بررسی نمادهای رؤیاهای سه داستان کوتاه سیمین دانشور بر اساس آرای کلاریسا پینکولا استس (مرز و نقاب، از پرنده‌های مهاجر بپرس، ساواکی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ، رشته زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران

10.30465/copl.2023.45231.3984

چکیده

این جستار با رویکرد روانشناسی یونگی و از منظر نظریات کلاریسا پینکولا استس به بررسی رؤیاهای سه داستان کوتاه سیمین دانشور پرداخته است. خواب و همواره مایة شگفتی انسان بوده و بشر از دورترین ایام با بهت و حیرت به تصاویر پُر رمز‌و‌راز رؤیاها نگریسته و در پی درک معنای آنها برآمده است. رؤیاها علاوه بر اینکه الهام‌بخش بسیاری از اختراعات علمی بوده‌اند، بازتاب خود را در آفریده‌های هنری نیز یافته‌اند. ادبیات به‌مثابه آیینة تمام‌نمای زندگی بشر با تمامِ طیفِ سایه‌روشن‌های آن نیز بیشترین بهره را از تصاویر رؤیاها برده و از خواب و رؤیا به عنوان یکی از مهم‌ترین شگردهای پیشبرد داستان‌ و نمایش ذهنیات شخصیت‌ها سود جسته است. در ادبیات معاصر فارسی، سیمین دانشور از نویسندگانی است که به وفور از این شیوه استفاده کرده و انواع رؤیاها را در داستان‌هایش گنجانده است. از سوی دیگر، روانشناسی نوین و خصوصاً مکتب روانشناسی یونگی با تأکید فراوانش بر اهمیت رؤیاها ، پیوند محکمی با حوزة نقد آثار ادبی و خواب و رؤیاهای آنها یافته است. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر آرای کلاریسا پینکولا استس، روانکاو پسایونگی، کوشیده است رمز رؤیاهای سه داستان کوتاه دانشور-«مرز و نقاب»، «از پرنده‌های مهاجر بپرس»، و «ساواکی»- را بگشاید و اهمیت آنها در خط کلی داستان و تحول شخصیت‌‌ها را نشان دهد. در پایان روشن می‌شود که این رؤیاها بخش ناگسستنی داستان هستند و سرنخ‌های مهمی درمورد چگونگیِ سیر حوادث داستان به دست می‌دهند.

کلیدواژه‌ها: روانشناسی پسایونگی؛ کلاریسا پینکولا استس؛ خواب و رؤیا؛ سیمین دانشور؛ داستان کوتاه

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An analysis of dream symbols in three short stories of Simin Danehvar based on Clarissa Pinkola Estes views (Border and Mask; Ask the Migratory Birds: Savaki)

نویسندگان [English]

  • Simin Movahed 1
  • Farhad Doroudgarian 2
  • Behnaz alipour gaskari 3
  • ayoob Moradi 2
1 Candidate of Doctorate of Persian language and literature of Markaze Tahsilat Takmili Payam Noor
2 Persian language and literature faculty of Markaze Tahsilat Takmili Payam Noor
3 Persian language and literature faculty of Markaze Tahsilat Takmili Payam Noor
چکیده [English]

In this essay, dreams of three short stories by Simin Daneshvar have been discussed with the approach of Jungian psychology and views of Clarissa Pinkola Estes, the post-Jungian psychoanalyst. Dreams have always been a source of wonder for human beings. Since the most ancient times, man has looked at the strange and mysterious images of dreams with awe and astonishment, and has pondered about their meanings. In addition to inspiring many scientific inventions, dreams have found their reflections in artistic creations. Literature, as a major mirror of human life has benefited the most from the images of dreams and has used them as one of the most important ways to advance the story line and show the mentalities of the characters. In contemporary Persian literature, Simin Daneshvar is one of the writers who used this method abundantly and included all kinds of dreams in her stories. This article has examined the dreams of three Daneshvar short stories: “Border and Mask”, “Ask the Migratory Birds”, and “Savaki”-and has tried to unlock the meaning of their symbols and show their importance in the overall story line on the basis of Estes views. In the end, it becomes clear that all these dreams are integral parts of the above stories and give important clues about how and why the events unfold, so that none of these storis can be imagined without their dreams.



Keywords:

Post-Jungian psychology; Clarissa Pinkola Estes; dreams; Simin Daneshvar; short story

کلیدواژه‌ها [English]

  • Post-Jungian psychology
  • Clarissa Pinkola Estes
  • dreams
  • Simin Daneshvar
  • short story
-استس، کلاریسا پینکولا (۱۴۰۱). زنانی که با گرگها می‌دوند، ترجمه سیمین موحد، چاپ بیستم. تهران: نشر پیکان.
-اسمعلی‌پور، مریم و محمدی، علی (۱۳۹۱). بررسی تطبیقی کهن‌الگوی نقاب در آراء یونگ و رد پای آن در غزل‌های مولانا (غزلیات شمس). فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی. دورة ۸، شماره ۲۶، بهار ۱۳۹۱. ۱-۳۲.
-جانسون، رابرت الکس (۱۳۹۴). تحلیل کاربردی خواب و رؤیا، ترجمه نیلوفر نواری، چاپ دوم، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ زندگی.
-دهباشی، علی (۱۳۸۳). جشن‌نامة سیمین دانشور: بر ساحل جزیرة سرگردانی، چاپ اول، تهران: نشر سخن.
-دانشور، سیمین (۱۳۷۶). از پرنده‌های مهاجر بپرس، چاپ اول، تهران: نشر نو.
-دانشور، سیمین (۱۳۸۶). انتخاب، چاپ اول، تهران: نشر قطره.
-زارعی، روح‌الله (۱۳۹۹). نقد کهن‌الگویی پس از یونگ. دوفصلنامه علوم ادبی، سال ۱۰، شماره ۱۷، بهار و تابستان. ص ۹۵-۱۱۸.
-سنفورد، جان ا. (۱۴۰۰الف). رؤیاها زبانِ از یاد رفتة‌ خدا، ترجمه سیمین موحد، چاپ اول، تهران: نشر مریَمان.
-سنفورد، جان ا. (۱۴۰۰ب). یار پنهان، ترجمه فیروزه نیوندی، چاپ اول، تهران: نشر افکار جدید.
-فوردهام، فریدا (۱۳۹۳). مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ، ترجمه مسعود میربهاء، چاپ دوم، تهران: نشر جامی.
-یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۰). روانشناسی و کیمیاگری، ترجمه پروین فرامرزی، چاپ دوم، مشهد: به‌نشر
-یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۵). خاطرات، رؤیاها، اندیشه‌ها، ترجمه پروین فرامرزی، چاپ پنجم، مشهد: به‌نشر.
-یونگ، کارل گوستاو (۱۴۰۰). انسان و سمبل‌هایش، ترجمه محمود سلطانیه، چاپ سیزدهم، تهران: نشر جامی.
-یونگ، کارل گوستاو (۱۴۰۱). تحلیل رؤیا: درس‌گفتارهایی در تعبیر و تفسیر رؤیا، ترجمه رضا رضایی و آزاده شکوهی، چاپ اول، تهران: نشر افکار جدید.