صداهای سکوت بررسی تحلیلی تک‌صدایی، چندصدایی، و سکوت در متون ادبی با تکیه بر رویکردهای مهمِ ادبیِ مدرن و پسا‌مدرن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دکترای ارتباطات و رسانه از دانشگاه تحصیلات تکمیلی اروپا (European Graduate School)، سوئیس

چکیده

همان‌طور که «کلام» یا آن‌‌چه گفته می‌شود اهمیت دارد، توجه به «سکوت» یا «ناگفته‌های متن» نیز حائز اهمیت است؛ به‌ویژه با توجه به این نکته که ممکن است مقصود اصلی در همین «سکوت‌ها» نهفته باشد. بنابراین، در این مقاله موضوع «سکوت» در متون ادبی و به‌ویژه ادبیات داستانی و چگونگی ایجاد آن در متن بررسی شده است. از طرفی، اهمیت توجه به این «سکوت‌ها» نیز تبیین و تشریح شده است؛ اما چون «سکوت» ابعاد و اشکال متنوع و گوناگونی به خود می‌گیرد، این موضوع از ابعاد متفاوت و با توجه به دیدگاه‌های نظریه‌پردازان صاحب‌نام در حوزه‌های گوناگون تحلیل شده است. بنابراین، ابتدا با استفاده از نظریات پیر ماشری و لویی آلتوسر، ارتباط بین ناگفته‌های متن و ایدئولوژی بحث و بررسی شده است. سپس، ارتباط میان گفتار و نوشتار با غیاب و سکوت مطرح شده و ضمن آن به موضوع «ناخودآگاه» متن و استقلال آن اشاره شده است. در ادامه، به احتمال وجود متن یا متون دیگری غیر از متن اصلی پرداخته شده و پس از آن نابسندگی و نارسایی زبان برای بیان افکار و احساسات افراد و گروه‌های خاص تحلیل شده است. در انتها نیز موضوع «سکوت» در ادبیات اقلیت و پسااستعماری تشریح شده است.

کلیدواژه‌ها


احمدی، بابک (1369). باد هرجا بخواهد می‌وزد، تهران: فیلم.
احمدی، بابک (1387). حقیقت و زیبایی، تهران: مرکز.
استوری، جان (1389). مطالعات فرهنگی دربارۀ فرهنگ عامه، ترجمة حسین پاینده، تهران: آگه.
پاینده، حسین (1389). گفتمان نقد: مقالاتی در نقد ادبی، تهران: نیلوفر.
خاتمی، محمود (1391). مدخل فلسفۀ غربی معاصر، تهران: علم.
سبزیان م. سعید و میرجلال‌الدین کزازی (1388). فرهنگ نظریه و نقد ادبی، تهران: مروارید.
سلدن، رامان (1372). راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو.
شاهمیری، آزاده (1389). نظریه و نقد پسا‌استعماری، تهران: علم.
فرتر، لوک (1387). لویی آلتوسر، ترجمة امیر احمدی آریان، تهران: مرکز.
کلارک، تیموتی (1388). مارتین هایدگر، ترجمة پویا ایمانی، تهران: مرکز.
کلیگز، مری (1388). درسنامة نظریة ادبی، ترجمة جلال سخنور و دیگران، تهران: اختران.
مکاریک، ایرناریما (1388). دانش‌نامة نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
 
Bakhtin, Mikhail (1999). Problems of Dostoevsky’s Poetics, Trans. Caryl Emerson, Minneapolis: University of Minnesota Press.
Barthes, Roland (1977). ‘The Death of the Author’, Image, Music, Text, Trans. Stephen Heath, London: Fontana Press.
Bertens, Hans (2003). Literary Theory: The Basics, New York: Routledge.
Blanchot, Maurice (1982). The Space of Literature, Trans. Anne Smock, London: University of Nebraska Press.
Cixous, Helene (1997). ‘The Laugh of the Medusa’, Feminisms: An Anthology of Literary Theory and Criticism, Robyn R. Warhol and Diane Price Herndl (eds.), Hampshire: Macmillan Press.
Deleuze, Gilles and Felix Guattary (1986). Kafka: Toward a Minor Literature, Trans. Dana Polan, Minneapolis: University of Minnesota Press.
Gilbert, Helen (2001). Postcolonial Plays: An Anthology, New York: Routledge.
Iser, Wolfgang (1989). Prospecting: From Reader Response to Literary Anthropology, Baltimore and London: The Johns Hopkins University Press.
Macherey, Pierre (1978). A Theory of Literary Production, Trans. Geoffrey Wall, London: Routledge and Kegan Paul.
Mellard, James M. (2006). Beyond Lacan, New York: State University of New York Press.