«تحلیل ساختاری شعر هزارة دوم آهوی کوهی»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

2 دانش آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

چکیده

    شعر «هزارة دوم آهوی کوهی» یکی از اشعار محمد­رضا شفیعی­کدکنی است که شاعر سعی کرده است در آن، با استفاده از زبان ادبی فاخر، تناسب محکمی میان صورت و محتوا ایجاد کند. اصولا شعر، یک نیاز درونی است که در زبان شکل می­گیرد و به فعلیت می­رسد. زبانی که از امکانات و عناصر خاصی بهره برده و به درجة هنری رسیده است. در سایة کاربست همین عناصر و امکانات است که ساختار شعر، شکل می­گیرد. بررسی ساختاری یک اثر ادبی به معنی بررسی مجموعة اجزا و عواملی است که کلّیت آن اثر را به وجود آورده است. در این مقاله با روشی تحلیلی - توصیفی به مولفه­های تکرار، انسجام و روایت در شعر «هزارة دوم آهوی کوهی» پرداخته شده است تا نقش روابط موجود بر عناصر ساختاری این شعر که دلالت کلّی این شعر را ساخته­اند، تبیین و از این طریق مهم­ترین ویژگی­های ساختاری این شعر نشان داده شود. نتیجة پژوهش بیانگر این است که شاعر با کمک گرفتن از این اصول، زبان شعری خود را از زبان عادی متمایز ساخته و با استفاده از این تمهیدات زیباشناختی، وحدت خاصی میان صورت و محتوای شعر برقرار ساخته است. راز مقبولیت شعر «هزارة دوم آهوی کوهی» در استفادة بجا و مناسب از همین روابط ساختاری در کلیّت شعر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
1
2
چکیده [English]

.

- آرین­پور،یحیی(1351)از صبا تا نیما، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
- آسابرگر،آرتور(1380)روایت در فرهنگ عامیانه رسانه و زندگی روزمره، ترجمة محمدرضا لیراوی، چاپ اول، تهران: سروش.
- اخوان­ثالث،مهدی(1376)بدعت­ها و بدایع نیمایوشیج، تهران: زمستان.
- اسکولز،رابرت(1383)درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: آگاه.
- ایگلتون،تری(1388)پیش­درآمدی بر نظریه­ی ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
- بشردوست،مجتبی(1379)در جست­و­جوی نیشابور؛ زندگی و شعر محمد­رضا شفیعی­کدکنی، تهران: نشر ثالث، نشر یوشیج.
- تودوروف،تزوتان(1379)بوطیقای ساختارگرا، ترجمة محمد نبوی، تهران: اگاه.
- حدادی، الهام(1289)«زبان نگاه ققنوس به خاکسترش»،مجموعه مقالات دومین همایش نیماشناسی، جلد اول، چاپ اول، بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران.
- دهقانی، ناهید(1388)«بررسی عناصر ایجاد انسجام متن در کشف­المحجوب هجویری»، مجله­ آینه میراث، شماره دوم، پاییز و زمستان1388، صص99-119.
- راستگو، سیدمحمد(1382)هنر سخن­آرایی، چاپ اول، تهران: سمت.
- خاقانی، فضل­الله(1388)دیوان، با تصحیح ضیاءالدّین سجّادی، چاپ نهم، تهران: زوّار.
- شفیعی­کدکنی، محمد­رضا(1376)هزارة دوم آهوی کوهی، تهران: نشر سخن.
- ______________(1387)ادوار شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران: نشر سخن.
- ______________(1388)موسیقی شعر، چاپ یازدهم، تهران: نشر آگاه.
- شمیسا، سیروس(1368)نگاهی تازه به بدیع، چاپ دوم، تهران: میترا.
- شیری، قهرمان(1381)«داستان­پردازی در شعر نیما»، مجموعه مقاله­های نخستین همایش نیما­شناسی، جلد دوم، صص9-29.
- صفوی، کوروش(1380)از زبان­شناسی به ادبیات؛ جلد اول: نظم، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
- عباسی، حبیب­الله(1387)سفرنامه باران؛ نقد و تحلیل و گزیده­ی اشعار شفیعی کدکنی، چاپ اول، تهران: سخن.
- عقدایی، تورج(1390) «ساختار زبانی شفیعی­کدکنی در هزارة دوم آهوی کوهی»، فصلنامة تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شمارة 7، صص: 107-132.
- غیاثی،محمدتقی(1368)درآمدی بر سبک­شناسی ساختاری، چاپ اول، تهران: انتشارات شعله اندیشه.
- فتوحی، محمود(1387) «شکل و ساخت شعر شفیعی»، سفرنامه باران؛ نقد و تحلیل و گزیده­ اشعار شفیعی کدکنی، چاپ اول، تهران: سخن.
- فولادوند،عزت­الله(1387)از چهره­های شعر معاصر؛ اخوان ، شاملو، سپهری، شفیعی...، تهران: سخن.
- قدمیاری،کرم­علی و دلائی­میلان،علی(1389)«تحلیل ساختاری شعر آی­آدم­ها»، مجموعه مقالات دومین همایش نیماشناسی، جلد سوم، بابلسر: دانشگاه مازندران.
- گلدمن،لوسین(1382)نقد تکوینی، ترجمه محمد تقی غیاثی، تهران: نشر نگاه.
- لطفی­پور­ساعدی،کاظم(1374)درآمدی به اصول و روش ترجمه،تهران:نشر دانشگاهی.
- لیچ،ادموند(1358)لوی استراوس، ترجمه حمید عنایت، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
- محمدی،محمد­حسین(1389)«دایره­ی هم­حروفی؛ نظریه­ای نو در سبک­شناسی به کارگیری صامت­ها و مصوت­ها»، فصل­نامه تخصصی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی، سال سوم، شماره4، زمستان89، صص9-22.
- مهاجر،مهران و نبوی،محمد(1367)زبان­شناسی و شعر، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
- نقابی، عفّت و فرچ­پور، معصومه(1392) «جلوه­های خاص موسیقایی تصویری و زبانی در هزارة دوم آهوی کوهی»، ادبیات پارسی معاصر، شمارة 3، صص: 152-172.
- نوری­علا،اسماعیل(1373)تئوری شعر؛ از موج نو تا شعر عشق، چاپ اول، لندن: انتشارات غزال.
- نیکوبخت،ناصر(1383)«معناشناختی و هویت ساختار در شعر نیمایوشیج»، پژوهش­های ادبی،شماره5، صص131-146.
- وحیدیان­کامیار،تقی(1386)وزن و قافیه­ شعر فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- هارلند،ریچارد(1388)درآمدی تاریخی بر نظریه­ی ادبی از افلاتون تا بارت، گروه ترجمه­ی شیراز، تهران: چشمه.
- یوسفی،غلامحسین(1386)چشمة روشن، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات علمی.
Abrams.N.H(1970) A Glossary of Literary Terms. Holt: Richart and Winston Inc.-
Hawkes.Trance (1997) Structuralism and Semiotics. London: Clays Ltd.-
Halliday M.A.K and HassanR(1976)Cohesion in English. London: Longman.-