تأثیرپذیری سهراب سپهری از عرفان شرق در حوزۀ اخلاق زیست‌محیطی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

.

چکیده

سهراب سپهری، شاعر و نقاش مسلمان و طبیعت‌گرا، در گذر از کشورهای شرق دور، با عقاید و باورهای آنان آشنا و این آشنایی موجب شد که شعر او رنگی از عرفان و اخلاق آیین‌های شرقی به خود بگیرد. «هندوییسم»، «بودیسم»، «تائوییسم» و «ذنیسم»، اصلی‌ترین ادیان و آیین‌های کشورهای شرق دور (چین، هند، و ژاپن) هستند که سهراب تحت‌تأثیر آموزه‌های آنها به‌ویژه در حوزۀ اخلاق قرار گرفت؛ اخلاقی که هر سه حوزۀ فرد، اجتماع، و زیست‌کره را دربر می‌گیرد.
در این مقاله، پس از معرفی دیدگاه‌های ارزشی دربارۀ اخلاق زیست‌محیطی، مباحث مربوط به اخلاق زمین در شعر سهراب و مطابقت آن با آیین‌های شرقی بررسی شده است. این بررسی نشان می‌دهد که کانون ارزشی زیست‌محور در دیدگاه سپهری و آیین‌های شرق مشترک است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

SohrabSepehri’sInspiration from Asian Mysticism in the Field of Environmental Ethics

نویسندگان [English]

  • Zahra Parsapoor 1
  • Farnaz Fotoohi 2
1 Assistant Professor at Institute for Humanities and Cultural Studies
2 M.A. graduate from Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

SohrabSepehri, Iranian Muslim nature-lovingpoet and artist, learned about ideas and
beliefs held in Far East in his travels to East Asian countries, an encounter which
gave his poems a hue of mysticism and ethics of Eastern religions. Hinduism,
Buddhism, Taoism and Zenismwere the major religions beliefs in Far East countries
(including China, India and Japan) which influenced Sepehri, particularly in the area
of ethics—an ethics which embraced the individual, the society and the biosphere.
This paper first looks at value-centered views in the field of environmental ethics
and then compares ideas related to ethics of earth in Sepehri’s poems with ideas from
Eastern religions. The study reveals that biosphere is a shared value focus both in
Sepehri’s poems and in Eastern religious views.

کلیدواژه‌ها [English]

  • SohrabSepehri
  • Eastern mysticism
  • Eastern ethics
  • environment

مراجع

کتابنامه
آذرنگ، عبدالحسین (1364). تکنولوژی و بحران محیط زیست، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
بودا (1357). راه آیین (ذمه پده یا سخنان بودا)، ترجمۀ ع. پاشایی، تهران: نشر انجمن فلسفۀ ایران.
پارساپور، زهرا (1391). «بررسی مطالعات جهانی اخلاق زیست‌محیطی و لزوم آموزش مبانی مشترک آن»، دوفصلنامۀ علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های علم و دین، سال سوم، شمارة دوم، پاییز و زمستان.
پویمان، لویی پ. (1382). اخلاق زیست‌محیطی، ترجمۀ محسن ثلاثی و دیگران، ج اول و دوم، تهران: نشر توسعه.
ترابی، ضیاءالدین (1377). سهرابی دیگر، چاپ سوم، تهران: نشر آذین و دنیای نور.
جوادی آملی، عبدالله (1386). اسلام و محیط زیست، قم: اسراء.
حسینی، صالح (1371). نیلوفر خاموش، چاپ دوم، تهران: نشر نیلوفر.
دزو، چوانگ (1385). چوانگ دزو، ترجمۀ مسعود شیربچه و مریم کمالی، چاپ اول، تهران: نشر میترا.
راسخی، فروزان (1378). «ارتباط انسان و طبیعت در اسلام و آیین دائو»، فصلنامۀ تخصصی ادیان و مذاهب هفت آسمان، سال اول، ش 2.
رامشینی، مهدی (1385). مقایسۀ تطبیقی سهراب سپهری و جبران خلیل جبران، تهران: نشر فرهنگسرای میردشتی.
سپهری، سهراب (1376). هشت کتاب، چاپ هجدهم، تهران: نشر کتابخانۀ طهوری.
سپهری، سهراب (1382). هنوز در سفرم، به‌کوشش پریدخت سپهری، چاپ سوم، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
سپهری، سهراب (1389). اتاق آبی، چاپ اول، تهران: نشر مرکز فکر.
سوزوکی، د. ت. (1378). ذن و فرهنگ ژاپنی، ترجمۀ ع. پاشایی، چاپ اول، تهران: نشر میترا.
سینگر، پیتر (1386). «اخلاق محیط زیست»، مجلۀ نقد و نظر، سال دوازدهم، شمارۀ اول و دوم.
شایگان، داریوش (1353). بت‌های ذهنی و خاطرۀ ازلی، چاپ اول، تهران: نشر امیرکبیر.
شایگان، داریوش (1382). آیین هندو و عرفان اسلامی، ترجمۀ جمشید ارجمند، چاپ اول، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
طبری، امیر (1383). «محیط زیست و اخلاق»، روزنامۀ همبستگی، ش 965.
ع. پاشایی، ع. (1361). ذن چیست؟، چاپ دوم، تهران: نشر نیلوفر.
ع. پاشایی، ع. (1375). بودا (گزارش کانون پالی)، چاپ ششم، تهران: نشر فیروزه.
عابدی سروستانی، احمد و دیگران (1391). مبانی و رهیافت‌های اخلاق زیست‌محیطی، چاپ اول، تهران: انتشارات مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
عابدی، کامیار (1377). تپش سایۀ دوست، چاپ اول، تهران: نشر سکه.
قرایی، فیاض (1385). ادیان خاور دور، چاپ اول، مشهد: نشر دانشگاه فردوسی مشهد.
کالتنمارک، ماکس (1369). لائوتزه و آیین دائو، ترجمۀ شهرنوش پارسی‌پور، چاپ اول، تهران: نشر به‌نگار.
لائوتزو (1382). تائوت چینگ، ترجمۀ فرشید قهرمانی، چاپ اول، تهران: نشر سیاه‌مشق.
مهدوی دامغانی، احمد (1390). یاد یاران و قطره‌های باران، به‌کوشش سیدعلی‌محمد سجادی و سعید واعظ، چاپ اول، تهران: نشر علم و دانش.
مینک، دووی و دیگران (1384). آیین‌های کنفوسیوس، دائو و بودا، ترجمۀ غلامرضا شیخ زین‌الدین، چاپ دوم، تهران: نشر مروارید و فیروزه.
ناس، جان (1370). تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی‌اصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ناس، جان (1385). دین و نظم طبیعت، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
نیوانو، نیکیو (1389). آیین بودا در سورۀ نیلوفر: تعبیری نو از سورۀ سه‌گانۀ نیلوفر، ترجمۀ ع. پاشایی، چاپ اول، تهران: نشر ادیان.
ویرسینگ، دارام (1381). آشنایی با هندوییزم، ترجمۀ سیدمرتضی موسوی ملایری، چاپ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
هوراس بلایث، رجینالد (1384). ذن چیست؟ درس‌هایی از استادان ذن، ترجمۀ نسرین مجیدی، چاپ سوم، تهران: نشر هیرمند.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار