آسیب‌شناسی و نارسایی‌های درس‌نامه‌های نقد ادبی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروهه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

در این مقاله به بررسی و آسیب‌شناسیِ چهار منبع از در‌س­نامه­های نقد ادبی تألیفِ  استادان شمیسا، امامی، تسلیمی و شایگان­فر، پرداخته می­شود. این درس­نامه با وجود فواید فراوانی همچون ملموس کردنِ مباحثِ نظریه­های ادبی و نیز نقد عملی بر پایۀ متون ادبیِ فارسی­، نارسایی­ها و ایراداتی هم دارند که امید است این نواقص با نقد و بررسی، رفع شوند. عمدۀ این نارسایی­ها و آسیب­ها عبارتند از: 1) عدم تمایز میان نقد ادبی و نظریۀ ادبی؛ 2) فهم دیگرگون برخی نظریه­های ادبی؛ 3) بی­ارتباطیِ بین مقدماتِ درس­نامه­ها و مباحث مربوط به نظریه­های ادبی؛ 4) گنجاندن بوطیقای ادبیِ پُست­مدرنیسم در لوای نقد و نظریۀ ادبی؛ 5) تبیین و کاربستِ عملیِ غیر ضرورِ برخی نظریه­ها؛ 6) تبیین غیر انتقادی برخی نظریه­ها؛ 7) ارزیابیِ نادرست برخی نظریه­ها؛ 8) بی­توجهی به ادبیات معاصر به عنوان شاهد مثال ِتحلیلی برای نظریه­های ادبی؛ 9) کم­توّجهی به ادبیات داستانی (به ویژه ادبیات داستانیِ معاصر) در مقایسه با شعر.

تازه های تحقیق

.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
چکیده [English]

.

الف: فارسی
احمدی، بابک (1378)، ساختار و تأویل متن، چاپ چهارم، مرکز: تهران.
امامی، نصر الله (1385)، مبانی و روش­های نقد ادبی، چاپ سوم، جامی: تهران.
ایگلتون، تری (1368)، پیش­درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، مرکز: تهران.
 برسلر، چارلز (1386)، درآمدی بر نظریه­ها و روش­های نقد ادبی، ترجمۀ مصطفی عابدینی­فرد، نیلوفر: تهران.
پرینس، جرالد (1391)، روایت­شناسی، ترجمۀ محمد شهبا، مینوی خرد: تهران.
تسلیمی، علی (1388)، نقد ادبی: نظریه­های ادبی و کاربرد آن­ها در ادبیات فارسی، کتاب آمه: تهران.
زیما، پیتر وی. (1394)، فلسفۀ نظریۀ ادبی مدرن، ترجمۀ رحمان ویسی­حصار و عبدالله امینی، رخ­داد نو: تهران.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1377)، راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر، چاپ دوم، طرح نو: تهران.
شایگان­فر، حمیدرضا (1391)، نقد ادبی، چاپ پنجم ویراست سوم، حروفیه: تهران.
شفیعیِ کدکنی، محمدرضا (1391)، رستاخیزِ کلمات: درس­گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایانِ روس، سخن: تهران. 
شمیسا، سیروس (1388)، نقد ادبی، چاپ سوم از ویرایش دوم، میترا: تهران.
شمیسا، سیروس (1391) مکتب­های ادبی، چاپ سوم، قطره: تهران.
فتوحی، محمود (1395)، «متون کهن فارسی و نظریۀ ادبیِ مدرن»، مجلۀ نقد ادبی، سال 9، بهار، شماره 33، صص 19-7.
قاسمی­پور، قدرت و محمود رضایی دشت ارژنه، (1389)، «تحلیل فرمالیستیِ پیرنگ در داستان­های کوتاه معاصر فارسی»، مجلۀ ادب­پژوهی، پاییز، شمارۀ 13، صص 83-61.
قاسمی­پور، قدرت (1393)، «محدودیت­های بوطیقای ساختارگرای شعر»، مجلۀ پژوهش­های ادبی، سال 11، پاییز، شماره 45، صص 162-143.
کارول، نوئل (1393)، دربارۀ نقد، گذری بر فلسفۀ نقد، ترجمۀ صالح طباطبایی، نی: تهران.
کالر، جاناتان (1382)، نظریۀ ادبی، معرفی بسیار مختصر، ترجمۀ فرزانۀ طاهری، مرکز: تهران.
کالر، جاناتان (1388)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمه کوروش صفوی، مینوی خرد: تهران.
هارلند، ریچارد (1385)، درآمدی بر نظریۀ ادبی از افلاتون تا بارت، چاپ دوم، ترجمۀ علی معصومی و شاپور جورکش، چشمه: تهران.
 
 منابع لاتین:
Abrams, M.H. (1993), Glossary of Literary Terms, Harcourt: Ithaca.
Castle, Gregory (2007), the Blackwell Guide to Literary Theory, Oxford: Blackwell. 
Mchale, Brian (2005), "Postmodern Narrative", in Herman, David; Jahn, Manfred and Ryan, Marie-laure (Eds.); Routledge Encyclopedia of Narrative Theory, London and New York: Routledge.