بررسی کاربست نشانه‌ی سجاوندی سه نقطه (تعلیق) در شعر معاصر

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

10.30465/copl.2023.43760.3899

چکیده

در ادبیات معاصر بویژه شعر نو، حوزه‌ی دلالت‌ها و انتقال معنا از دایره‌ی واژگان به نظام‌های گسترده‌ای چون آواها، نوع نوشتار جمله و پاره‌ها، نشانه‌های تصویری و ... گسترده شده است که در میان آنها، کاربردهای مجازی از نشانه‌های سجاوندی یکی از گزینه‌های مطرح در این زمینه است. در این میان، نشانه‌ی تعلیق بواسطه‌ی پتانسیل بالا و شمول معنایی، در میان شاعران معاصر از اقبال بیشتری برخوردار بوده و هست. لذا این پژوهش سعی دارد با نگاهی تحلیلی، معانی محتمل و مشترک شاعران در حوزه‌ی کاربردی سه نقطه را استخراج کرده و در دسته‌بندی آماری، به یک تحلیل جامع از آن دست یابد و با بررسی مجموعه‌ی آثار شاملو، ابتهاج، مصدق، براهنی، رویایی و گروس عبدالملکیان، هشت معنای مشترک و ویژه‌ را در شعر معاصر تعریف نماید؛ در نتایج این پژوهش، هر کدام از آنان در بخشی از آثار شاعران برجسته‌تر بوده و قابلیت ترکیب و تلفیق با یکدیگر را نیز دارا هستند. از سوی دیگر، هر شاعر در گرایش به یک یا چند کاربرد نشانه-ی تعلیق، به تشخص سبکی رسیده که در قالب داده‌های آماری و تفسیر آن ارائه شده است. همچنین نوع و سیر کاربرد این نشانه، ارتباط مستقیم با گذار از مرحله‌ی مدرنیسم به پسامدرن در شعر معاصر دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the use of Ellipsis Dots in contemporary poetry

نویسنده [English]

  • majid houshangi
Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In contemporary literature, especially new poetry, the field of connotations and the transfer of meaning has expanded from vocabulary to extensive systems such as sounds, the type of writing of sentences and fragments, visual signs, etc. Among them, virtual applications of Punctuation are one of the proposed options in this field. In the meantime, the Ellipsis Dots has been and still is more popular among contemporary poets due to its high potential and semantic inclusion. Therefore, this research tries to extract possible and common meanings of poets in the practical field of three points with an analytical view and achieve a comprehensive analysis of it in the statistical category and by examining the collection of works of Shamlou, Ebtahaj, Mossadegh, Baraheni, Royaei and Gros Abdul Malikian, define eight common and special meanings in contemporary poetry; In the results of this research, each of them is more prominent in some of the works of poets and they have the ability to combine and combine with each other. On the other hand, each poet in his tendency to use one or more Ellipsis Dots, has reached the characteristic of his style, which is presented in the form of statistical data and its interpretation. Also, the type and course of use of this sign is directly related to the transition from modernism to postmodernism in contemporary poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Punctuation
  • Ellipsis Dots
  • contemporary poetry
  • Secondary meanings
ابتهاج، هوشنگ (1385). تاسیان، تهران: کارنامه.
........................ (1371). سیاه­­مشق 4، تهران: کارگاه نقش.
........................ (1374). آینه در آینه، تهران: چشمه.
........................ (1378). راهی و آهی، تهران: سخن.
........................ (1385) بانگ نی، تهران: کارنامه.
احمدی گیوی، حسن (1386) ادب و نگارش، تهران: قطره.
انوری، حسن (1381) فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
ایران زاده، نعمت الله و مریم شریف نسب (1387) کاربرد تصویری- بلاغی سجاوندی در شعر معاصر ایران، مجله ادب پژوهی، شماره پنجم، تابستان و زمستان، صص 31-59.
امشه­ای، ابوالقاسم (1349) نشانه­گذاری در زبان فرانسه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
براهنی، رضا (1388). خطاب به پروانه­ها. چ2. تهران: مرکز.
................... (1367). بیا کنار پنجره. تهران: مرغ­آمین.
..................  (1341). آهوان باغ. تهران: سپهر.
به­جو، زهره (1382) شیوه­نامه­ی ویرایشی- انتشاراتی، تهران: روان، ویرایش، ارسباران.
پاینده، حسین (1382) گفتمان نقد، نقد: نشر روزگار.
پورنامداریان، تقی (1381) خانه­ام ابری است، تهران: سروش.
حسن­لی، کاووس (1383) گونه­های نوآوری در شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.
ذوالفقاری، حسن (1394) آموزش ویراستاری و درست نویسی، تهران: نشر علم.
رؤیایی، یدالله (1387). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
سمیعی گیلانی، احمد (1387) نگارش و ویرایش، تهران: سمت.
سیدان، مریم (1396) آشنایی با آیین نگارش علمی و اداری، تهران: موسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.
شاملو، احمد(1382). آثار احمد شاملو. چ 4. تهران: نگاه.
شاهری لنگرودی، جلیل (1382) مجموعه­ی کامل اصول و قواعد ویرایش، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جنوب.
شمیسا، سیروس (1378) نقد ادبی، تهران: فردوس.
عبدالملکیان، گروس (1400). حفره­ها. چ 20. تهران: چشمه.
...............................  (1398). سه­گانه­ی خاورمیانه. چ 8. تهران: چشمه.
............................... (1395 الف). پذیرفتن. چ 10. تهران: چشمه.
............................... (1395 ب). رنگ­های رفته­ی دنیا و گزیده­ای از پرنده­ی پنهان. تهران: چشمه.
............................... (1395 ج). هیچ­چیز مثل مرگ تازه نیست. چ 9. تهران: چشمه.
............................... (1389). سطرها در تاریکی جا عوض می­کنند. چ 5. تهران: مروارید.
غلامحسین­زاده، غلامحسین (1383) راهنمای ویرایش، تهران: سمت.
فرشیدورد، خسرو (1387) مساله درست و غلط نگارش و پژوهش، تهران: سخن.
ماحوزی، مهدی (1372) برگزیده نظم و نثر فارسی، تهران: دیبا.
مدرس صادقی، جعفر (1390) اندر آداب نوشتار، تهران: مرکز.
مصدق، حمید(1386). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
میرهاشمی، طاهره (1396) بررسی نقش سجاوندی در شعرهای نیمایی مهدی اخوان ثالث، مجله­ی شعر پژوهی( بوستان ادب) دانشگاه شیراز، سال نهم، شماره­ی سوم پاییز، صص 139-162.
نیکوبخت، ناصر و علی قاسم زاده (1391) دانش نشانه­گذاری در خط فارسی، تهران: چشمه.
یاحقی، محمد جعفر و محمد مهدی ناصح (1368) راهنمای نگارش و ویرایش، مشهد: آستان قدس رضوی.
یعقوبی جنبه سرایی، پارسا و معصومه منتشلو (1391) سهمعلائمویرایشیدرداستان­پردازیپسامدرنفارسی، ادب پژوهی، شماره­ی 22، صص 155-171.