تحلیل تقابل‌های دوگانه در مجموعه «جایی دیگر» گلی ترقی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه علّامۀ طباطبائی(ره)

2 دکترای زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه علّامۀ طباطبائی.

چکیده

تحلیل زبان داستان، بررسی معانی ثانوی آن اعم از معنای ثانوی اصلی و معانی ثانوی جانبی داستان و کشف ارتباط پیچیدۀ آن ها با یکدیگر  است. از منظر این پژوهش، معنای ثانوی اصلی در داستان، همان درونمایۀ آن است که معانی برآمده از عناصر و شگردهای داستان بدان دلالت دارند و در ارتباط با هم، شبکۀ پیچیده­ای از معانی ثانوی داستان را تشکیل می­دهند. این جستار، در خوانش مجموعه داستان­ «جایی دیگر»، اثر گلی ترقی، شگردهایی را بررسی کرده که به معانی ثانوی یا درونمایۀ مشترک این داستان­ها دلالت داشته باشند. این شگردها ذیل عناصر داستانی مانند شخصیت، مکان، زمان، عناصر طبیعی، آب و هوا و عناصر واژگانی متن قرار می­گیرند و در ارتباط با هم، درونمایۀ مشترک این مجموعه را القا می­کنند. این درونمایۀ مشترک، در یک چارچوب تقابلی، «از خود بیگانگی و آشنایی» است که بر محوریت سفر قرار دارد؛ این تقابل یکی از مفاهیم مهم در عصر مدرن است که در این مجموعه، از طریق به­کارگیری ساختار تقابلی برای هریک از عناصر داستان، القا می­شود. این جستار با بررسی ساختارهای تقابلی هریک از این عناصر، به شبکۀ معنایی متقابلی دست می­یابد که درونمایۀ یا معنای ثانوی مشترک مجموعه داستان­ها است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
چکیده [English]

.

احمدی، بابک (1389)، مدرنیته و اندیشۀ انتقادی، تهران: مرکز، چ هشتم.
اخوت، احمد (1374)، «مکان­شناسی داستان»، فصلنامۀ زنده­رود، زمستان، ش 12 و 13. 27-60.
اوژه، مارک (1387)، نامکان­ها: درآمدی بر انسان­شناسی سوپر مدرنیته، ترجمۀ منوچهر فرهومند، ویراستار آرام قریب، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
پاینده، حسین ( 1388)، داستان کوتاه در ایران (داستان­های مدرن)، جلد دوم، تهران: نیلوفر.
پاینده، حسین (1392)، گشودن رمان: رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی، تهران: مروارید.
ترقی، گلی (1389)، جایی دیگر، تهران: نیلوفر، چ ششم.
تسلیمی، علی (1388)، گزاره­هایی در ادبیات معاصر ایران (داستان): پیشامدرن، مدرن، پسامدرن، تهران: کتاب آمه، چ دوم.
حدادی، الهام (1388)، «رویکردی روایت­شناختی به داستان دو دنیا اثر گلی ترقی»، نقد ادبی، س 1، شمارۀ 5، بهار، 41- 72.
حدادی، الهام و درودگریان، فرهاد (1390)، «تحلیل کهن­الگویی داستان جایی دیگر از گلی ترقی»، ادب پژوهی، ش 16، 147- 170.
درپر، مریم (1391)، «سبک­شناسی انتقادی، رویکردی نوین در بررسی سبک بر اساس تحلیل گفتمان»، نقد ادبی، بهار، ش 17، 37- 62.
دهباشی، علی و کریمی، مهدی (1382)، گلی ترقی: نقد و بررسی آثار، تهران: قطره.
ریمون­کنان، شلومیت (1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمۀ ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
زرلکی، شهلا (1388)، خلسۀ خاطرات: تحلیل و بررسی آثار گلی ترقی، تهران: نیلوفر.
ساسانی، فرهاد (1390)، نشانه­شناسی مکان: مجموعه مقاله­های هفتمین هم­اندیشی نشانه­شناسی، تهران: سخن.
سجودی، فرزان (1387)، نشانه­شناسی کاربردی، تهران: علم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه: درآمدی به سبک­شناسی نگاه عرفانی، تهران: سخن.
کورت، وسلی (1391)، زمان و مکان در داستان مدرن. ترجمۀ فرناز گنجی، محمدباقر اسماعیل­پور، تهران: آوند دانش.
میرصادقی، جمال (1364)، عناصر داستان، تهران: شفا.
میرصادقی، جمال و میرصادقی (ذوالقدر)، میمنت (1388)، واژه­نامۀ هنر داستان­نویسی: فرهنگ تفضیلی اصطلاح­های ادبیات داستانی، تهران: مهناز، چ دوم.
یونسی، ابراهیم (1384)، هنر داستان­نویسی، تهران: نگاه، چ هشتم.