2024-03-29T19:22:46Z
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=221
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
شیوههای خلق فراداستان و کارکردهای آن در داستانهای کوتاه فارسی دهههای 70 و 80
مریم
شریفنسب
محمدمهدی
ابراهیمیفخار
تکنیکهای داستاننویسی جدید در غرب، در ادبیات داستانی امروز ایران نیز تأثیر چشمگیری داشته است. نمودهای تکنیکهای مدرن را میتوان در داستانهای کوتاه منتشر شده در چند سال اخیر یافت. یکی از این نمودها تکنیک فراداستان است. فراداستان، تکنیکی است که در آن راوی در میانة داستان، به فرایند داستاننویسی و نوشتن و به داستانبودنِ داستان اشاره میکند. راوی با این تکنیک، بین داستان و مخاطب فاصله ایجاد میکند. در این مقاله، چند داستان کوتاه منتشر شده در دهههای 70 و 80 هجری خورشیدی، از نویسندگان مختلف بررسی شده است. نویسندگان این داستانها، برای آفریدن فراداستان، از تمهیدها و شگردهای مختلفی بهره بردهاند که در این پژوهش به معرفی و بررسی آنها پرداخته و معلوم شده است که چگونه این تمهیدها به خلق فراداستان منجر شدهاند و در نهایت، خاصیت فراداستان چه تأثیری بر فرم و محتوا و تأثیرگذاری داستانها داشته است.
داستان
فراداستان
دهة 70 و 80
تکنیک
باورپذیری
2014
11
22
1
25
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_982_1be6bd443d8d0855fc6ade73b450d5b1.pdf
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
بررسی و تحلیل ساختار مناسبات خانوادگی در رمانهای اجتماعی دهة شصت
مریم
عاملی رضایی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات داستانی رشد و پیشرفت چشمگیری یافت، به گونهای که دهۀ شصت را در ایران، دهۀ ورود به رمان میدانند. اغلب رمانهای این دهه، درونمایهای اجتماعی دارند. برخی از این داستانها به مناسبات کلان اجتماعی و سیاسی پرداخته و بحرانهای اجتماعی را زمینۀ کار خود قرار دادهاند و برخی دیگر مناسبات و روابط میان فردی در درون خانواده را مورد نظر قرار دادهاند. مسئلة اصلی این پژوهش، شناخت و بررسی ساختار و مناسبات درون نهاد خانواده در رمان اجتماعی و واقعگرای دهۀ شصت است. خانواده، اولین نهاد اجتماعی است که روابط و مناسبات میان اعضای آن، معمولاً دستمایۀ تصویرسازی و خلق هنری در فضای داستان قرار میگیرد. در این مقاله با بررسی نمونههایی از چهار جریان مطرح رماننویسی در دهة شصت، الگویی تحلیلی از بازآفرینی مناسبات و روابط خانوادگی در رمانهای این دهه عرضه میگردد. هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل تصویری است که از این نهاد اجتماعی در ادبیات داستانی بازتولید میشود تا گفتمان و روایت خاص ادبی این دهه را در رابطه با این نهاد ارزیابی کنیم. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و بر مبنای منابع کتابخانهای است. نتیجة این پژوهش نشان میدهد که در این دهه، نویسندگان با پرداختن به مناسبات خانوادگی، الگویی از مناسبات کلان اجتماعی را بازتاب میدهند و تضادها و چالشهای زندگی اجتماعی را با ایجاد یک همبستگی درونی و با درنظرگرفتن پیچیدگیهای روابط انسانی در مناسبات خانوادگی بازتولید میکنند. روابط خانوادگی در رمانهای این دهه بازتعریفی از روابط سنتی است.
رمان اجتماعی
دهة شصت
مناسبات و روابط عاطفی میان زن و شوهر
مناسبات و روابط میان نسلی
ازدواج
معیارهای همسرگزینی
2014
11
22
27
50
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_983_89fb649e448c0c58b450858f6e4a1df2.pdf
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
پیوند میان حافظ ایرانی و آموزههای نقد جدید غربی
علی
محمدی
اگر نگوییم دانستن نظریههای ادبی بر هر دانشجو و پژوهندهای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمیتوان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریهها و نحلهها و مکتبها خوانده میشود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری میرساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشههای منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفتهها از نو خوانده شود. در این خوانش، از منظر اصول مکتب کلاسیسیسم، فرمالیسم، ساختارگرایی و پساساختارگرایی و ادبیات سیاسی، بهطور فراگیر از حافظ سخن رفته و نتیجه گرفته شده که متن حافظ، با دلایل موجه، متنی پیشرو، فراگیر، جامعالاطراف و زنده و پوینده است.
حافظ
کلاسیک
فرمالیسم
ساختارگرایی
پساساختارگرایی و ادبیات سیاسی
2014
11
22
51
84
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_984_95e9735dafba66915f3fbf2407607391.pdf
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
بررسی مؤلفههای مدرنیسم داستانی در ساختار پیرنگ رمان پوتینگِلی
معصومه
محمودی
گرایش به نوشتن داستانهای روانشناختی، یکی از اصلیترین جریانها در داستاننویسی مدرن محسوب میشود. نویسنده با استفاده از شگردهایی میکوشد تا با واکاوی درون شخصیت/ شخصیتهای داستان، زندگی روحی آنان را فرانماید. در میان داستاننویسان زن ایرانی، منصوره حسینی اولین نویسندهای است که به خلق داستانی با شیوهای نزدیک به جریان سیال ذهن پرداخته است. پوتینگلی تنها اثر داستانی منصوره حسینی، نقاش و نویسندة تازه درگذشته است که تا به امروز کمتر توجهی به آن نشده است. در این مقاله نویسنده کوشیده است تا پیرنگ این داستان را از لحاظ ساختاری بررسی کند و مؤلفههای مدرن آن را با توجه به نمونههایی که در متن وجود دارد، تبیین نماید. بر اساس این بررسی میتوان گفت منصوره حسینی با بهرهگیری از شیوة روایت تکگویی درونی به سیاق جریان سیال ذهن و نقب زدن به ذهنیات شخصیت اصلی داستان، موفق به خلق داستانی مدرن با گرایش روانشناختی شده است.
داستان مدرن
پیرنگ
منصوره حسینی
پوتینگلی
2014
11
22
85
101
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_985_372086e047f51b5b1f3a0296074ac913.pdf
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
رویکردی به مدرنیته در شعر منوچهر آتشی
محمدامیر
مشهدی
یعقوب
فولادی
خلیل
نیکخواه
در سدههای اخیر و در پی ارتباط ایرانیان با ممالک غربی و تلاش برای مدرنیزه کردن ایران در عرصههای مختلف صنعتی، نظامی، آموزشی و فرهنگی و همچنین آشنایی روشنفکران ایرانی با اندیشهورزان غربی، اندیشههای مدرن در همة عرصههای زندگی ما ایرانیان از جمله هنر و ادبیات تأثیر بسیار شگرفی بر جای میگذارد. شعر امروز ایران نیز در دورة مشروطه با نوجوییهای شاعرانی چند، راه خود را به سوی تغییر و تحول آغاز مینماید، تا اینکه «نیمایوشیج» به عنوان «پدر شعر نو» پارسی، سنگِ بنای جدیدی در عرصة شعر فارسی میگذارد که بعدها همفکران و پیروان او این راه را ادامه میدهند؛ اما با پیچیدهتر شدن مناسبات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و آشنایی برخی از روشنفکران و مترجمان با شعر مدرن جهان، عدهای از شاعران پا را از سنتشکنیهای نیما فراتر میگذارند و یکسره ساختار شعر نیمایی را برهممیزنند و در پی ایجاد جریانهای تازهای در شعر امروز برمیآیند. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که آیا آشنایی منوچهر آتشی (سورنا) با ادبیات مدرن غرب باعث تأثیرپذیری وی از آن نوع ادبیات و بازتاب آن اندیشهها و ویژگیها در شعر و اندیشهاش شده است یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت است، این آشنایی تا چه حد بر شعر آتشی تأثیرگذار بوده است؟ نتیجهگیری مقاله آن است که آشنایی منوچهر آتشی با ادبیات و شاعران غرب بر شعر و اندیشة او تغییرات محسوس و بنیادینی به وجود آورده است؛ به گونهای که با بهرهگیری از این نگاه و بینش تازه نسبت به جهان، او تبدیل به یکی از شاعران پیشرو این عرصه در شعر فارسی شده است و این تأثیرات هم در سطوح زبانی(صوری) و هم در سطوح محتوایی شعر او چشمگیر است.
مدرنیته
ویژگیهای مدرنیته
شعر معاصر
منوچهر آتشی
شعر آتشی
2014
11
22
103
123
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_986_a789e4be0b27050c133b8da7a654ccff.pdf
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
بررسی سنجشی مضامین سیاسی اشعار سپیده کاشانی و نازکالملائکه
معصومه
نعمتی قزوینی
طاهره
ایشانی
جامعهشناسی ادبیات به عنوان یکی از شاخههای جامعهشناسی هنر، ساخت و کارکرد اجتماعی ادبیات را بررسی نموده و در تحلیل آثار ادبی بیشتر به عوامل بیرونی آن توجه دارد. از این منظر، ادبیات هر ملت میتواند تصاویری فرضی را از واقعیتهای موجود ارائه داده و نکتههای کلی تاریخ اجتماع را به عنوان سندی اجتماعی در اختیار پژوهشگران این عرصه قرار دهد. در پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و آماری به بررسی اشعار سیاسی سپیده کاشانی و نازکالملائکه، دو تن از شاعران نوگرای پارسی و عربی پرداخته شده است. حاصل این نوشتار ضمن این که نشان از بازتاب مضامین سیاسی مشابه همچون جنگ، حوادث سیاسی داخلی، مسائل سیاسی دیگر کشورها، شخصیتهای مهم سیاسی، زنان و مبارزه و ... در اشعار هر دو شاعر دارد، گویای تفاوتهایی است که به دلیل شرایط خاص محیطی هر یک از آنان ایجاد گردیده است. بیشک تأثیرپذیری هر دو شاعر از بسترهای سیاسی و اجتماعی عصر خویش علاوه بر آن که بر حضور فعال زنان شاعر در عرصههای اجتماعی و ادبی اشاره دارد، میتواند تأیید روشنی بر نظریة اجتماعی ادبیات نیز به شمار آید.
شعر معاصر پارسی
شعر معاصر عربی
سپیده کاشانی
نازکالملائکه
مضامین سیاسی
2014
11
22
125
152
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_987_c88e1028974c39f97f8f573770350b0f.pdf
ادبیات پارسی معاصر
2383-0549
2383-0549
1392
3
3
جلوههای خاص موسیقایی تصویری و زبانی در هزاره دوم آهوی کوهی
عفت
نقابی
معصومه
فرجپور
مجموعه عواملی که زبان شعر را از زبان روزمره به اعتبار بخشیدن آهنگ و توازن امتیاز میبخشند و در حقیقت از رهگذر نظام موسیقایی سبب رستاخیر کلمهها و تشخص واژهها در زبان میشوند، گروه موسیقایی نامیدهاند. این گروه موسیقایی خود عوامل شناختهشدهای چون موسیقی بیرونی، کناری، درونی و معنوی دارد که کموبیش شناخته شده است و عوامل شناختهنشدهای نیز دارد که فقط قابل حس است و گاه تصویری است که علاوه بر لذت شنیداری، حظ دیداری آن نیز نصیب خواننده میگردد. شفیعی کدکنی (م.سرشک)، شاعر برجستة معاصر، توجه خاصی به موسیقی شعر داشته و در انتقال عواطف شعری خود از جلوههای مختلف موسیقی شعر بهره جسته است. با توجه به اینکه شفیعی خود در عرصة موسیقی شعر صاحبنظر است و با عنایت به این مسئله که او به هماهنگی موسیقی با عاطفه و معنای حاکم بر شعر و تأثیر بسزایی که این عوامل بر فهم و ایجاد لذت در خواننده دارد، واقف است، این سؤال مطرح است که علاوه بر عوامل شناخته شدة موسیقی چه عوامل و عناصر دیگری در موسیقی شعر شفیعی مؤثرند؟ ما در این مقال به بررسی این عوامل موسیقایی و عناصر شناخته نشده که در شعر شفیعی قابل حساند و به نوعی در ایجاد، تقویت و یا تغییر موسیقی شعر شفیعی مؤثرند، اما در حوزة هیچ کدام از انواع چهارگانة موسیقی شعر نمیگنجند پرداخته و تمام اشعار هزاره دوم آهوی کوهی را از این منظر بررسی کردهایم و به این نتیجه رسیدهایم که عوامل موسیقایی تصویری چون برشهای درونمصراعی و عناصر زبانی چون کاربرد آرکائیک زبان نیز در موسیقی و آهنگین نمودن شعر شفیعی تأثیر بسزایی دارند.
شعر معاصر
موسیقی شعر
شفیعی کدکنی (م. سرشک)
هزاره دوم آهوی کوهی
برشهای درون مصراعی
آرکائیسم زبانی
2014
11
22
153
172
https://contemporarylit.ihcs.ac.ir/article_988_7c61e213f1101566f39723ae4f19638b.pdf