قدرت و ژانرهای ادبی (نگاهی تبارشناسانه به پیدایش داستان‌های جنایی/ کارآگاهی در دورۀ معاصر)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان

2 پژوهشگر پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی و مترجم

چکیده

ژانر جنایی/کارآگاهی یکی از ژانرهای ادبی­ای است که می­توان پیدایش آن را به گفتمان مدرن نسبت داده، از ارتباط این دو با یکدیگر سخن گفت چرا که میان عناصر اصلی داستان­های جنایی/کارآگاهی (کارآگاه، توجه به جزئیات و ...) با گفتمان مدرن و نظام معرفت شناسی آن ، تجربه­گرایی (پوزیتیویسم)، ارتباط معناداری وجود دارد تا آنجا که می­توان  این ژانر ادبی و عناصر آن را انعکاس دهندۀ گفتمان مدرن و نظام معرفت شناختی آن ، تجربه­گرایی ، دانست.
اما نباید ارتباط این دو (ژانر جنایی/کارآگاهی و گفتمان مدرن و نظام معرفت شناختی آن یعنی تجربه­گرایی ) را ارتباطی یکسویه دانست؛ اگر با دیدی تبارشناسانه به ارتباط این دو بنگریم، خواهیم دید که ژانر جنایی/کارآگاهی ـ که خود محصول مدرنیته و نظام معرفت شناسی آن است ـ با القاء این باور که تنها راه رسیدن به حقیقت (شناسایی مجرم) استفاده و کاربست روش­های تجربه­گرایی است، به طرد سایر نظام­های معرفت شناختی رقیب پرداخته، سبب استیلا و سلطۀ گفتمان مدرن و نظام معرفت شناختی آن می شود. به تعبیری دیگر تبارشناسی ژانر جنایی/کارآگاهی خبر از پیوندی ناگسستنی میان قدرت و ژانرهای ادبی می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
1
2
چکیده [English]

.

ـ استنیلند، هیلری(1384)، کلی­ها، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران، کارنامه.
ـ اسکاگز، جان(1390)، ادبیات جنایی، ترجمه زیر نظر حسین شیخ الاسلامی، تهران، نشانه.
ـ افلاطون(1380)، جمهوری (جلد دوم آثار افلاطون)، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، خوارزمی.
ـ انصاری، ولی الله (1391)، کشف علمی جرایم، تهران، سمت.
ـ بنتون، تد و یان کرایب (1391)، فلسفۀ علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمه شهناز مسمی پرست و محمود متحد، تهران، آگه.
ـ پاتنم، هیلری (1384)، دوگانگی واقعیت/ ارزش، ترجمۀ فریدون فاطمی، تهران، مرکز.
ـ جمادی، سیاوش (1385)، زمینه و زمانه پدیدار شناسی: جستاری در زندگی و اندیشۀ هوسرل و هایدگر، تهران، ققنوس.
ـ جهانگیری، محسن (1382)، احوال و آثار و آراء فرانسیس بیکن، تهران، علمی و فرهنگی.
ـ حقیقی، شاهرخ (1382)، گذر از مدرنیته؟، تهران، آگه.
ـ خاتمی، محمود(1387)، زمینۀ تاریخی مدرنیته، تهران، علم.
ـ شرت، ایون(1387)، فلسفۀ علوم اجتماعی قاره ای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریۀ انتقادی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران، مرکز.
ـ صرفی، محمدرضا(1379)، «آزمون آتش»، چاپ در نشریه دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شماره 8 و 9.
ـ فوکو، میشل(1385)، مراقبت وتنبیه: تولد زندان، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران، نی.
ـ فوکو، میشل(1381)، «نیچه، تبارشناسی، تاریخ» ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ شده در متن هایی برگزیده از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، زیر نظر لارنس کهون، ویراستار فارسی عبدالکریم رشیدیان، تهران، نی.
ـ قزلسفلی، محمدتقی(1387)، ماهیت پارادایمی اندیشۀ سیاسی، بابلسر، دانشگاه مازندران.
ـ کاپالدی، نیکلاس(1387)، فلسفۀ علم، ترجمۀ علی حقی، تهران، سروش.
ـ کاپلستون، فردریک(1375)، تاریخ فلسفه: یونان و روم (جلد اول)، ترجمۀ جلال الدین مجتبوی، تهران، سروش.
ـ کاپلستون، فردریک (1382)، تاریخ فلسفه: فیلسوفان انگلیسی (جلد پنجم)، ترجمۀ امیر جلال الدین اعلم، تهران، سروش.
ـ کارداشیا، گیوم (1383)، «اوردالی رودخانه در بین النهرین باستان» چاپ شده در تاریخ حقوق کیفری بین النهرین، ترجمۀ علی حسین نجفی ایرند آبادی و حسین بادامچی، تهران، سمت.
ـ کانت، ایمانوئل (1386)، «در پاسخ به پرسش روشن نگری چیست؟» چاپ شده در روشن نگری چیست؟، گرد آورنده ارهارد بار، ترجمۀ سیروس آرین پور، تهران، آگه.
ـ کریستی، آگاتا (1390)، پرده، ترجمۀ رویا سعیدی، تهران، نشر کارآگاه.
ـ مارکوزه، هربرت(1388)، خرد و انقلاب، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران، ثالث.
ـ محمد زاده، خلیل (1389)، کارآگاهان دیروز، تهران، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
ـ مسکوب، شاهرخ(1386)، سوگ سیاوش، تهران، خوارزمی.
ـ مشایخی، عادل(1395)، تبارشناسی خاکستری است: تاملاتی دربارۀ روش فوکو، تهران، ناهید.
ـ میرصادقی، جمال(1394) داستان­های پلیسی، تهران، سخن.
ـ میرعابدینی، حسن(1392)، تاریخ ادبیات داستانی ایران، تهران، سخن.
ـ نحوی فرد، محمد مهدی (1390)، معمایی برای یک جنایت: تکنیک داستان پردازی پلیسی از نوع معمایی، تهران، آموت.
ـ نواک، جورج (1384)، فلسفۀ تجربه گرا از لاک تا پوپر، ترجمه پرویز بابایی، تهران، آزاد مهر.
ـ نوذری، حسینعلی(1386)، نظریۀ انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران، آگه.
ـ هارتمن، گرترود (1382)، سازندگان دنیای کهن، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران، آگه.
ـ هاینامان، رابرت(1390)، «افلاطون: متافیزیک و شناخت شناسی» چاپ در جلد اول تاریخ فلسفۀ راتلج، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران، چشمه.
ـ هومر (1370)، ادیسه، ترجمۀ سعید نفیسی، تهران، علمی و فرهنگی.
ـ هیندس، باری(1380)، گفتارهای قدرت: از هابز تا فوکو، ترجمۀ مصطفی یونسی، تهران، شیرازه.
 
- Dubois, Jacues(1992), le roman policierou la modernite,Paris, Nathan.
- Horvath, Christina(2007), Le roman urbaincontemporain en France , presses Sorbonne nouvelle.
-Lits, m(1991), L'Enigmecriminelle, anthologie, Bruxelles, Didier- Hatier.
-Poslaniecet.c et C. Houyel(2001), Activites de lecteur a partir de la literature policiere, Hachette.
- Timbal-Duclaux, Louis(1998), J'ecrismon polar, Ecrireaujourd'hui.
- Todorov, Tzvetan(2001), The typology of detective fiction, Modern criticism and Theory, Edited by David Lodge and Nigel Wood, London and New York, Routledge