خوانش نشانه‌شناختی زمستان اخوان و پیامی در راه سپهری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم

.

چکیده

مایکل ریفاتر، دو شیوۀ خوانش اکتشافی و پس‌نگر را در نشانه‌شناسی شعر مطرح کرده است. در خوانش اول به بررسی مفهوم و معنا و در خوانش دوم به دلالت‌های زبانی توجه می‌‌شود. در خوانش دوم، پس از بررسی عناصر غیردستوری، ارتباط پنهانی و درونی عناصر متن درقالب انباشت و منظومه‌های توصیفی تبیین می‌شود، سپس خواننده به دریافت هیپوگرام‌ها روی می‌آورد، و درنهایت این مباحث به دریافت و کشف ماتریس ساختاری شعر می‌انجامد.
در این مقاله، پس از بررسی عناصر غیردستوری، انباشت‌ها و منظومه‌های توصیفی در دو شعر زمستان اخوان و پیامی در راه سپهری، ماتریس ساختاری زیر به‌دست آمده است:
شعر زمستان: ترس و ناامیدی مردم، امیدواری شاعر به‌کمک دیگران، خفقان، ناامیدی شاعر؛
شعر و پیامی در راه: آشتی‌دادن و دوستی و محبت آوردن و رفع کاستی توسط شاعر، زشتی و کاستی در جامعه، برقرارشدن کمال و زیبایی در جامعه.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Semiotic Reading of Akhavan's Winter and Sepehri's A Message on the Way

نویسنده [English]

  • Alireza Nabilou
Associate Professor of Persian Language and Literature, University of Qom
چکیده [English]

Michael Riffaterre identifies two methods of reading in the semiotics of poetry,
namely heuristic reading and retroactive reading. The first stage involves a search for
meaning and the second stage concerns implications of language. In this reading, after
an analysis of the ungrammatical elements, covert and internal relationship of the
elements of the text is explained in the form of accumulation and descriptive system.
Then the reader starts receiving hypograms and this ultimately leads to the discovery
of structural matrix of the poem. After analyzing ungrammatical elements,
accumulations, and descriptive systems in the poems ‘Winter’ by Akhavan and A
Message on the Way by Sepehri, the following structural matrix can be obtained:
Winter: The fear and despair of people, the hope of the poet in the help of others,
repression, and the despair of the poet. A Message on the Way: Peace and friendship,
overcoming shortcomings by the poet, evils and shortcomings in the society, and
establishment of perfection and beauty in the society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • Matrix
  • Hypogram
  • Accumulation

مراجع

کتابنامه
آلن، گراهام (1380). بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
احمدی، بابک (1382). ساختار و تأویل متن، چاپ ششم، تهران: نشر مرکز.
اخوان ثالث، مهدی (1383). زمستان، چاپ بیستم، تهران: مروارید.
اسکولز، رابرت (1383). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
انوشیروانی، علیرضا (1384). «تأویل نشانه‌شناختی ساختارگرای شعر زمستان اخوان»، پژوهش زبان‌‌های خارجی، ش 23، ص 5 - 20.
ایگلتون، تری (1383). پیش‌درآمدی بر نظریة ادبی، ترجمة عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
برکت، بهزاد و دیگران (1389). «نشانه‌شناسی شعر: کاربست نظریۀ مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد»، فصل‌نامۀ پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ 1، ش 4، ص 109 - 130.
پاینده، حسین (1387). «نقد شعر آی آدم‌ها سرودۀ نیمایوشیج از منظر نشانه‌شناسی»، نامۀ فرهنگستان 40، دورۀ 10، ش 4، ص 95 - 113.
پاینده، حسین (1388). «نقد شعر زمستان از منظر نظریۀ روانکاوی لاکان»، فصل‌نامۀ زبان و ادب پارسی، ش 42، ص 28 - 46.
حقوقی، محمد (1377). شعر نو از آغاز تا امروز، 2 ج، چاپ دوم، تهران: ثالث.
خسروی، حسین (1389). «نقد فرمالیستی شعرِ زمستان»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، ش 1، ص 75 - 113.
خسروی‌شکیب، محمد و جوادی‌نیا، مجتبی (1391). «دیالکتیک شکل و محتوا در شعر زمستان اخوان ثالث»، بوستان ادب، سال چهارم، ش 2، ص 77 - 98.
سپهری، سهراب (1388). هشت کتاب، چاپ هشتم، تهران: طهوری.
سلدن، رامان (1384). راهنمای نظریة ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
سیدی، حسین و بهنا، مینا (2009). «رمانتیسم در آثار جبران خلیل جبران و سهراب سپهری»، الدراسات‌الادبیه، ش 67، ص 191 - 220.
گیرو، پی‌یر (1383). نشانه‌شناسی، ترجمة محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.
معصومی همدانی، حسین (1371). پیامی در راه، چاپ چهارم، تهران: طهوری.
 
Riffaterre, Michael (1978). Semiotics of Poetry, 1st.ed., Bloomington: Indiana University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار