نقش نقض اصول همکاری گرایس در ساخت کاریکلماتور

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان شناسی دانشگاه گیلان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان شناسی، دانشگاه گیلان

چکیده

کاریکلماتور گونه­ای از طنز است که با استفاده از حداقل کلمات، معنا را منتقل می­کند و  با استفاده از واژگان ساده و روزمره در اوج سادگی راه خود را به پیش می­برد. برای شکل­گیری این نوع خاص از طنز، نویسنده باید یک یا چند اصل همکاری تضمن مکالمه را همزمان نادیده بگذارد. براساس تعاریف، این­ نوع خاص از نادیده انگاشتن اصول در کاریکلماتور، "نقض اصول" است زیرا این نوع با ویژگی­های کاربردی کاریکلماتور، نسبت به گونه­های دیگر (تخطی، تخلف، انصراف، تعلیق) نزدیکی بیشتری دارد. هدف از انجام این­تحقیق، بررسی این نکته است که نویسندگان و خالقان کاریکلماتورها چگونه از نقض اصول همکاری گرایس (1975) برای ایجاد زیبایی­آفرینی ادبی و کلامی استفاده می­کنند. برای انجام این  کار، صد کاریکلماتور از چند نویسنده به­صورت تصادفی انتخاب شد و مورد بررسی و تحلیل قرارگرفت. نتایج این پژوهش نشان می­دهد از­­ میان اصول نقض شده، اصل شیوۀ­ بیان بیش از نیمی از فراوانی نقض­ها را به خود اختصاص­داد. تحلیل نتایج همچنین نمایانگر آن ­است که اصل ارتباط در­کنار سایر اصول، به­طور خاص اصل شیوۀ بیان، فراوانی قابل­توجهی دارد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
1
2 .
چکیده [English]

.

انوشه، حسن (1381). دانشنامه ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
 
تجبُّر، نیما (1390). نظریۀ طنز بر بنیاد متون برجستۀ طنز فارسی، تهران: مهرویستا.
 
ترکمانی باراندوزی، وجیهه و مهری زکریایی چایجان (1389). «بررسی جلوه­های کاریکلماتور در غزلّیات شهریار»، 
بهارستان سخن، س 6، ش 16.
 
ترکمانی باراندوزی، وجیهه و ترانه جهاندار (1391). «بررسی انواع آشنایی زدایی در کاریکلماتور یا
تکیه بر آثار پرویز شاپور»، پژوهشهای نقد ادبی و سبک شناسی، س 3، ش 9، پاییز.  
 
خیرآبادی، رضا (1392). «نقش تخطی از اصول گرایس در ایجاد نسل جدید لطیفه­های ایرانی»، جستارهای زبانی، س 4، ش 3 (پیاپی 15).  
 
درویشعلی­پورآستانه، لیلا و علی صفایی سنگری (1393). «آمیختگی شطح با کاریکلماتور
در نثر احمد عزیزی»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، س 15، ش  28.
 
زرقانی، سید مهدی و الهام اخلاقی (1391)، «تحلیل ژانر شطح براساس نظریه کنش گفتار»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، 3س 3، ش 6.  
 
شاپور، پرویز (1371). گزینۀ کاریکلماتورهای پرویزشاپور، تهران: انتشارات مروارید.
 
شریفی، غلامحسین و لیلا کردبچه (1393)، «ایجاز و صنایع ادبی، زیربنای کاریکلماتور»، ادبیات پارسی معاصر، س 4، ش 3.
 
شمیسا، سیروس (1374). انواع ادبی، تهران: انتشارات فردوس.
 
صلاحی، عمران (1384)، «شاملو و شاپور و کاریکلماتور»،  گوهران، س 3، ش 9 .
 
طالبیان، یحیی و فاطمه تسلیم جهرمی (1388). «ویژگیهای زبان طنز و مطایبه در
کاریکلماتورها (با تکیه بر کاریکلماتورهای پرویز شاپور)»، فنون ادبی، س 1، ش 1.  
 
طالبیان، یحیی و فاطمه تسلیم جهرمی (1389). «بررسی رابطه امثال و حکم با
کاریکلماتورها»، ادب و زبان، س 4، ش 27.
 
کنگیا، حمیدرضا (1394). «کاریکلماتور »، کاریکاماتورهای حمیدرضا کنگیا، ص1، www.kangia.blogfa
 
 گل هاشم، سهراب (1394). «کاریکلماتور »، کاریکلماتور و سهراب گل هاشم، ص 1، http://parazit.blogfa.com
 
مبشّری، کیومرث (1371). پرواز بر باد، تهران: انتشارات کلینی.
 
نامعلوم، سحر (1394). «کاریکلماتور »، هنری اجتماعی، ص 4، http://sanoshiraz.blogfa.com/post-187.aspx
 
Grice, Herbert Paul (1975). Logic and conversation, in Syntax and Semantics: Speech Arts, P. Cole, and J.L. Morgan 
          (eds.), New York: Academic Press
 
Mey, Jacob L (2001). Pragmatics: An Introduction, New York: 
         Blackwell publishing.
 
Paltridge, Brian (2006). Discourse Analysis, London: Continuum.
 
Rskin, Victor (1985). Semantic Mechanisms of Humor, Dordrecht: Reidel.
 
Thomas,  Jenny (1995) Meaning in Interaction: An Introduction to Pragmatics, London: Longman.