نقد درسنامه‌های سبک‌شناسی و پیشنهاد دو درس سبک‌پژوهی و سبک‌ورزی در رشتۀ ادبیات فارسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

عمر دانش سبک‌شناسی در ادبیات فارسی به حدود شش دهه می‌رسد. در این مدت تطور چشمگیری در این دانش به ویژه در آموزش آن صورت نگرفته است. این مقاله درسنامه‌های سبک‌شناسی نظم و نثر ادبی فارسی را از نظر مبانی فکری و روش مورد سنجش قرار داده است و با طرح شش نقص در درسنامه‌های سبک‌شناسی، و برشمردن پیامدهای آن، راه حل‌هایی هم پیشنهاد می‌کند. این شش نقص عبارت­اند از بررسیِ تاریخ تطور سبک­ها به جای فن سبک شناسی، نامگذاری ناموجه سبک­ها، حذف بافتارهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، غفلت از نسبت ژانر با سبک، اولویت بخشی به سبک دوره­ای و حذف سبک فردی، بی­اعتباریِ محتوای درسنامه­ها و پژوهش­های سبکی.در بخش دوم مقاله، دو مهارت سبک‌پژوهی و سبک‌ورزی برای آموزش در دو درس سبک‌شناسی پیشنهاد شده است که اولی به «تحلیل سبک ادبی» و دومی به «آموزش خلاق سبک» اختصاص دارد. در درس «تحلیل سبک ادبی» دانشجو از طریق تکنیکهای تحلیل سازه‌های سبک و کشف نوآوری و فردیت سبکی در سطوح ششگانۀ زبان یک متن، مهارت کشف عناصر سبک ساز متون را فرامی­گیرد. در درس «آموزش خلاق سبک» که به صورت کارگاهی و تمرین نگارش خلاق ارائه می­شود،  آموزش سبک از طریق تقلید از الگوهای سبکی مشهور انجام می­گیرد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
چکیده [English]

.

بهار، محمدتقی. (1330 ش). سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی. تهران: پرستو.
رهیاب، محمدناصر. (1381). سبک و سبک­شناسی. افغانستان: انتشارات پوهنتون هرات.
‏ش‍ج‍ی‍ع‍ی، پ‍وران. (بی­تا). س‍ب‍ک ش‍ع‍ر پ‍ارس‍ی در ادوار م‍خ‍ت‍ل‍ف ب‍ه س‍ب‍ک خ‍راس‍ان‍ی. ش‍ی‍راز.
شمیسا، سیروس. (1364). «درباره­ی سبک­شناسی بهار» در آینده. سال 11 شماره 1-3 . فروردین و اردیبهشت و خرداد 1364. (صص 82 -88).
ــــــــــــــــ.. (1374). ک‍ل‍ی‍ات س‍ب‍ک­ش‍ن‍اس‍ی. ت‍ه‍ران: ف‍ردوس.
ــــــــــــــــ.. (1374). س‍ب‍ک‌ش‍ن‍اس‍ی ش‍ع‍ر. ت‍ه‍ران: ف‍ردوس.
‏ــــــــــــــــ.. (1376). س‍ب‍ک‌ش‍ن‍اس‍ی ن‍ث‍ر. ‏ت‍ه‍ران‏: م‍ی‍ت‍را‏.
ع‍ب‍ادیان، م‍ح‍م‍ود. (1368). درآم‍دی ب‍ر س‍ب‍ک‌ش‍ن‍اسی در ادب‍یات. ت‍ه‍ران: ج‍ه‍اد دان‍ش‍گ‍اهی.
غ‍لام‍رض‍ای‍ی، م‍ح‍م‍د. (1377). س‍ب‍ک­ش‍ن‍اس‍ی ش‍ع‍ر پ‍ارس‍ی از رودک‍ی ت‍ا ش‍ام‍ل‍و. ت‍ه‍ران: ن‍ش‍ر ج‍ام‍ی.
غ‍ی‍اث‍ی، م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی. (1368). درآم‍دی ب‍ر س‍ب‍ک­ش‍ن‍اسی