پیوند میان حافظ ایرانی و آموزه‌های نقد جدید غربی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی‌سینا همدان

.

چکیده

اگر نگوییم دانستن نظریه‌های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده‌ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی‌توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه‌ها و نحله‌ها و مکتب‌ها خوانده می‌شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می‌رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه‌های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته‌ها از نو خوانده شود. در این خوانش، از منظر اصول مکتب کلاسیسیسم، فرمالیسم، ساختارگرایی و پساساختارگرایی و ادبیات سیاسی، به‌طور فراگیر از حافظ سخن رفته و نتیجه گرفته شده که متن حافظ، با دلایل موجه، متنی پیش‌رو، فراگیر، جامع‌الاطراف و زنده و پوینده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Link between Iranian Hafiz and Principles of Modern Western Criticism

نویسنده [English]

  • Ali Mohammadi
Associate Professor, Department of the Persian Language and Literature, Buali Sina University, Hamedan, Iran
چکیده [English]

If we do not consider knowledge of the literary theories obligatory for every student and researcher who works in the world of literature, we should at least consider lack of knowledge in this regard a manifest deficeit.
World literature today is studied based on theories, traditions, and schools of thought. This helps our literary and philosophical understanding of the text. In this article we have made an attempt to approach Hafiz with the help of some well-known principles and ideas of Western critics, and reread Hafiz based on those ideas and principles. In this reading, we will deal with Hafiz comprehensively from the perspective of the principles of Classicism, Formalism, Structuralism, Post-Structuralism, and political literature. Finally, we conclude that Hafiz poetry is a leading, comprehensive, encyclopaedic, lively and dynamic text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hafiz
  • Classicism
  • formalism
  • Structuralism
  • Post-structuralism
  • Political Literature

مراجع

منابع
آشوری، داریوش (1377). چنین گفت زرتشت، تهران: انتشارات آگه.
آشوری، داریوش (1379). عرفان و رندی در شعر حافظ، تهران: نشر مرکز.
احمدی، بابک (1375). ساختار و تأویل متن (2)، چ سوم، تهران: نشر مرکز.
اسلامی ندوشن، محمدعلی (1368). ماجرای پایان‌ناپذیر حافظ، تهران: انتشارات یزدان.
برتنس، هانس (1387). مبانی نظریۀ ادبی، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی، چ دوم، تهران: نشر ماهی.
پورنامداریان، تقی (1382). گم‌شدۀ لب دریا، تهران: انتشارات سخن.
پوینده، محمدجعفر (1378). تا دام آخر، تهران: نشر چشمه.
حسن‌لی، کاووس (1384). سادۀ بسیارنقش (مجموعه‌گفتار شاعران و نویسندگان)، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
حقیقی، شاهرخ (1379). گذار از مدرنیته، نیچه، فوکو، لیوتار و دریدا، تهران: انتشارات آگاه.
خرمشاهی، بهاءالدین (1373). حافظ‌نامه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
خویی، اسماعیل (1357). حافظ هومن، تهران: انتشارات شرکت سهامی کتاب‌های جیبی، با همکاری کتابخانۀ طهوری.
دانش‌فر همدانی، حسن (1381). سیری در اشعار حافظ، همدان: انتشارات میهن نو.
درودیان، ولی‌الله (1385). این کیمیای هستی، تبریز: انتشارات آیدین.
دستغیب، عبدالعلی (1384). مستی‌شناسی حافظ، شیراز: انتشارات نوید.
دشتی، سیدمحمد (1376). مجلۀ کیهان فرهنگی، ش 137، آبان و آذر.
ریچاردز، آی. ای. (1375). اصول نقد ادبی، ترجمۀ سعید حمیدیان، تهران: انتشارات اندیشه‌های عصر نو.
سعدی، شیخ مصلح‌الدین (1363). کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
سعیدپور، سعید (1384). از شکسپیر تا الیوت، تهران: نشر اختران.
سودی بسنوی، محمد (1367). شرح سودی بر حافظ، ارومیه: انتشارات انزلی.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1386). زمینۀ اجتماعی شعر فارسی، تهران: نشر اختران.
صفوی، کورش (1373). از زبان‌شناسی به ادبیات، ج اول: نظم، تهران: نشر چشمه.
صفوی، کورش (1383). از زبان‌شناسی به ادبیات، ج دوم: شعر، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
غنی، قاسم (1369). بحث در آثار و افکار و احوال حافظ، چ پنجم، تهران: انتشارات زوار.
فرای، نورتورپ (1379). کتاب مقدس و ادبیات، ترجمۀ صالح حسینی، تهران: انتشارات نیلوفر.
فردوسی، علی (1387). غزل‌های حافظ، گردآوری اعلا مرندی، تهران: نشر دیبا.
فرزاد، مسعود (بی‌تا). دل شیدای حافظ، تهران: انتشارات بنگاه مطبوعاتی پروین.
کزازی، میرجلال‌الدین (1375). دیر مغان، تهران: نشر قطره.
کسروی، احمد (1378). در پیرامون ادبیات، تهران: انتشارات فردوس.
کومون، فرانس (1383). ادیان شرقی در کافرکیشی رومی، ترجمۀ تیمور قادری، تهران: انتشارات امیرکبیر.
مرتضوی، منوچهر (1370). مکتب حافظ، تبریز: انتشارات ستوده.
مسکوب، شاهرخ (1371). در کوی دوست، تهران: انتشارات خوارزمی.
نیساری، سلیم (1373). دفتر دیگر‌سانی در غزل‌های حافظ، تهران: انتشارات سروش.
نیک‌نام، مهرداد (1381). کتاب‌شناسی حافظ، شیراز: انتشارات مرکز حافظ‌شناسی.
ولک و وارن (1373). نظریۀ ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هروی، حسین‌علی (1367). شرح غزل‌های حافظ، تهران: نشر نو.
 
Althusser, Louis (1971). Lenin and Philosophy and Other Essays, London: New Left Books.
Barthes, Roland (2000). “The Death of the Author”, in: David Lodge and Nigel Wood (eds.), Modern Critism and Theory: A Reader, 2nd ed., London: Harlow, New York: Person [1968].
Bertens, Hans (1997). Literary Theory: The Basics, Routledge [2001].
Derrida, Jacques (1972). Marge’s de la philosophies, Paris.
Derrida, Jacques (1987). “Devant la loi”, in: Alan Udoff (ed.), Kafka and the Contemporary Critical Performance: Centenary Readings, Bloomington: Indiana University Press.
Derrida, Jacques (1996). “From Difference”, in: Kiernan Ryan (ed.), New Historicism and cultural Materialism: A Reader, London: Arnold, New York: Oxford University Press [1982].
Eliot, T. S. (1972). “Iteration and the Individual Talent”, in: David Lodge (ed.), 20th Century Literary Critics, London and New York: Longman[1919].
Gramsci, Antonio (1998). “Hegemony (From the Formation of Intellectuals)”, in: Julie Riviin Michael Ryan (ed.), Literary Theory: An Anthology, Malden, MA and Oxford: Blakwen [1971].
Hawthorn, Jeremy (1998). A Concise Glossary of Contemporary Literary Terms, 3rd ed., London: New York, Oxford University Press.
Johnson, Barbara (1980). The Critical Difference, Balthnor: Johns Hopkins University Press [1974].
Machery, Pierre (1978). A Theory of Literary Production, London: Routledge [1966].
Miller, J. Hillis (1976). “Sterns Rock and Criticism as Cure, II”, Georgia Review 30.
Richards, I. A. (1972). “The Four Kinds of Meaning”, in: David Lodge (ed.), 20th Century Literary Critics, London and New York: Longman[1919].
Richards, I. A. (1997). Principles of Literary Criticism, London: Routledge, 1989.
Skklovsky, Victor (1998). “Art as Technique”, in: Julie Rifkin and Michael (eds.), Literary Theory: An Anthology, Malden, MA, and Oxford: Blackwell [1917].
Wallek, Rene and Warren, Austin (1968). Theory of Literature, London: Penguin Books.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار