پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
08
23
تحلیلی بر گرایشها و رویکردهای زنانه
در ادبیات فارسی و عربی
1
29
FA
فائزه
احمدی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، ایران (نویسندة مسئول)
f.ahmadi1356@yahoo.com
عبدالحسین
فرزاد
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
a_h_farzad@yahoo.com
گرایشهای زنانه در حوزههای گوناگون اجتماعی، فلسفی، و ادبی از پدیدههای دنیای مدرن، بهویژه پس از انقلاب صنعتی، بهشمار میآید. این رویکرد بعدها، بر اثر تسهیل و گسترش ارتباطات بین فرهنگی، از دنیای غرب به جهان عربزبان و ایران نیز سرایت کرد و البته تأثیرات متفاوتی برجای نهاد. <br />تحقیق حاضر بر این فرض استوار است که اندیشههای زنانه در هر دو حوزة فرهنگی و ادبی ویژگیها و تمایلات مشترکی دارد. همچنین، اصلیترین یافتههای پژوهش نشان میدهد که جنبش زنان ایران و عرب، برای دستیافتن به وضعیتی مطلوب در خانواده و جامعه، همزمان شکل گرفته است. <br />این مقاله کاوشی است در نحوة ورود این اندیشه به جامعة ایران و عرب که در آن تلاش شده است انعکاس رویکردهای زنانه در آثار ادبی این دو حوزة زبانی و فرهنگی بررسی شود. برای دستیابی به این نتیجه، نخست تاریخچة پیدایش و نضج تفکر زنانه در اروپا و سپس در دنیای عرب و ایران بررسی شده است. سپس با جستوجو در آثار ادبی این دو فرهنگ، بهویژه داستان و رمان و شعرهای عربی و فارسی در قرن اخیر، مؤلفههای زنانه را در آنها یافته و تحلیل و بررسی شده است.
مدرنیته,گرایشهای زنانه,ادبیات عرب,ادبیات فارسی
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_714.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_714_a90f8ab3007bb9f774ab6cef7efda0b9.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
08
23
بررسی و تحلیل شکواییة اجتماعی در شعر معاصر
31
53
FA
علیاصغر
باباصفری
دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان (نویسندة مسئول)
babasafari44@gmail.com
نوشین
طالبزاده
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز Nooshin-
talabzadeh@yahoo.com
ادبیات غنایی گستردهترین بخش آثار ادبی را دربر میگیرد و گونههای متعددی را در خود جای داده است، یکی از این گونهها «شکواییه» است. تمایل به شکواییه در هر انسانی به صورت غریزی وجود دارد و شاعران، که حساستر از دیگر مردماند و با دید ظریفتری مسائل را مینگرند، با زبانی متفاوت به بیان این نوع ادبی میپردازند. در همة ادوار شعر فارسی شکواییه وجود دارد، اما در شعر معاصر نوع نگرش و نحوة پرداختن به آن تغییر میکند و با توجه به شعر امروز زبان آن سادهتر میشود. این موضوع تحت پنج عنوان شکواییههای شخصی، سیاسی، فلسفی، عرفانی، و اجتماعی در آثار شاعران دیده میشود که در این مقاله به علت اهمیت دوران معاصر و زبان اجتماعیپرداز شاعران این دوران، به بررسی و تحلیل شکواییههای اجتماعی در شعر پانزده تن از برجستگان شعر معاصر بر اساس ترتیب تاریخی پرداخته میشود که بعضی به صورت کلاسیک و برخی از آنان به سبک نیمایی شعر سرودهاند.
شعر,ادبیات غنایی,ادبیات معاصر,شکواییه,اجتماع
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_715.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_715_7755ecd1ebd8ad9cd30d4866c4b7e8f6.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
05
02
رابطة کارکردهای زبانی با تیپهای شخصیتی داستانهای
سیدمحمدعلی جمالزاده
55
76
FA
علیمحمد
پشتدار
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور (نویسندة مسئول)
کیومرث
گروسی
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
rgaroosi@yahoo.com
زبان با دین، مذهب، جنسیت، سن، شغل، محیط، شرایط اجتماعی، و تحصیلات گویندگان پیوند دارد و همین موارد از عوامل ایجاد تیپهای شخصیتی در افراد است. <br />هدف پژوهش حاضر بررسی کارکرد زبان در تیپهای شخصیتی داستانهای کوتاه <em>یکی بود یکی نبود</em>، <em>شاهکار</em>، <em>تلخ و شیرین</em>، <em>کهنه و نو</em>، <em>غیر از خدا هیچکس نبود</em>، <em>آسمان و ریسمان</em>، <em>قصه</em><em></em><em>های کوتاه برای بچه</em><em></em><em>های ریش</em><em></em><em>دار</em>، و <em>قصة ما به سر رسید</em> سید محمدعلی جمالزاده است. در این راستا نخست تیپهای شخصیتی داستان و ویژگیهای خَلقی و خُلقی هریک از تیپها مشخص شده است، سپس با توجه به هدف اصلی مؤلفْ داستانها، شرایط اجتماعی، متغیرها و مؤلفههای موجود، و رابطة کارکردهای زبانی با تیپهای مورد نظر بررسی شده است؛ بهویژه زبان، واژهها، و عبارات متناسب با تیپها از لحاظ طبقة اجتماعی، شغل، تحصیلات، دین و مذهب، جنسیت، تابو، محیط، و مناسبات قدرت شرح داده شده است. پژوهش به شیوة توصیفی است و دادهها با استفاده از روش تحلیل محتوا با ابزار کتابخانه بررسی شده است. نتیجه نشان میدهد که جمالزاده به عوامل غیر زبانی مؤثر در زبان شخصیتها با آگاهی و هدف توجه داشته و توانسته است با بهکارگیری درست متغیرها به القای بهتر مفاهیم اجتماعی در داستانها کمک کند. <br />در کل در <em>یکی بود یکی نبود</em>، با توجه به تعداد شخصیتها، از متغیرها بیشتر استفاده کرده است و دو متغیر دین و مذهب و شغل بیشترین تأثیر را در زبان شخصیتها داشته است.
داستان کوتاه,تیپ شخصیتی,کارکرد زبان,جمالزاده
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_716.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_716_f66cdf13f753a9c341675e5e9aea4f76.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
05
02
نگاهی گذرا به جلوههای سوررئالیستی هشت کتاب
77
95
FA
عبدالله
حسنزاده میرعلی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه سمنان
محمدرضا
عبدی
کارشناس ارشد ادبیات مقاومت، دانشگاه سمنان (نویسندة مسئول)
rezaabdi2000@gmail.com
سهراب سپهری از جمله شاعران نوپرداز معاصر است که توانسته است در کنار نیما، پدر شعر نو، و دیگر بزرگان شعر نیمایی همانند شاملو، فروغ فرخزاد، و اخوان ثالث بر فراز قلههای شعر نو قد علم کند. <br />سرودههای سپهری به علت آشنایی او با ادبیات و مکاتب غربی و همچنین علاقه و آشنایی با عرفان شرقی دارای رنگ و بو و سبکی یگانه است. توجه ویژه به عناصر طبیعی و نسبتدادن امور غیر عادی به اشیای عادی و گامنهادن در فراواقعیت در سراسر منظومههای او جاری و ساری است. رویکرد ذهنی و اشراقی سپهری باعث ورود او به تصورناپذیرها شده و شعر او را مملو از جلوههای سوررئالیستی کرده است. این مقاله در پی آن است که با معرفی جلوههای سوررئالیستی در آثار سپهری چگونگی تأثیرپذیری سپهری از فلسفة یونگ و مکتب سوررئالیسم را بررسی کند و از این رهگذر به شناخت تازهای از اشعار او دست یابد.
سوررئالیسم,خودکاری روحی,خواب و رؤیا,سهراب سپهری,فراواقعگرایی
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_717.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_717_ce0271f7b97733510d10d94ee3305d06.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
05
02
وحدت و انسجام در شعر شفیعی کدکنی
97
116
FA
قاسم
صحرائی
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان (نویسندة مسئول)
sahrai.g@lu.ac.ir
شهاب
گلشنی
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول
nahalgmmshahab@gmail.com
با مطالعه و بررسی اشعار شفیعی کدکنی میتوان اصول و ارکان زیباشناسی شعر او را شناخت؛ اصول و ارکانی که مایۀ قوام زیبایی در شعر و جذابیت آن برای مخاطب میشود. <br />اصل «وحدت» در زیباشناسی شعر شفیعی کدکنی مهمترین رکن است. به بیان دیگر، رشتههایی مرئی و نامرئی در لفظ و معنی اجزای سخن شفیعی را به هم پیوند زده و به آنها پیکرهای واحد داده است و همین نکته باعث جذابیت و تأثیرگذاری بیشتر آن در مخاطب شده است. <br />انسجام در شعر وقتی حس میشود که میان اجزای آن شعر نوعی وحدت و در عین حال تنوع وجود داشته باشد. وحدت سبب هماهنگی بین اجزای سخن میشود و مایۀ همبستگی و ماندگاری آن. شعری که مضمون و لفظ آن وحدت داشته باشد احساس زیبایی بیشتری برمیانگیزد. در این مقاله، اصل وحدت و عناصر مؤثر در ساخت آن همچون: وحدت مضمون، هماهنگی اجزا، تحول و سیر تدریجی، تناسب، و تکرار بررسی میشود.
شفیعی کدکنی,وحدت,انسجام,شعر معاصر فارسی
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_718.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_718_07c34b67c71798935f27bb8de6bb29b3.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
05
02
بیانهای مختلف هنری در صور خیال در شعر مهاجرت افغانستان
117
143
FA
گلنسا
محمدی
عضو هیئت علمی دانشگاه کابل، گروه زبان و ادبیات فارسیِ دری
emadgm@gamil.com
کاربرد گستردۀ تشبیه و استعاره از ویژگیهای ممتاز شعر مهاجرت افغانستان است. در این بررسی استعاره در شکل اصلی آن، یعنی تشبیه، درآمده است. بدینترتیب دو بخش بزرگ مشبه و مشبهبه موضوعبندی شده و بر اساس فراوانی در اولویت قرار گرفته است. مشبهها به چهار دستۀ بزرگ وصف یار و دلسپردگی، طبیعت، وصف شعر، و سایر مفاهیم تقسیم میشود. بر اساس مشبهها دیدگاه شاعران مهاجر افغانستان انفسی و درونگراست؛ جهانی محزون و تاریک که ریشه در جنگ، اخلاق ناپسند، گناه، درد، و فقر دارد. اما در عین حال آرزومندی و امیدورزی در جایجای این اشعار موج میزند. مشبهبهها به ترتیب به بخشهای طبیعت، تشخیص، حال و هوا، تقابل، بزم، جنگ، شعر، مذهب، و سایر مفاهیم تقسیم میشود. شاعران در این بخش عناصر طبیعت را، که از بیشترین فراوانی برخوردار است، از سنت وام گرفتهاند.
شعر مهاجرت افغانستان,تشبیه,استعاره,مشبه,مشبهبه,وصف یار,طبیعت
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_719.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_719_7a01c39fa28819ff5f61622978ef790e.pdf
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0557
3
1
2013
05
02
آشناییزدایی زبانی در آثار دولتآبادی
(با تکیه بر دو اثر داستانی با شبیرو و عقیل عقیل)
145
168
FA
محسن
محمدی فشارکی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
soheyla.sharifi9@gmail.com
سمیه
صادقیان
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان (نویسندة مسئول)
dr.sadeghian@hotmail.com
از جمله نظریات محوری فرمالیسم، که توجه بسیاری را به خود جلب کرد، «آشناییزدایی» در ادبیات است. آشناییزدایی رسالت هنر بیگانهسازی مفاهیم آشنا و بهدستدادن ادراک نو از این مفاهیم با کنارزدن حجاب عادت از مقابل دیدگان است. آشناییزدایی در ادبیات، در مقام یکی از مظاهر هنر، در سطوح متفاوت و از جمله در سطح زبان صورت میگیرد. زبانشناسان شیوههای بیگانهسازی در زبان را بهمثابة یکی از عناصر صوری متن تبیین و طبقهبندی کردهاند. با تأمل بر زبان داستانی دولتآبادی درمییابیم که این آشناییزدایی تا چه اندازه در شکلدادن به فرم مطلوب و متناسب با مضمون داستان اهمیت دارد. از سویی این پژوهش بازنگری مختصری است بر تعاریف و تقسیمبندیهایی که تاکنون برای شیوههای گوناگون آشناییزدایی در سطح زبان صورت گرفته است.
برجستهسازی,محمود دولتآبادی,با شبیرو,عقیل عقیل
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_720.html
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_720_33314ac43e29f5caa2716c836711825a.pdf