وجه نمادین رنگ ها در جریان شعر سوسیالیستی افغانستان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران

2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

10.30465/copl.2023.43823.3905

چکیده

نمادها در تصویرآفرینی و انتقال مفاهیم شعری نقشی ویژه دارند. رنگ‌ها نیز در شعر گاه برای بیان احساسات و عواطفی همچون خشم، ترس، عشق و... وجهی نمادین می‌یابند. شاعران، در معناآفرینی گاه رنگ‌ها را در معنای واقعی و برای بیان زیبایی‌های حسی به‌کار می‌گیرند و گاه، نظر به وجه نمادین آنها، مفاهیم انتزاعی را ترسیم می‌کنند. در جریان شعر سوسیالیستی افغانستان نیز شاعران، با نگاهی عمیق به پدیده‌های هستی و آگاهی از مفاهیم متنوع و نمادین رنگ‌ها، در بیان آرمان‌ها و خواسته‌های خویش از رنگ‌های مختلف بهره برده‌اند. در پژوهش حاضر، تلاش شده تا به روش توصیفی ـ تحلیلی جایگاه نمادین رنگ در جریان شعر سوسیالیستی افغانستان واکاوی شود. نتایج نشان می‌دهد کاربرد نمادین رنگ‌ها در این جریان شعری برجسته است؛ چنانکه رنگ سرخ نماد بارز آزادی و اندیشه کمونیستی و سیاه نماد خفقان و استبداد حاکم بر جامعه است و شاعران این جریان راه برون‌رفت از نماد سیاه را در رنگ سرخ جسته‌اند. رنگ سفید نیز در این جریان شعری نماد بارز صلح و پیروزی است. رنگ‌های دیگر همچون سبز، آبی و زرد نیز که در زمرة رنگ‌های اصلی بیشترین بسامد را دارند در کنار سایر رنگ‌ها، از عناصر مهم نمادآفرینی در جریان شعر سوسیالیستی به‌شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The symbolic aspect of colors in the movement of the socialist poetry of Afghanistan

نویسندگان [English]

  • Shafiullah Salik 1
  • Mahsa Rone 1
  • Seyed Ali Qasemzade 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
2 Professor of the Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Imam Khomeini International University
چکیده [English]

The Symbols manifest role in creating images and conveying poetic concepts. Colors find a symbolic form in poetry to express emotions viz, anger, fear, and love. Poets use colors in the real sense to sensualize beauty. Sometimes, considering their symbolic aspects, they draw abstract concepts. The movement of socialist poetry in Afghanistan, poets, with a deep look at the phenomena of existence and awareness of the diverse and symbolic concepts of colors, have used different colors to express their ideals and desires. Present study, actualizes descriptive-analytical method to analyze the symbolic position of color in the said movement. The results show that the symbolic use of colors is prominent in this poetic movement. The color, red: is a clear symbol of freedom and communist thought; black is a symbol of suffocation and tyranny ruling the society. Poets of this realm have found a way out of the black symbol in red color. The white color is a clear symbol of peace and victory while other colors such as green, blue, and yellow, which have the highest frequency among the main colors along with other colors, are considered important elements of symbol creation in the movement of socialist poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary poetry of Afghanistan
  • Socialist movement
  • Color
  • Symbol
  • قرآن­کریم
  • آشوری، داریوش (1366). فرهنگ سیاسی. تهران: مروارید.
  • آیت‌اللهی، حبیب‌الله (1381). مبانی رنگ و کاربرد آن. تهران: سمت.
  • ـــــــــــــــــــ (1399). مبانی نظری هنرهای تجسمی. چاپ پانزدهم. تهران: سمت.
  • آیزمن، لیاتریس (1390). روانشناسی کاربردی رنگ‌ها (پنتون). ترجمه روح‌الله زمزمه، چاپ دوم، تهران: بیهق کتاب.
  • ارجمندی، عبدالمجید (1391). «بررسی تحولات زبان و شعر معاصر فارسی افغانستان». مجموعه مقالات همایش انجمن ترویج زبان و ادب فارسی. دورة هفتم، جلد نخست، صص 322-337.
  • اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1387). اسطوره؛ بیان نمادین. چاپ دوم. تهران: سروش.
  • اکبری، منوچهر و حسن فضایلی (1384). «تأثیرات سیاسی و اجتماعی دوره کمونیستی بر ادبیات معاصر فارسی دری افغانستان». پژوهش های ادبی. بهار، ش7، صص61-82.
  • ایتن، جوهانز (1367). کتاب رنگ. ترجمة حسین حلیمی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
  • بارق شفیعی، محمدحسن (1342). ستاک. کابل: مطبعة دولتی.
  • ـــــــــــــــــــــــ (1358). شهر حماسه. کابل: موسسه طبع و تورید کتب بیهقی.
  • بایار، ژان‌پیر (1376). رمزپردازی آتش. ترجمة جلال ستاری. تهران: مرکز.
  • باسانو، مری (1383). شفا با کمک موسیقی و رنگ. ترجمة آذر عمرانی گرگری. تهران: ارسباران.
  • پنجشیری، دستگیر (1363). پیک دوستی. کابل: اتحادیه نویسندگان جمهوری دموکراتیک خلق.
  • چدویک، چارلز (1375). سمبولیسم. ترجمه مهدی سحابی. تهران: مرکز.
  • حبیب، اسدالله (1362). خط سرخ. کابل: اتحادیه نویسندگان افغانستان.
  • حسن­لی، کاووس (1383). گونه­های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
  • حسن‌لی، کاووس و لیلا احمدیان (1387). «بازنمود رنگ‌های سرخ، زرد، سبز و بنفش در شاهنامه فردوسی». ادب و زبان (نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان)، شماره2، صص59-88.
  • خرمشاهی، بهاء الدین. (1371). حافظ نامه. چاپ چهارم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • خواجه­پور، میلاد و دیگران (1391). رنگ، روانشناسی زندگی. تهران: سبزان.
  • داد، سیما (1382). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
  • دی، جاناتان و لسلی تایلور (1387). روانشناسی رنگ (رنگ‌درمانی). ترجمة مهدی گنجی. تهران: ساوالان.
  • سرلو، خوان ادواردو (1388). فرهنگ نمادها، ترجمة مهرانگیز اوحدی. تهران: دستان.
  • سدی‌یو، رنه (1387). تاریخ سوسیالیسم‌ها. ترجمة عبدالرضا هوشنگ مهدوی. تهران: نشر نو.
  • شجاعی، حیدر (1396). نمادشناسی تطبیقی (5). تهران: شهر پدرام.
  • شفایی، امان‌الله (1393). جریان‌شناسی تاریخ افغانستان معاصر. کابل: امیری.
  • شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1375). صورخیال در شعر فارسی. چاپ ششم. تهران: آگاه.
  • شفق‌خواتی، محمد (1390). «نگاهی اجمالی به جریان‌های فکری و سیاسی افغانستان». پژوهش‌های منطقه­ای. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال سوم، شماره هفتم. صص53ـ100.
  • شمیسا، سیروس (1378). نقد ادبی. تهران: فردوس.
  • شوالیه، ژان و آلن گربران (1382). فرهنگ نمادها. ترجمة سودابه فضایلی. جلد سوم. تهران: جیحون.
  • طنین، ظاهر (1384). افغانستان در قرن بیستم. تهران: عرفان.
  • علی‌اکبرزاده، مهدی (1378). رنگ و تربیت. چاپ دوم. تهران: میشا.
  • فتوحی، محمود (1395). سبک­شناسی؛ نظریه­ها رویکردها و روش­ها. چاپ سوم، تهران: سخن.
  • قاسمی، ریحانه (1389). رنگ، فرمانروای فرهنگ. قم: دارالعلم.
  • قویم، عبدالقیوم (1387). مروری بر ادبیات معاصر دری؛ از 1259-1380ش. چاپ دوم، کابل: سعید.
  • کارکیا، فرزانه (1375). رنگ، نوآوری و بهره‌وری. تهران: دانشگاه تهران.
  • کشتمند، سلطان‌علی (2002). یاداشت‌های سیاسی و خاطرات تاریخی. ج1. بی­جا: نجیب‌کبیر.
  • کوپر، جی‌سی (1379). فرهنگ مصوّر نمادهای سنتی. ترجمة ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
  • لایق، سلیمان (1360). بادبان. کابل: آکادمی علوم افغانستان.
  • لوشر، ماکس (1399). روانشناسی رنگ‌ها. ترجمة ویدا ابی‌زاده. چاپ سی‌ودوم. تهران: لیوسا.
  • ویلز، پاولین (1375). رنگ‌درمانی. ترجمة مرجان فرجی. تهران: درسا.