ادبیات پایداری در ایران بازشناسی مؤلّفه‌ها، فرصت‌ها و چالش‌ها

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

چکیده

با آنکه ریشه‌های ادبیات پایداری در ایران به ‌پیش از اسلام بازمی‌گردد، آثار تولید شده در این زمینه در دوران معاصر؛ از نظر کثرت، کیفیّت و اقبال مخاطبان، قابل مقایسه با ادوار پیشین نیست. از این‌ رو ضرورت دارد ادبیات پایداری به عنوان بخش مهمّی از ادبیات امروز ایران بررسی شده، مؤلّفه‌ها، فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی آن بازشناسی شود. لذا این پژوهش ضمن واکاوی مؤلّفه‌ها و ارائة تعریفی جامع و مانع از ادبیات پایداری و طبقه‌بندی انواع مختلف و متفاوت آن، می‌کوشد مهم‌ترین فرصت‌ها و چالش‌های این شاخه از ادبیات در ایران را، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بازشناسی، بررسی و تحلیل قرار دهد. بر اساس یافته‌های این تحقیق، مؤلّفة اصلی ادبیات پایداری- به منزلة یک مقولة ماهیّتاً مضمونی- توجّه به عنصر «ستیز با» یا «تاب آوری در برابرِ» هر نوع اعمال قدرت نامشروع؛ لوازم و عوارض آن است. مهم‌ترین چالش‌های ادبیات پایداری نیز، تشتّت در تعریف، فقدان نظریّه پردازی، شعاری، سفارشی و دولتی شدن و مهم‌ترین فرصت‌های آن، هم‌سویی بدنة اصلی ادبیات پایداری با گفتمان انقلاب و سیاست‌های کلان نظام، حمایت‌های مادی و معنوی نهادهای حاکمیتی، برخورداری از پشتوانه‌های فرهنگی چندین هزارساله؛ اعمّ از اساطیر، تاریخ پر از جنگ و استبداد و همچنین مذهب انقلابی تشیّع‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسنده [English]

  • . .
چکیده [English]

.

آئینه­وند، صادق (1370). «ادبیات مقاومت»، کیهان فرهنگی، سال 8، شمارة 7.
آدمیّت، فریدون (1335). اندیشه‌های میرزا آقا خان کرمانی، تهران: پیام.
ارنبورگ، الیا (1364). «تفاوت‌هاوشباهت‌های میان خلبنیکوف وجویس»، ترجمة مصطفی رحیمی، وظیفةادبیات،  تهران: زمان.
استانفورد، آن. فلول (1374). «جنگ و فریاد مقاومت درشعرهای گوندولین بروکس»، ترجمة علی‌اصغرسلطانی، مجلة شعر، سال 3، شمارة 18.
ایزد پناه،‌ عباس (1367). در قلمرو فلسفه و ادبیات دینی، تهران: عروج.
باختری، واصف (1373). « دیروز، امروز و فردای شعر افغانستان»، مجلة شعر، سال 2، شمارة 14.
برادسکی، جوزف (1373). « شعرشکلی ازمقاومت در برابر واقعیت»، ترجمة شهلا شاهسوندی، مجلة شعر، سال 2، شمارة 16.
بصیری، محمدصادق (1387). «طرح و توضیح چند سؤال دربارۀ مبانی ادبیات پایداری»، نامۀ پایداری(مجموعه مقالات اولین کنگره ادبیات پایداری دانشگاه کرمان)، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس.
بهار، محمدتقی (1355). دیوان اشعار، تهران: امیرکبیر.
توکلی­پارسان، سعید (1378). سروده­های اعتراض، تهران: سخن.
جمالپور، علی (1376). چهارمقاله، تهران: برگ.
چهرقانی­برچلویی، ر (1380). «آفت­شناسی صوفی­گری»، کیهان فرهنگی، سال19، شمارة 185و186.
چهرقانی‌برچلویی، ر (1391). از حنجره‌های شرقی، سیری در شعر پایداری افغانستان، تهران: هزاره‌ققنوس.
چهرقانی برچلویی، ر (1383). «تأمّلی در نسبت پایداری و ادبیات»، مجلّه شعر، سال 12، شمارة 35.
چهرقانی برچلویی، ر (1381). نقد و بررسی ادبیات پایداری در شعر پارسی گویان افغان، پایان‌نامه کارشناسی رشتة زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس.
چهرقانی، ر (1377). «خوان آسمان، نگاهی به مقالة قربانی ایران باستان»، کیهان فرهنگی، سال 15، شمارة 147.
چهرقانی، ر (1383). «شاهنامة فردوسی نخستین منظومة پایداری»، مجله شعر، سال 12، شمارة 39.
خضری، علی و دیگران (1394). «بازتاب غربت و جلوه‌های آن در شعر عدنان صائغ(مطالعة موردی دو دیوانِ «تأبط منفی» و «تکوینات»)»، مجله الجمعیه العلمیه الایرانیه للغه العربیه و آدابها، سال 12، شماره 36، پاییز.
ذبیح‌الله، بهروز (1391). قصة مرغ سمندر، سرگذشت ادبیات تاجیک در دوران شوروی، مشهد: مرندیز.
روله، یورگن (1391). ادبیات و انقلاب، نویسندگان آلمان، ترجمة علی اصغر حداد، تهران: نشرنی.
زرّین‌کوب، عبدالحسین (1357). ارسطو و فن شعر، تهران: امیرکبیر.
سارتر، ژان پل (2536/1356). دربارة کلمات، ادبیات و اندیشه، ترجمة مصطفی رحیمی، تهران: زمان.
سارتر، ژان پل (1360). اگزیستانسیالیسم واصالت بشر، ترجمة مصطفی رحیمی، تهران: مروارید.
سارتر، ژان پل (1388). ادبیات چیست، ترجمة ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی، تهران: نیلوفر.
سعیدی، مهدی (1395). ادبیات داستانی جنگ در ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
سنگری. محمدرضا (1383). «ادبیات پایداری»، مجله شعر، سال 12، شمارة 39.
سیدحسینی، رضا (1376). مکتب‌های ادبی، تهران: نگاه.
شکری، غالی (1366). ادب مقاومت، ترجمة محمدحسین روحانی، ‌تهران: نشرنو.
شمیسا، سیروس (1376). انواع ادبی، تهران: فردوس.
شیرشاهی، افسانه (1390). شعر مقاومت و دفاع مقدس، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
طبری، احسان (1368). شناخت و سنجش مارکسیسم، تهران: امیرکبیر.
عالی‌ عباس‌آباد، یوسف (1391). جریان‌شناسی شعر معاصر، تهران: سخن.
عناصری، جابر (1375). ترانه­های مقاومت، تهران: حوزه هنری.
قره‌باغی، علی‌اصغر (1381). « پست کلونیالیسم»، مجله گلستانه، سال 4، شماره 46.
گورکی، ماکسیم (1357). مادر، ترجمة علی اصغر سروش، تهران: امیرکبیر.
گیلانی، اشرف‌الدین (1375). کلیات سیداشرف‌الدین گیلانی، تهران: نگاه.
مظفری، ابوطالب (1373). «شاعری جستجوی حقیقت است»، مجله شعر، سال 2، شمارة 13.
ناصرخسرو (1378). دیوان اشعار، تصحیح مجتبی مینوی و شرح مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران.
نعمه، عبدالله (1980). الأدب فی ظلِّ التّشیُّع، کویت: دارالتّوحید الإسلامی.
نولدکه، تئودور. (1357). حماسة ملی ایران، ترجمة بزرگ علوی، تهران: سپهر.
هیلیس میلر، جی. (1382). «ادبیات و دین»، ترجمة منوچهر بدیعی، مجله کتاب ماه (ادبیات و فلسفه)، سال 7، شمارة67.
Carter, David. (2006). Literary Theory Pocket Essential series. Reading: Cox & Wyman.