ORIGINAL_ARTICLE
قدرت و ژانرهای ادبی (نگاهی تبارشناسانه به پیدایش داستانهای جنایی/ کارآگاهی در دورۀ معاصر)
ژانر جنایی/کارآگاهی یکی از ژانرهای ادبی­ای است که می­توان پیدایش آن را به گفتمان مدرن نسبت داده، از ارتباط این دو با یکدیگر سخن گفت چرا که میان عناصر اصلی داستان­های جنایی/کارآگاهی (کارآگاه، توجه به جزئیات و ...) با گفتمان مدرن و نظام معرفت شناسی آن ، تجربه­گرایی (پوزیتیویسم)، ارتباط معناداری وجود دارد تا آنجا که می­توان این ژانر ادبی و عناصر آن را انعکاس دهندۀ گفتمان مدرن و نظام معرفت شناختی آن ، تجربه­گرایی ، دانست. اما نباید ارتباط این دو (ژانر جنایی/کارآگاهی و گفتمان مدرن و نظام معرفت شناختی آن یعنی تجربه­گرایی ) را ارتباطی یکسویه دانست؛ اگر با دیدی تبارشناسانه به ارتباط این دو بنگریم، خواهیم دید که ژانر جنایی/کارآگاهی ـ که خود محصول مدرنیته و نظام معرفت شناسی آن است ـ با القاء این باور که تنها راه رسیدن به حقیقت (شناسایی مجرم) استفاده و کاربست روش­های تجربه­گرایی است، به طرد سایر نظام­های معرفت شناختی رقیب پرداخته، سبب استیلا و سلطۀ گفتمان مدرن و نظام معرفت شناختی آن می شود. به تعبیری دیگر تبارشناسی ژانر جنایی/کارآگاهی خبر از پیوندی ناگسستنی میان قدرت و ژانرهای ادبی می­دهد.
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_2199_486eedf770ca397706eeb9d5a0d1d6fe.pdf
2015-10-23
1
19
ژانر جنایی/کارآگاهی
گفتمان مدرن
تجربهگرایی
تبارشناسی
قدرت
عیسی
امن خانی
amankhani27@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان
LEAD_AUTHOR
معصومه
زواریان
zavarian71@gmail.com
2
پژوهشگر پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی و مترجم
AUTHOR
ـ استنیلند، هیلری(1384)، کلی­ها، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران، کارنامه.
1
ـ اسکاگز، جان(1390)، ادبیات جنایی، ترجمه زیر نظر حسین شیخ الاسلامی، تهران، نشانه.
2
ـ افلاطون(1380)، جمهوری (جلد دوم آثار افلاطون)، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، خوارزمی.
3
ـ انصاری، ولی الله (1391)، کشف علمی جرایم، تهران، سمت.
4
ـ بنتون، تد و یان کرایب (1391)، فلسفۀ علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی، ترجمه شهناز مسمی پرست و محمود متحد، تهران، آگه.
5
ـ پاتنم، هیلری (1384)، دوگانگی واقعیت/ ارزش، ترجمۀ فریدون فاطمی، تهران، مرکز.
6
ـ جمادی، سیاوش (1385)، زمینه و زمانه پدیدار شناسی: جستاری در زندگی و اندیشۀ هوسرل و هایدگر، تهران، ققنوس.
7
ـ جهانگیری، محسن (1382)، احوال و آثار و آراء فرانسیس بیکن، تهران، علمی و فرهنگی.
8
ـ حقیقی، شاهرخ (1382)، گذر از مدرنیته؟، تهران، آگه.
9
ـ خاتمی، محمود(1387)، زمینۀ تاریخی مدرنیته، تهران، علم.
10
ـ شرت، ایون(1387)، فلسفۀ علوم اجتماعی قاره ای: هرمنوتیک، تبارشناسی و نظریۀ انتقادی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران، مرکز.
11
ـ صرفی، محمدرضا(1379)، «آزمون آتش»، چاپ در نشریه دانشکده علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، شماره 8 و 9.
12
ـ فوکو، میشل(1385)، مراقبت وتنبیه: تولد زندان، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران، نی.
13
ـ فوکو، میشل(1381)، «نیچه، تبارشناسی، تاریخ» ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ شده در متن هایی برگزیده از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، زیر نظر لارنس کهون، ویراستار فارسی عبدالکریم رشیدیان، تهران، نی.
14
ـ قزلسفلی، محمدتقی(1387)، ماهیت پارادایمی اندیشۀ سیاسی، بابلسر، دانشگاه مازندران.
15
ـ کاپالدی، نیکلاس(1387)، فلسفۀ علم، ترجمۀ علی حقی، تهران، سروش.
16
ـ کاپلستون، فردریک(1375)، تاریخ فلسفه: یونان و روم (جلد اول)، ترجمۀ جلال الدین مجتبوی، تهران، سروش.
17
ـ کاپلستون، فردریک (1382)، تاریخ فلسفه: فیلسوفان انگلیسی (جلد پنجم)، ترجمۀ امیر جلال الدین اعلم، تهران، سروش.
18
ـ کارداشیا، گیوم (1383)، «اوردالی رودخانه در بین النهرین باستان» چاپ شده در تاریخ حقوق کیفری بین النهرین، ترجمۀ علی حسین نجفی ایرند آبادی و حسین بادامچی، تهران، سمت.
19
ـ کانت، ایمانوئل (1386)، «در پاسخ به پرسش روشن نگری چیست؟» چاپ شده در روشن نگری چیست؟، گرد آورنده ارهارد بار، ترجمۀ سیروس آرین پور، تهران، آگه.
20
ـ کریستی، آگاتا (1390)، پرده، ترجمۀ رویا سعیدی، تهران، نشر کارآگاه.
21
ـ مارکوزه، هربرت(1388)، خرد و انقلاب، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران، ثالث.
22
ـ محمد زاده، خلیل (1389)، کارآگاهان دیروز، تهران، نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
23
ـ مسکوب، شاهرخ(1386)، سوگ سیاوش، تهران، خوارزمی.
24
ـ مشایخی، عادل(1395)، تبارشناسی خاکستری است: تاملاتی دربارۀ روش فوکو، تهران، ناهید.
25
ـ میرصادقی، جمال(1394) داستان­های پلیسی، تهران، سخن.
26
ـ میرعابدینی، حسن(1392)، تاریخ ادبیات داستانی ایران، تهران، سخن.
27
ـ نحوی فرد، محمد مهدی (1390)، معمایی برای یک جنایت: تکنیک داستان پردازی پلیسی از نوع معمایی، تهران، آموت.
28
ـ نواک، جورج (1384)، فلسفۀ تجربه گرا از لاک تا پوپر، ترجمه پرویز بابایی، تهران، آزاد مهر.
29
ـ نوذری، حسینعلی(1386)، نظریۀ انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران، آگه.
30
ـ هارتمن، گرترود (1382)، سازندگان دنیای کهن، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران، آگه.
31
ـ هاینامان، رابرت(1390)، «افلاطون: متافیزیک و شناخت شناسی» چاپ در جلد اول تاریخ فلسفۀ راتلج، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران، چشمه.
32
ـ هومر (1370)، ادیسه، ترجمۀ سعید نفیسی، تهران، علمی و فرهنگی.
33
ـ هیندس، باری(1380)، گفتارهای قدرت: از هابز تا فوکو، ترجمۀ مصطفی یونسی، تهران، شیرازه.
34
- Dubois, Jacues(1992), le roman policierou la modernite,Paris, Nathan.
35
- Horvath, Christina(2007), Le roman urbaincontemporain en France , presses Sorbonne nouvelle.
36
-Lits, m(1991), L'Enigmecriminelle, anthologie, Bruxelles, Didier- Hatier.
37
-Poslaniecet.c et C. Houyel(2001), Activites de lecteur a partir de la literature policiere, Hachette.
38
- Timbal-Duclaux, Louis(1998), J'ecrismon polar, Ecrireaujourd'hui.
39
- Todorov, Tzvetan(2001), The typology of detective fiction, Modern criticism and Theory, Edited by David Lodge and Nigel Wood, London and New York, Routledge
40
ORIGINAL_ARTICLE
«تحلیل ساختاری شعر هزارة دوم آهوی کوهی»
شعر «هزارة دوم آهوی کوهی» یکی از اشعار محمد­رضا شفیعی­کدکنی است که شاعر سعی کرده است در آن، با استفاده از زبان ادبی فاخر، تناسب محکمی میان صورت و محتوا ایجاد کند. اصولا شعر، یک نیاز درونی است که در زبان شکل می­گیرد و به فعلیت می­رسد. زبانی که از امکانات و عناصر خاصی بهره برده و به درجة هنری رسیده است. در سایة کاربست همین عناصر و امکانات است که ساختار شعر، شکل می­گیرد. بررسی ساختاری یک اثر ادبی به معنی بررسی مجموعة اجزا و عواملی است که کلّیت آن اثر را به وجود آورده است. در این مقاله با روشی تحلیلی - توصیفی به مولفه­های تکرار، انسجام و روایت در شعر «هزارة دوم آهوی کوهی» پرداخته شده است تا نقش روابط موجود بر عناصر ساختاری این شعر که دلالت کلّی این شعر را ساخته­اند، تبیین و از این طریق مهم­ترین ویژگی­های ساختاری این شعر نشان داده شود. نتیجة پژوهش بیانگر این است که شاعر با کمک گرفتن از این اصول، زبان شعری خود را از زبان عادی متمایز ساخته و با استفاده از این تمهیدات زیباشناختی، وحدت خاصی میان صورت و محتوای شعر برقرار ساخته است. راز مقبولیت شعر «هزارة دوم آهوی کوهی» در استفادة بجا و مناسب از همین روابط ساختاری در کلیّت شعر است.
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_2200_2f7bec11b5b676784bd7fcdf20b33866.pdf
2015-10-23
21
44
ساختار
تکرار
انسجام
روایت
شفیعیکدکنی
هزارة دوم آهوی کوهی
غلامرضا
پیروز
pirouz_40@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
احمد
خلیلی
ahmad_khalili64@yahoo.com
2
دانش آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
AUTHOR
- آرین­پور،یحیی(1351)از صبا تا نیما، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
1
- آسابرگر،آرتور(1380)روایت در فرهنگ عامیانه رسانه و زندگی روزمره، ترجمة محمدرضا لیراوی، چاپ اول، تهران: سروش.
2
- اخوان­ثالث،مهدی(1376)بدعت­ها و بدایع نیمایوشیج، تهران: زمستان.
3
- اسکولز،رابرت(1383)درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: آگاه.
4
- ایگلتون،تری(1388)پیش­درآمدی بر نظریه­ی ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران: مرکز.
5
- بشردوست،مجتبی(1379)در جست­و­جوی نیشابور؛ زندگی و شعر محمد­رضا شفیعی­کدکنی، تهران: نشر ثالث، نشر یوشیج.
6
- تودوروف،تزوتان(1379)بوطیقای ساختارگرا، ترجمة محمد نبوی، تهران: اگاه.
7
- حدادی، الهام(1289)«زبان نگاه ققنوس به خاکسترش»،مجموعه مقالات دومین همایش نیماشناسی، جلد اول، چاپ اول، بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران.
8
- دهقانی، ناهید(1388)«بررسی عناصر ایجاد انسجام متن در کشف­المحجوب هجویری»، مجله­ آینه میراث، شماره دوم، پاییز و زمستان1388، صص99-119.
9
- راستگو، سیدمحمد(1382)هنر سخن­آرایی، چاپ اول، تهران: سمت.
10
- خاقانی، فضل­الله(1388)دیوان، با تصحیح ضیاءالدّین سجّادی، چاپ نهم، تهران: زوّار.
11
- شفیعی­کدکنی، محمد­رضا(1376)هزارة دوم آهوی کوهی، تهران: نشر سخن.
12
- ______________(1387)ادوار شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران: نشر سخن.
13
- ______________(1388)موسیقی شعر، چاپ یازدهم، تهران: نشر آگاه.
14
- شمیسا، سیروس(1368)نگاهی تازه به بدیع، چاپ دوم، تهران: میترا.
15
- شیری، قهرمان(1381)«داستان­پردازی در شعر نیما»، مجموعه مقاله­های نخستین همایش نیما­شناسی، جلد دوم، صص9-29.
16
- صفوی، کوروش(1380)از زبان­شناسی به ادبیات؛ جلد اول: نظم، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
17
- عباسی، حبیب­الله(1387)سفرنامه باران؛ نقد و تحلیل و گزیده­ی اشعار شفیعی کدکنی، چاپ اول، تهران: سخن.
18
- عقدایی، تورج(1390) «ساختار زبانی شفیعی­کدکنی در هزارة دوم آهوی کوهی»، فصلنامة تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، شمارة 7، صص: 107-132.
19
- غیاثی،محمدتقی(1368)درآمدی بر سبک­شناسی ساختاری، چاپ اول، تهران: انتشارات شعله اندیشه.
20
- فتوحی، محمود(1387) «شکل و ساخت شعر شفیعی»، سفرنامه باران؛ نقد و تحلیل و گزیده­ اشعار شفیعی کدکنی، چاپ اول، تهران: سخن.
21
- فولادوند،عزت­الله(1387)از چهره­های شعر معاصر؛ اخوان ، شاملو، سپهری، شفیعی...، تهران: سخن.
22
- قدمیاری،کرم­علی و دلائی­میلان،علی(1389)«تحلیل ساختاری شعر آی­آدم­ها»، مجموعه مقالات دومین همایش نیماشناسی، جلد سوم، بابلسر: دانشگاه مازندران.
23
- گلدمن،لوسین(1382)نقد تکوینی، ترجمه محمد تقی غیاثی، تهران: نشر نگاه.
24
- لطفی­پور­ساعدی،کاظم(1374)درآمدی به اصول و روش ترجمه،تهران:نشر دانشگاهی.
25
- لیچ،ادموند(1358)لوی استراوس، ترجمه حمید عنایت، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
26
- محمدی،محمد­حسین(1389)«دایره­ی هم­حروفی؛ نظریه­ای نو در سبک­شناسی به کارگیری صامت­ها و مصوت­ها»، فصل­نامه تخصصی سبک­شناسی نظم و نثر فارسی، سال سوم، شماره4، زمستان89، صص9-22.
27
- مهاجر،مهران و نبوی،محمد(1367)زبان­شناسی و شعر، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
28
- نقابی، عفّت و فرچ­پور، معصومه(1392) «جلوه­های خاص موسیقایی تصویری و زبانی در هزارة دوم آهوی کوهی»، ادبیات پارسی معاصر، شمارة 3، صص: 152-172.
29
- نوری­علا،اسماعیل(1373)تئوری شعر؛ از موج نو تا شعر عشق، چاپ اول، لندن: انتشارات غزال.
30
- نیکوبخت،ناصر(1383)«معناشناختی و هویت ساختار در شعر نیمایوشیج»، پژوهش­های ادبی،شماره5، صص131-146.
31
- وحیدیان­کامیار،تقی(1386)وزن و قافیه­ شعر فارسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
32
- هارلند،ریچارد(1388)درآمدی تاریخی بر نظریه­ی ادبی از افلاتون تا بارت، گروه ترجمه­ی شیراز، تهران: چشمه.
33
- یوسفی،غلامحسین(1386)چشمة روشن، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات علمی.
34
Abrams.N.H(1970) A Glossary of Literary Terms. Holt: Richart and Winston Inc.-
35
Hawkes.Trance (1997) Structuralism and Semiotics. London: Clays Ltd.-
36
Halliday M.A.K and HassanR(1976)Cohesion in English. London: Longman.-
37
ORIGINAL_ARTICLE
«جامعهشناسی رمان خالهبازی از بلقیس سلیمانی بر مبنای نظریّۀ "پییر بوردیو"»
بازخوانی آثار ادبی با رویکردهای تازه به پویایی فضای جامعۀ ادبی می­انجامد. نقد جامعه­شناسی در عرصۀ ادبیّات، به بررسی تأثیر متقابل ادبیّات و جامعه بر یکدیگر می­پردازد و با تحلیل این تأثیر و تأثّرها، راهی نوین در برابر کسانی قرار می­دهد که دغدغۀ اصلی ذهن آن­ها شناخت انسان و جامعۀ جدید انسانی است. نگرش جامعه­شناسانه به رمان با رویکرد جامعه­شناسی زنان، منظری نسبتاً نوپدید است که از قابلیّت وگنجایی چشم­گیری برای بحثهای نوین و جذّاب در این زمینه برخوردار است. نگارندگان از این نظرگاه و با تکیه بر دیدگاه­های «پی­یر بوردیو»، نظریّه­پرداز و منتقد فرانسوی، به بررسی رمان خاله­بازی از بلقیس سلیمانی پرداخته­اند. سلیمانی در این رمان با نگاهی واقع­گرایانه و در عین حال انتقادی به مسایل اجتماعی و فرهنگی ایران، خصوصاً وضعیّت زنان در دهۀ شصت و قبل از آن می­پردازد. روش تحقیق این مقاله، توصیفی - تحلیلی و بهره­ور از دیدگاه جامعه­شناسی بر پایۀ مکتب انتقادی پی­یر بوردیو است. در رابطۀ دیالکتیکیِ عاملیّت و ساختارِ بوردیو در کنشِ افراد این داستان، بیشتر بازتولید ساختارهای ثابت فرهنگی وجود دارد؛ امّا در پایان رمان، شاهد تولید ساختاری جدید از سوی یکی از شخصیّت­های اصلی آن هستیم. همچنین مفاهیم بازتاب یافته در رمان خاله­بازی ناظر بر آن است که نویسندۀ آن – خواسته یا ناخواسته - با نگاهی به جامعه در بستر اسطوره­ای، تاریخی، پیشامدرن، مدرن و پسامدرن و مقایسۀ ضمنی آنها با یکدیگر، رابطۀ دیالکتیکی عاملیّت و ساختار بوردیو را تأیید میکند.
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_2201_707aba550a2f39f6b9b48e4c99d5617e.pdf
2015-10-23
45
65
جامعهشناسی رمان
پییر بوردیو
بازتولید ساختار
بلقیس سلیمانی
خالهبازی
مهدی
خادمی کولایی
dr.khademikulaei@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
مجید
سرمدی
ms1_ir@yahoo.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه پیام نور
AUTHOR
فاطمه
زمانی کارمزدی
zamanii.fateme@gmail.com
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه پیام نور
AUTHOR
- آبوت، پاملا و والاس کلر (1380). جامعه­شناسی زنان، ترجمۀ منیژه نجم عراقی، چاپ هشتم، تهران: نی.
1
- اسکارپیت، روبرت (1376). جامعه­شناسی ادبیات، ترجمۀ مرتضی کتبی، تهران: سمت.
2
- اعزازی، شهلا (1390). دگرگونی در نقش زنان (مجموعه مقالات)، تهران: علم.
3
- ایگلتون، تری (1381). درآمدی بر ایدئولوی، ترجمۀ اکبر معصوم­بیگی، تهران: آگاه.
4
- بوردیو، پی­یر (1393الف). تمایز، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
5
ـ بوردیو، پی­یر (1393ب)، درسی دربارۀ درس، ترجمۀ ناصر فکوهی، تهران: نی.
6
ـ بوردیو، پی­یر (1390). نظریّۀ کنش، ترجمۀ مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
7
- پاک­نهاد جبروتی، مریم (1381). فرادستی و فرودستی در زبان، چاپ اوّل، تهران: گام نو.
8
- ترابی، علی اکبر (1379). جامعه­شناسی ادبیّات، تهران: فروزش.
9
- تسلیمی، علی (1390). نقد ادبی، چاپ دوّم، تهران: کتاب آمه.
10
- توسّلی، غلام­عبّاس (1383). نظریّههای جامعهشناسی، تهران: سمت.
11
- دوبوار، سیمون (1388). جنس دوّم، (دورۀ 2جلدی)، ج1، ترجمۀ قاسم صنعوی، چاپ هشتم، تهران: توس.
12
- ریتزر، جورج (1374). نظریّۀ جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی
13
- زرافا، میشل (1386). جامعه­شناسی ادبیّات داستانی، ترجمۀ نسرین پروینی، تهران: سخن.
14
- سلیمانی، بلقیس (1390). خاله­بازی، تهران: ققنوس.
15
- سیدمن، استیون (1388). کشاکش آرا در جامعهشناسی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
16
- شفیعی­ کدکنی، محمّدرضا (1391). رستاخیز کلمات (درس گفتارهایی دربارۀ نظریّۀ ادبی صورت­گرایان روس)، چاپ سوّم، تهران: سخن.
17
- شویره، کریستین و دیگران (1385). واژگان بوردیو، ترجمۀ مرتضی کتبی، تهران: نی.
18
- فکوهی، ناصر (بهار 1384). «پی­یر بوردیو: پرسمان دانش و روشنفکری»، مجلّۀ علوم اجتماعی دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال دوّم، شمارۀ 1.
19
- کلمن، جیمز (1377). بنیاد نظریّۀ اجتماعی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
20
- گلدمن، لوسین (1371). جامعه­شناسی ادبیّات (دفاع از جامعه­شناسی رمان)، ترجمۀ محمّدجعفر پوینده، چاپ اوّل، تهران: هوش ابتکار.
21
- گلدمن، لوسین و دیگران. (1377). درآمدی بر جامعهشناسی ادبیّات، ترجمه و گردآوری محمّدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان.
22
- گیدنز، آنتونی (1390). جامعه­شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نی.
23
- لش، اسکات (1383). جامعه­شناسی پست­مدرنیسم، ترجمۀ شاپور بهیان، تهران: ققنوس.
24
- مکاریک، ایرنا ریما (1385). دانش­نامۀ نظریّه­های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، چاپ دوّم، تهران: آگه.
25
- مور، رابرت و مایکل گرانقل (1388). مفاهیم کلیدی پی­یر بوردیو، ترجمۀ محمّدمهدی لبیبی، تهران: افکار.
26
- نجم عراقی، منیژه و دیگران (1389). زن و ادبیّات، (گزینش و ترجمه)، تهران: چشمه.
27
- ولّک، رنه و آوستن وارّن (1373). نظریّۀ ادبیّات، ترجمۀ ضیاء موحّد و پرویز مهاجر، چاپ اوّل، تهران: علمی و فرهنگی.
28
- هولمز، ماری (1387). جنسیّت در زندگی روزمرّه، ترجمۀ محمّدمهدی لبیبی، تهران: نقد افکار.
29
ORIGINAL_ARTICLE
«تحلیل نشانهشناختی گفتگو در فیلمنامة داستانی دوازده رخ هوشنگ گلشیری»
به رغم اهمیت فیلمنامة داستانی و توجه پژوهشگران ادبی بر اولویت آن و خواندن آن همچون گونهای از داستان روایی، این عرصه کمتر مورد نقد و تحلیل علمی قرار گرفته است. این مقاله بر آن است تا با توجه به جنبههای کاربردی نظریات گردآوری شدة کر الام در نشانهشناسی متن با تمرکز بر عنصر گفتگو و عوامل بافتی بیش از عرصههای دیگر در آن و بررسی اصولی چون؛ نظام نشانهای فرا زبان (رمزگان مشترک، لهجة فردی، محدودیت زبان)، جهتگیری اشارهای، صنایع بلاغی، تضمین دریافت و اصول مکالمه گرایس به تحلیل نشانهشناختی فیلمنامة داستانی دوازده رخ هوشنگ گلشیری بپردازد. داشتن نقش محوری کارکردهای نشانهای گفتگو در این فیلمنامه آن را به اثری حائز اهمیت برای بررسیهای نشانهشناختی اشاره شده تبدیل کرده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد شخصیت آقاجان در گفتگو با سایر شخصیتهای فیلمنامه علیرغم حضور فعالانه در گفتگو و درک شنونده و موقعیت گفتگوها (جهتگیریهای اشارهای) با زمینهسازی برای ایجاد نظام فرازبان با دو زیر مجموعة رمزگان و محدودیت زبان، نقض اصول مکالمه گرایس در چهار زمینة کمیت، کیفیت، ارتباط و شیوه، استفاده از صنایع بلاغی در چهار مورد (: این رانندة احمق، رستم، پیران و گم شدن)، بر آن است تا نشان دهد که چگونه با آشکارا ناقص کردن یا ناکامل بودن گفتار خود به بیش از آنچه گفته است نظر دارد ولی شخصیتهای دیگر نمیتوانند معنایی را که در ظاهر کلمات او وجود ندارد درک کنند.
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_2202_e439656b0b91fcc3fab1a785a5f0df39.pdf
2015-12-06
68
87
نشانهشناسی گفتمانی
ادبیات معاصر
فیلمنامة داستانی
گفتگو
دوازده رخ
محمدعلی
خزانه دارلو
khazaneh@guilan.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان،
AUTHOR
فائقه
عبدالهیان
abdollahiyan@phd.guilan.ac.ir
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
آدام، ژان میشل و فرانسوار رواز(1389). تحلیل انواع داستان (رمان، درام، فیلمنامه)، ترجمة آذین حسینزاده و کتایون شهپرراد، تهران: نشر قطره، چاپ سوم.
1
آستن، آلن و جرج ساوانا (1388). نشانهشناسی متن و اجرای تئاتری، مترجم داوود زینلو، زیر نظر فرزان سجودی، تهران: انتشارات سوره مهر.
2
آلوت، میریام فاریس(1368). رمان به روایت رماننویسان، ترجمة علی محمد حقشناس، تهران: مرکز.
3
اکبرپور، علیرضا(1390). آسیبشناسی متن در سینمای ایران، تهران: نیلوفران.
4
اکبری، عباس(1391). «شکل فیلمنامه در سینمای ایران»، چگونه فیلمنامه بنویسیم، تهران: نیلوفر.
5
انوشه، حسن(1376). فرهنگنامه ادبی فارسی، جلد دوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
6
الام، کر(1383). نشانهشناسی تئاتر و درام، ترجمة فرزان سجودی، تهران: قطره.
7
دامادی، محسن(1391). چگونه داستان را به فیلمنامه تبدیل کنیم؟بررسی تطبیقی فیلمنامه و رمان از منظر شکل، ساختار و شیوه نگارش- همراه با فیلمنامه شیخ بهایی(آشیانه سیمرغ)، تهران: گیسا.
8
سیف، محسن(1377). الفبای فیلمنامهنویسی، تهران: مؤلف.
9
شهبازی، شاهپور(1392). تئوریهای فیلمنامه در سینمای داستانی، تهران: زاوش.
10
صفوی، کورش(1391). نوشتههای پراکنده (نشانه شناسی و مطالعات ادبی)، تهران: نشر علمی.
11
عباسی، علی(1388). «روایتشناسی لیلا- مهمان مامان- بررسی تطبیقی عنصر پیرنگ در دو فیلمنامه»، مجموعه مقالات چهارمین هماندیشی نشانهشناسی هنر به انضمام مقالات هماندیشی سینما، به کوشش منیژه کنگرانی، تهران: فرهنگستان هنر.
12
فیلد، سید(1391). چگونه فیلمنامه بنویسیم، ترجمة عباس اکبری، تهران: نیلوفر.
13
گلشیری، هوشنگ(1369). دوازده رخ (فیلمنامه)، تهران: انتشارات نیلوفر.
14
مرینگ، مارگارت (1381) فیلمنامهنویسی: آمیزهای از شکل و محتوی فیلم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت).
15
مککی، رابرت(1392) داستان: ساختار، سبک و اصول فیلمنامهنویسی، ترجمه محمد گذر آبادی، تهران: هرمس.
16
مکی، ابراهیم(1370) مقدمهای بر فیلمنامهنویسی و کالبد شکافی یک فیلمنامه، تهران: سروش.
17
موریتز، چارلی(1392) نگارش فیلمنامه داستانی، ترجمة محمد گذرآبادی، تهران: بنیاد سینمایی فارابی، چاپ دوم.
18
ORIGINAL_ARTICLE
بررسیِ مؤلفههای زمانِ روایی در رمان «جزیرة سرگردانی» و «ساربان سرگردان» سیمین دانشور
زمان روایی یا به تعبیر ژِرار ژِنت زمان داستانی، در انتقال مفاهیم، شخصیّت­پردازی و توصیف نقشی غیر قابل انکار دارد. استفادة از مؤلفههای زمان روایی و لایه­های مختلف زمان، از بارزترین ویژگی­های رمان دو جلدی سیمین دانشور به شمار می­رود. در این پژوهش، نویسندگان با روش استقرایی، مؤلفه­های زمان روایی را در سه مقولۀ نظم، تَداوم و بَسامد در رمان دو جلدی «جزیرة سرگردانی» و «ساربان سرگردان» سیمین دانشور مورد بحث و بررسی قرار داده­اند. تحلیل این دو رمان، نشان میدهد که زمانِ کرنولوژیک جاری در کل اثر، حوادث و اتفاقات حدود چهار سال زندگی اشخاص رمان را دربرمیگیرد. گذشتهنگری به عنوان وجهِ غالب داستان، ابزار اصلی سبک روایی نویسنده بهشمار میرود که در این بین گذشتهنگری درونی، با مرور ذهنیِ خاطرات شخصیّتهای اصلی، اغلب برای ترسیم روابط بین شخصیّتها و کُنش فردی و اجتماعیشان استفاده شده است. زمانپریشی آیندهنگر گرچه سهم اندکی در دو رمان مذکور دارد اما تصویرگر آشفتگیهای روحی و دغدغههای شخصّیتهای داستان است. شتاب مثبت که اصلیترین مؤلفۀ آن در داستانها، گفتگو است، دانشور از آن به بهترین شکل برای نشان دادن حالات درونی شخصیّتها استفاده میکند. بسامد مفرد، دیگر عنصر روایی غالب در رمان است که منجر به شتاب مثبت شده است. بسامد مکرر و بسامد بازگو نیز برای تأکید بر عادات و ویژگیهای شخصیّتی در دست نویسنده است.
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_2203_7707c99f0c72440bc0d220b6806ab7b8.pdf
2015-12-06
89
111
روایتشناسی
ژرار ژنت
سیمین دانشور
جزیرة سرگردانی
ساربان سرگردان
جلیل
شاکری
jshakeri6@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان
LEAD_AUTHOR
سعید
رمشکی
saeid.rameshki@yahoo.com
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان
AUTHOR
آدام، ژان میشل و رواز، فرانسواز (1383). تحلیل انواع داستان-رمان-درام-فیلم­نامه، ترجمة آذین حسین­زاده و کتایون شهپر راد، چاپ اول، تهران: نشر قطره.
1
آلن، گراهام (1380). بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، چاپ اول، تهران: نشرمرکز.
2
اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان، جلد اول، چاپ اول، اصفهان: فردا.
3
ایبرمز، ام.اچ و گالت هرفم، جفری (1381). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمة سعید سبزیان، چاپ اول، تهران: رهنما.
4
بارت، رولان (1387). درآمدی بر تحلیل ساختاری روایتها، ترجمة محمد راغب، چاپ اول، تهران: فرهنگ صبا.
5
برتنس، هانس (1384). مبانی نظریة ادبی، ترجمة محمد رضا ابوالقاسمی، چاپ اول، تهران: نشر ماهی.
6
برسلر، چارلز (1382). درآمدی بر نظریه­ها و روش­های نقد ادبی، ترجمة مصطفی عابدینی فرد، چاپ اول، تهران: نیلوفر.
7
بی­نیاز، فتح الله (1387). درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی، چاپ اول، تهران: افراز.
8
تودوروف، تزوتان (1382). بوطیقای ساختارگرا، ترجمة محمد نبوی، چاپ دوم، تهران: آگه.
9
دانشور، سیمین (1381). جزیرة سرگردانی، چاپ سوم، تهران: انتشارات خوارزمی.
10
دانشور، سیمین (1380). ساربان سرگردان، چاپ اول، تهران: انتشارات خوارزمی.
11
ریکور، پل (1383). زمان و حکایت، ترجمة مهشید نونهالی، جلد اول، چاپ اول، تهران: گام نو.
12
ریمون-کنان، شلومیت (1381). «مولفة زمان در روایت»، ترجمة ابوالفضل حری، فصلنامة هنر، شمارة 53، صص 27-8..
13
سرشار، محمدرضا (1383). «ساختار و شیوة بیان در جزیرة سرگردانی و ساربان سرگردان»، مجلة ادبیات داستانی، سال 12، شمارة83 ، صص 18-14.
14
سیدان، مریم (1387). «تحلیل و بررسی شازده احتجاب گلشیری با دیدگاه ساختارگرایانه»، فصلنامة نقد ادبی، سال اول، شماره4، صص 82-53.
15
قاسمی­پور، قدرت (1387). «زمان و روایت»، فصلنامة نقد ادبی، سال اول، شماره 2، صص 144-124.
16
لوته، یاکوب ( 1386). مقدمه­ای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمة امید نیک فرجام، چاپ اول، تهران: انتشارات مینوی خرد.
17
مکاریک، ایرنا ریما (1384). دانشنامة نظریه­های ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ اول، تهران: انتشارات آگه.
18
وبستر، راجر (1382). پیش درآمدی بر مطالعة نظریة ادبی، ترجمة الهه دهنوی، چاپ اول، تهران: روزگار.
19
منابع لاتین
20
Cuddon, J. A. (1984).A dictionary of literary terms, Penguin books.
21
Galens, David.(2012). Literary Movements for students, volume 1&2, 1st edition, Rahnama Pub.
22
Genette, Gerard. (1980). Narrative Discourse. An essay in method. trans. Jane E. Lewin, Cornell University Press, Ithaca New York
23
ORIGINAL_ARTICLE
خوانشی بومگرایانه از داستان کوتاه «درخت گلابی» نوشتهی گلی ترقی
«درخت گلابی»، داستانی که داریوش مهرجویی آن را به پردهی سینما برد، از بهترین داستانهای گُلی ترقی نویسندهی تأثیرگذار معاصر ایرانی است. شخصیت اصلی داستان که خود را نویسنده و فیلسوف قلمداد میکند چهل سال را بیوقفه به فعالیت علمی و سیاسی محض پرداخته و با اینکه شهرتی برای خود به دست آورده است، اکنون چشمهی خلاقیتاش خشکیده و با حالتی سرخورده و نگران به باغ دماوند کودکیاش پناه آورده تا، شاید در خلوت و آرامش آن باغ زیبا بتواند آخرین کتابش را بنویسد. نویسنده در این داستان، با برجستهسازی نقش درخت گلابی به عنوان نماد طبیعت و تأثیر آن بر روان و اندیشۀ شخصیت اصلی، با نگرشی بومگرایانه سعی در بازتعریف طبیعت و رابطه انسان با آن دارد. نقدهای موجود از داستان بیشتر تکیه بر جنبههای محض فلسفی و روانکاوانۀ آن دارند، درحالیکه واکنشها، حساسیتها و درکی که نویسنده نسبت به طبیعت و محیط طبیعی نشان میدهد، تاکنون در کانون توجه قرار نگرفته است. بنابراین، خوانشی بومگرایانه Ecocritical)) از داستان میتواند لایۀ دیگری از معناهای نقب نزدهی متن را بنمایاند
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_2205_683a2468e4f43c827ae6f6e5e4a24fc4.pdf
2015-12-06
113
127
نقد بومگرا
گلی ترقی
درخت گلابی
نوذر
نیازی
nozar_2002@yahoo.co.in
1
استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه لرستان
LEAD_AUTHOR
پارساپور، زهرا. (1391). «نقد بومگرا، رویکردی نو در نقد ادبی»، فصلنامهی علمی-پژوهشی نقد ادبی، سال پنجم، شماره نوزده، 7-26
1
پارساپور، زهرا. (1393). «انتروپی در طبیعت و جامعه در داستان گیله مرد»، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنکی، سال چهارم، شماره چهارم، 51-69
2
ترقی، گلی. (1395). 12 داستان (داستانهای برگزیده به انتخاب نویسنده)، تهران: انتشارات نیلوفر
3
سپانلو، محمدعلی. (1387). نویسندگان پیشرو: مروری بر قصهنویسی، رماننویسی، نمایشنامه نویسی و نقد ادبی، تهران: نشر نگاه
4
زرلکی، شهلا. (1389). خلسه خاطرات (تحلیل و بررسی آثار گلی ترقی)، تهران: نشر نیلوفر
5
Barry, Peter. (2002). Beginning Theory: An Introduction to Literary and Cultural Theory (Second Edition) UK: Manchester University Press.
6
Callenbach, Ernest.(1975). Ecotopia, California: heydeybooks.
7
Estok, Simon. (2001). A Report Card on Ecocriticism. London: Heinemann.
8
Everenden,Neil. (2004). Beyond Ecology : Self ,Place ,and the pathetic Fallacy. Athens:The University of Georgia Press.
9
Glotfelty, Cheryl & Harold Fromm. (1995). The Ecocriticism Reader: Landmarks in Literary Ecology. Athens and London: The University of Georgia Press.
10
Kerridge, Richard. (1998). Writing the Environment. London: Heinemann.
11
Lawrence, D. H.(1995) .The Rainbow, London: Wordsworth Editions Ltd.
12
Glotfelty, Cheryl.( 1998). Literary Studies in an Age of Environmental Crisis, London: The University of Georgia Press.
13
Hamid, Mohsin. (2000). Moth Smoke, London: Granta Books.
14
Meeker, Joseph. . (1974). The Comedy of Survival: Studies in Literary Ecology. New York: Charles Scribner’s Sons.
15
Munazza Yaqoob. (2010). ‘Human Perversion and Environmental Space: An Ecocritical Reading of Mohsin Hamid’s Moth Smoke’,International Research Journal of Arts & Humanities, (38) 94-104.
16
Niazi, N & Ashrafian, A. (2013). ‘An Ecocritical Reading of D.H. Lawrence’s The Rainbow’ Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(10,) 158-166.
17
Thoreau, H. David.(2010). Walden and On the Duty of Civil Disobidience, London:
18
Bibliolis Books Ltd.
19