نقد جامعه‌شناسانه‌ی سرمایه‌های شخصیت‌های زن در رمان نیمه‌ی غایب بر اساس نظریه‌ی انواع سرمایه‌ی پیر بوردیو

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا

2 دکترای زبان و ادبیات فارسی و مدرس دانشگاه فرهنگیان تهران

چکیده

محور این مقاله نقد جامعه‌شناسانه‌ی رمان معاصر بر اساس نظریه‌ی انواع سرمایه‌ی پیر بوردیوی فرانسوی( 1930- 2002 ) است. بوردیو ایده‌ی مارکسیستی سرمایه‌ی اقتصادی را به انواع دیگر مبادلات در فضای اجتماعی تعمیم می‌دهد. او انواع  قابلیت‌های افراد را که برای آنان قدرت خرید موقعیت‌های مختلف مادی و معنوی ایجاد می‌نماید، سرمایه‌ی اجتماعی، سرمایه‌ی فرهنگی و سرمایه‌ی نمادین می‌نامد. بر این اساس در این مقاله به بازنمایی انواع سرمایه‌ی زنان در رمان نیمه‌ی غایب حسین سناپور می‌پردازیم و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و روایت­شناسی نشان می­دهیم که در این رمان زنان چه استراتژی­هایی برای تولید و بازتولید، انباشت و حفظ سرمایه‌ها  بر می­گزینند و در چه مواردی  سرمایه‌های  منفی، «حفره­های ساختاری» و «تله­های اجتماعی» مانع قدرت گرفتن آنان در میدان رقابت می‌گردند.بررسی جامعه‌شناسانه‌ی سرمایه‌های زنان در رمان نیمه‌ی غایب  به بازتولید جایگاه فرودستی شخصیت‌های داستانی زن  در میدان‌های مختلف می‌پردازد، شیوه‌های گوناگون سرمایه‌های منفی و ضعف انواع سرمایه‌های این شخصت‌ها را نمایان می‌کند، از روابط محدود و غیر مولد شان به عنوان سرمایه‌ی اجتماعی ناکارآمد پرده برمی‌دارد، سوژه‌ی منفعل اقتصادی بودن زنان داستان را آشکار می‌سازد،  سرمایه‌های فرهنگی پنهان و عینیت نیافته‌ی شان را معرفی می‌کند و فقر سرمایه‌ی نمادین آنان را بر ملا می‌نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
1 .
چکیده [English]

.

استونز، راب (1381). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، ترجمه مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
بوردیو، پی یر (1390). تمایز،ترجمه حسن چاووشیان، چاپ اول، تهران،ثالث.
بوردیو، پیر (1389). شکل‌های سرمایه، در سرمایۀ اجتماعی اعتماد، دموکراسی و توسعه به کوشش کیان تاجبخش، تهران: تیراژه.
پاتنام، رابرت (1389)، جامعه برخوردار، سرمایۀ اجتماعی در ایجاد سرمایۀ انسانی در در سرمایۀ اجتماعی اعتماد، دموکراسی و توسعه به کوشش کیان تاجبخش، تهران: تیراژه.
پرستش،شهرام(1390).روایت نابودی ناب (تحلیل بوردیویی بوف کور در میدان ادبی ایران)،تهران،ثالث.
پورتس، آلهاندرو، (1389). سرمایه‌ی اجتماعی: خاستگاه‌ها و کاربرد‌هایش در جامعه‌شناسی مدرن، در سرمایۀ اجتماعی اعتماد، دموکراسی و توسعه به کوشش کیان تاجبخش، تهران: تیراژه.
جنکینز، ریچارد (1385). پی یر بوردیو، مترجم لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نی
روانی‌پور، منیرو (1381). دل فولاد، تهران: قصه.
ژیژک، اسلاوی (1390). خشونت (پنج نگاه زیر چشمی)، ترجمه علی پاک‌نهاد، تهران: نی.
سناپور، حسین (1387). نیمه‌ی غایب، تهران: چشمه.
ستوده، هدایت‌الله (1378). جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.
شویره، کریستی ین و اولیویه فونتن (1385).  واژگان بوردیو ، مترجم مرتضی کتبی، تهران: نی.
فاضلی، نعمت الله(1391).مردم نگاری هنر، چاپ اول، تهران،  فخراکیا.
فرهادپور، مراد (1390). یادداشتی درباره‌ی رمان و روایت، در درباره‌ی رمان (مجموعه مقالات) ارغنون10/9، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
کوثری، مسعود (1387). نقاب نقد چیستی نقدادبی در ایران در گفت وگو با کریستف بالایی ودیگران، به کوشش  شاهرخ تندر و صالح، چاپ اول، تهران: چشمه.
گرنفل،مایکل(1389) مفاهیم کلیدی بوردیو،ترجمه محمد مهدی لبیبی،چاپ اول، تهران، افکار.
مکوئیلان، مارتین. (1388). گزیده مقالات روایت. ترجمه فتاح محمدی، تهران: مینوی خرد
م.ایرانیان،جمشید(1358)،جهان داستان و واقعیت اجتماعی،تهران،امیرکبیر.