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، نشر نی
17-  لطیفیان، مرتضی و دیبا سیف (1386) بررسی تاثیرخودآگاهی بر اختلالات روابط فردی بین دانشجویان، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز دوره بیست و ششم، شماره سوم، پاییز 1386(پیاپی 52) (ویژه نامه علوم تربیتی)، صص 137- 150.
18-  مازلو، آبراهام اچ. (1372) انگیزش و شخصیت، ترجمه احمد رضوانی، چاپ سوم، استان قدس رضوی، مشهد
19-  نیکوبخت، ناصر و همکاران (1391) روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد؛ تحلیلی بر پایه سبک شناسی فمینیستی، نقد ادبی، تابستان 1391، شماره 18، صص 119-152.
 
1- Ann, G. Phillips & Paul, J. Silvia. Self-Awareness and the Emotional Consequences of Self-Discrepancies, University of North Carolina–Greensboro, Personality and social psycology bulletin Vol. 31 No. 5, May 2005 703-713
 
2-LARS NYSTEDTand ANNELI LJUNGBERG/ Facets of Private and Public Self-Consciousness:Construct and Discriminant Validity/European Journal of Personality Eur. J. Pers. 16: 143–159 (2002) Published online in Wiley InterScience (www.interscience.wiley.com). DOI: 10.1002/per.440
 
1-      William Hernandeza,b, Amy Luthanena,c, Dee Ramsela, Katerine Osatukea/The mediating relationship of self-awareness on supervisor burnoutand workgroup Civility & Psychological Safety: A multilevel pathanalysis _/ScienceDirect/Burnout Research 2 (2015) 36–49