ملکوت نقطۀ عطف رئالیسم جادویی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

ملکوت بهرام صادقی (1315-1363) تاکنون فقط یک داستان بلند در حوزۀ داستان‌های اسطوره‌ای و جریان سیال ذهن به شمار می‌رفت. این نظر در جای خود درست و تأییدشده است؛ اما از منظر «رئالیسم جادویی» هیچ‌گاه به طور جدی به این اثر پرداخته نشده است. حال آن‌که رگه‌های قوی این جریان چنان در آن بازتاب یافته است که می‌توان آن را سرآغاز و نقطۀ عطف رئالیسم جادویی در ایران دانست. این مقاله ویژگی‌های مهم سبک رئالیسم جادویی ‌ـ عناصر خیالی، رﺅیایی، جادویی، اسطوره، دهشت و توجیه‌ناپذیری وقایع، روایت پیچیده، و توصیف‌های اکسپرسیونیستی و سوررئالیستی ‌ـ را در شخصیت‌ها، حوادث و اعمال شگفت‌انگیز، اشیا، و فضای ملکوت صادقی بررسی و آن را سرآغاز این سبک در ادبیات داستانی معاصر ایران معرفی می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Firmament: The Turning Point of Magic Realism in Iran

نویسنده [English]

  • Mohammad Chaharmahali
چکیده [English]

Bahram Sadeghi's Firmament (1315-1363) up to now has just been considered a long story in the realm of mythic stories and stream of consciousness. It's somehow true though it has never been seriously discussed from the perspective of "magic realism" while there are strong elements of magic realism such that it can be regarded the turning point in Iran's history of story-writing. This article examines the most important elements of magical realism: fantasy, dream, magic, myth, horror and events lymph nodes, complex narratives and descriptions, expressionist and surrealist descriptions in characters, dramatic events, actions and objects. The author knows it as the beginning of the magic realism in Iran's literary fiction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • myth
  • Jin
  • Doctor Haatam
  • Magical Realism
  • Firmament
  • Bahram Sadeghi
قرآن (1377). ترجمۀ ابوالقاسم امامی، ‌قم: اسوه.
انوشه، حسن (1376). فرهنگ‌نامۀ ادبی فارسی، دانش‌نامۀ ادب فارسی، ج 2، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
اوستا (1377). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه، ج 1 و 2، تهران: مروارید.
به‌آذین، م. ا. (1357). مهرۀ مار، تهران: آگاه.
بیات،‌ حسین (1386). داستان‌نویسی جریان سیال ذهن، تهران: علمی و فرهنگی.
پورنامداریان، تقی و مریم سیدان (1388). «بازتاب رئالیسم جادویی در داستان‌های غلامحسین ساعدی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، س 17، ش 64.
خالقی‌مطلق، جلال (1372). گل‌رنج‌های کهن، تهران: مرکز.
خوشحال دستجردی، طاهره و محمد چهارمحالی (1389). «بازتاب اسطورۀ کاوه در داستان کوتاه رجل سیاسی جمالزاده»، فصل‌نامۀ جستارهای ادبی (دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد)، ش 170.
زنر، آر. سی. (1374). زروان یا معمای زرتشتی‌گری، ترجمۀ تیمور قادری، تهران: فکر روز.
سید‌حسینی، رضا (1376). مکتب‌های ادبی، ج 1، تهران: نگاه.
سید‌حسینی، رضا و اسماعیل سعادت [و دیگران] (1378). «شب‌های سیرک» در فرهنگ آثار: معرفی آثار مکتوب ملل جهان از آغاز تا امروز، ج 4، تهران: سروش.
شاملو، احمد (1377). کتاب کوچه: حرف ب، دفتر اول، با همکاری آیدا سرکیسیان، تهران: مازیار.
شاملو، احمد (1380). کتاب کوچه: حرف ج، ج 11، با همکاری آیدا سرکیسیان، تهران: مازیار.
صادقی، بهرام (1357). ملکوت، تهران: کتاب زمان.
صرّامی، قدمعلی (1368). ‌از رنگ گل تا رنج خار، شکل‌شناسی داستان‌های شاهنامه، تهران: علمی و فرهنگی.
صنعوی، قاسم (1370). داستان‌های کوتاه امریکایی لاتین، تهران: قطره.
ظهیری سمرقندی، محمد بن علی (1381). سندبادنامه، تصحیح محمد‌باقر کمال‌الدینی، تهران: میراث مکتوب (مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها).
عتیق نیشابوری، ابوبکر (1338). ترجمه و قصه‌های قرآن، به اهتمام یحیی مهدوی و مهدی بیانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
غنیمی هلال، محمد (1373). ادبیات تطبیقی، ترجمه و تحشیه و تعلیق سید‌مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
فرای، ‌نورتروپ (1377). تحلیل نقد، ترجمۀ صالح حسینی، تهران: نیلوفر.
فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه، به کوشش جلال خالقی‌مطلق، ج 1 و 2، تهران: مرکز دایرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی.
کات، یان (1377). تفسیری بر تراژدی‌های یونان باستان، تناول خدایان، ترجمۀ داوود دانشور و منصور ابراهیمی، تهران: سمت.
کوفون، کلود (1380). از فراسوی آئینه‌ها: داستان‌های کوتاه امریکای لاتین، رئالیسم جادویی، ترجمۀ پرندوش توسلی، تهران: آبی.
گراس، گونتر (1376). نگاهی دیگر بر طبل حلبی، ترجمۀ مینا نوایی، تهران: چامه.
گریمال، پی‌یر (1369). اسطوره‌های بابل و ایران باستان، ترجمۀ ایرج علی‌آبادی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
گوته، یوهان ولفگانگ فون (1363). فاوست، بخش 1 و 2، ترجمۀ اسد‌الله مبشری، تهران: آگاه.
مارکز، گابریل گارسیا (1376). صد سال تنهایی، ترجمۀ کیومرث پارسای، تهران: آریابان.
مارکز، گابریل گارسیا (1385). بهترین داستان‌های کوتاه، گزیده و ترجمه و مقدمۀ احمد گلشیری، تهران: نگاه.
محمودی، حسن (1377). خون آبی بر زمین نمناک: در نقد و معرفی بهرام صادقی، تهران: آسا.
محمودی، محمد‌علی (1389). ‌پردۀ پندار: جریان سیال ذهن و داستان‌نویسی ایران، مشهد: مرندیز.
مسجدی، حسین (1389). «رئالیسم در آثار غلامحسین ساعدی»، پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی (دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دورۀ جدید، ش 6، پیاپی 8.
مولوی، ‌جلال‌الدین محمد (1376). مثنوی معنوی (بر اساس نسخۀ قونیه)، به تصحیح و پیش‌گفتار عبد‌الکریم سروش، ج 1، تهران: علمی و فرهنگی.
میرصادقی، جمال (1356). ادبیات داستانی: قصه، داستان کوتاه، رمان، تهران: ماهور.
میرعابدینی، حسن (1369). صد سال داستان‌نویسی در ایران، ج 1، تهران: تندر.
نیکوبخت، ناصر و مریم رامین‌نیا (1384). «بررسی رئالیسم جادویی و تحلیل رمان اهل غرق»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های ادبی، ش 8.
همیلتون، ادیت (1376). سیری در اساطیر یونان و رم، ترجمۀ عبد‌الحسین شریفیان، تهران: اساطیر.
یاحقی،‌ محمد‌جعفر (1369).‌ فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: سروش.
 
Abrams, M. H. (1989). A Glossary of Literary Terms, New York: Holt, Rinehart and Winston inc.
Seyffert, Oskar (1962). Dictionary of classical Antiquities: My theology, Religion, Literature, Art, Revised and edited by Henry Nettle ship and J .E sandgs, the world publish company.
Fa.Wikipedia.org/wiki.
www.dibache.com.
www.Hormozgani.net.