سکوت و حذف روایی و پیوند آن با شیوۀ روایتگری، فرم و شگردهای روایی در رمان رود راوی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهیدچمران اهواز

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

روایت به مثابه یک گفتمان، از بخش‌های ناگفته و گفته‌شده تشکیل شده است. ناگفته‌ها‌ یا سکوت‌ها‌، به حذف‌ها، غیاب‌ها، گسست‌ها یا خلاءهای معنادار و دلالت‌مند در روایت اشاره دارد. در مباحث روایت‌شناسی ساختگرا، به سکوت روایی کمتر پرداخته شده است. با این حال برخی از مباحث روایت‌شناسی با مفهوم سکوت و حذف روایی پیوندی تنگاتنگ دارند. در این پژوهش، با روشی مبنایی‌تحلیلی و با بهره‌گیری از مباحث روایت‌شناسی، رمان پیچیدۀ رود راوی از منظر سکوت روایی تحلیل شده است. در تحلیل رمان، از برخی مباحث روایت‌شناسی‌ مانند شیوۀ روایتگری، میزان اعتماد‌پذیری‌ راوی، طیف حضور راوی در داستان، انواع فاصله، شیوه‌های اطلاع‌رسانی و نوسان در آن‌ها، انگیزۀ راوی، روایت باواسطه یا چندلایه، مبحث دیرش و نیز مفهوم فرم‌ بهره گرفته شده و پیوند آن‌ها در این رمان با سکوت و حذف روایی واکاوی شده است. راوی فریب‌کار این رمان، در جهت انگیزۀ روایی خود، شگردهای روایی مختلفی را به کار می‌گیرد یا ایجاد می‌کند تا حذف‌ها و سکوت‌های روایت را بپوشاند یا موجه جلوه دهد و وجوه اعتماد‌ناپذیری خود را پنهان کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • . . 1
  • . . 2
  • . . 3
1 .
2 .
3 .
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان، اصفهان: نشر فردا.
استراس، آنسلم و کوربین، جولیت (1387). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه‌ مبنایی؛ رویه‌ها و شیوه‌ها، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی  و مطالعات فرهنگی.
پاینده، حسین (1389). داستان‌های کوتاه در ایران؛ داستان‌های مدرن، تهران: نیلوفر.
پرینس، جرالد، (1391). روایت شناسی؛ شکل و کارکرد روایت، ترجمه محمد شهبا، تهران: مینوی خرد.
تولان، مایکل (1386). روایت شناسی؛ درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی. ترجمه سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سمت.
چایلدز،‌ پیتر(1383). مدرنیسم. ترجمۀ رضا رضایی، تهران: نشر ماهی
 خسروی، ابوتراب (1382). رودراوی. تهران: قصه.
ریمون-کنان. شلومیت (1387). روایت داستانی؛ بوطیقای معاصر. ترجمه‌ ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.
سهرابی، محمدرضا، (1394). «صداهای سکوت؛ بررسی تحلیلی تک صدایی، چندصدایی و سکوت در متون ادبی، با تکیه بر رویکردهای مهمِ ادبیِ مدرن و پسا مدرن»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول، بهار، صص 1- 19.
صادقی، لیلا و فرزان سجودی (1389). «کارکرد روایی سکوت در ساختمندی داستان کوتاه»، فصلنامۀ علمی پژوهشی زبان و ادبیات تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس، دوره اول، مجله شماره دوم ، صص60-90.
صادقی، لیلا (1389الف). «گفتمان دلالی سکوت از دیدگاه زبانشناسی»، مجلۀ پژوهش علوم انسانی، سال نهم، شماره 24 ، پاییز و زمستان1387، صص 163- 183.
صادقی، لیلا (1389ب). «نقش‌های سکوت ارتباطی در خوانش متون ادبیات داستانی»، فصلنامه علمی‌پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمار 19، صص 187-211.
صادقی، لیلا (1392). کارکرد گفتمانی سکوت در داستان کوتاه معاصر، تهران:  نقش جهان.
قاسمی‌پور، قدرت (1387). «زمان و روایت»، فصلنامه نقد ادبی، سال اول، شماره 2، صص123-144.
کالر، جاناتان (1382). نظریۀ ادبی. ترجمه فرزانه طاهری، تهران: مرکز
کوری، گریگوری (1391). روایت‌ها و راوی‌ها. ترجمه محمد شهبا، تهران: مینوی خرد.
لوته، یاکوب (1388). مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما. ترجمه امید نیک فرجام، تهران: مینوی خرد.
لوکاچ، گئورگ (1388). رمان تاریخی. ترجمه امید مهرگان، تهران: ثالث.
مارتین، والاس (1382). نظریه‌های روایت. ترجمۀ محمد شهبا، تهران: نشر هرمس.
مقدادی، بهرام ­(1378). فرهنگ اصطلاحات نقدادبی: از افلاطون تا عصر حاضر. تهران: فکر روز.
مندنی پور، شهریار(1383).ارواح شهرزاد. تهران: ققنوس
میرصادقی، جمال (1366). ادبیات  داستانی: قصه،  داستان  کوتاه، رمان. تهران: شفا.
هرمن، دیوید (1393). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت، ترجمۀ حسین صافی، تهران: نی.
 
Preston, John (1997). ''the silence of the novel in English''. MODERN LANGUAGE REVIEW, vol. 74, april 1979, p 257-267.
Genette, Gerard.. (1980). Narrative Discourse. Translated by Jane E. Lewin, Cornell university press.